Agri Business Idea: ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਹਰਿਆਲੀ ਹੈ, ਹਰ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਜੀਵਨ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੈ, ਪਰ ਲਗਾਤਾਰ ਹੋ ਰਹੀ ਜੰਗਲਾਂ ਦੀ ਕਟਾਈ ਨੇ ਧਰਤੀ ਦੀ ਹੋਂਦ ਨੂੰ ਚਿੰਤਾ ਵਿੱਚ ਪਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਇੱਕ ਹੱਲ ਲੱਭਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕਈ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਗੋਬਰ ਦੀ ਲੱਕੜ ਬਣਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਲੱਕੜ ਦੇ ਬਿਹਤਰ ਬਦਲ ਵਜੋਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਲੱਕੜ ਗਾਂ ਦੇ ਗੋਹੇ ਦੀ ਬਣੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਵਿਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਮਾਂ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦਾ। ਚੰਗੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਗੋਬਰ ਦੀ ਬਣੀ ਇਹ ਲੱਕੜ ਬਹੁਤ ਸਸਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਆਮ ਲੱਕੜ ਨਾਲੋਂ ਘੱਟ ਧੂੰਆਂ ਛੱਡਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਵਾਤਾਵਰਨ ਨੂੰ ਕੋਈ ਨੁਕਸਾਨ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚਦਾ।
ਬਰਸਾਤ ਵਿੱਚ ਭਿੱਜ ਜਾਣ 'ਤੇ ਰੁੱਖ ਦੀ ਲੱਕੜ ਨਹੀਂ ਸੜਦੀ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਗਊਆਂ ਦੀ ਲੱਕੜ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਅੱਗ ਫੜਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਵਿੱਚ ਗਰਮੀ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਇੱਕ ਕਿਸਾਨ ਜਾਂ ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਕ ਹੋ ਤਾਂ ਗਊ ਦੀ ਲੱਕੜ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਇੱਕ ਲਾਭਦਾਇਕ ਸੌਦਾ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਯੱਗ, ਹਵਨ, ਅੰਤਿਮ ਸੰਸਕਾਰ ਅਤੇ ਖਾਣਾ ਪਕਾਉਣ ਵਿੱਚ ਗਊ ਦੇ ਗੋਹੇ ਦੀ ਲੱਕੜ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।
ਗਊਕਸ਼ਤ ਲੱਕੜ ਕਿਉਂ ਜ਼ਰੂਰੀ
ਇੱਕ ਸਰਵੇਖਣ ਅਨੁਸਾਰ ਹਰ ਸਾਲ ਲਾਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸਾੜਨ ਲਈ 5 ਕਰੋੜ ਰੁੱਖ ਕੱਟੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਦੇਸ਼ ਦੀ ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਤਿਹਾਈ ਲੱਕੜ ਅੰਤਿਮ ਸੰਸਕਾਰ ਵਿੱਚ ਖਪਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਲਈ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਜੰਗਲ ਕੱਟੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਵਾਤਾਵਰਨ ਲਈ ਨਵਾਂ ਸੰਕਟ ਪੈਦਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਕਟੌਤੀ, ਨਦੀਆਂ ਦਾ ਵਹਿ ਜਾਣਾ, ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਆਦਿ ਜੰਗਲਾਂ ਦੀ ਕਟਾਈ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੰਕਟਾਂ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਰੁੱਖ ਲਗਾਉਣ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਪਵੇਗਾ, ਪਰ ਗਊ-ਲੱਕੜ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ ਵੀ ਇਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਦਮ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਗਊਕਸ਼ਤ ਲੱਕੜ ਕਿਵੇਂ ਲਾਭਦਾਇਕ
ਅੱਜ ਘਰੇਲੂ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗਿਕ ਲੋੜਾਂ ਲਈ ਕੁਦਰਤੀ ਗੈਸ, ਪੈਟਰੋਲ ਅਤੇ ਕੋਲੇ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰਤਾ ਵਧਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਊਰਜਾ ਦੇ ਬਦਲਵੇਂ ਸਰੋਤਾਂ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ ਇਨ੍ਹੀਂ ਦਿਨੀਂ ਕਾਫੀ ਚਰਚਾ 'ਚ ਹੈ, ਪਰ ਅੱਜ ਗਾਂ ਦਾ ਗੋਬਰ ਵੀ ਬਾਲਣ ਦੀ ਲੱਕੜ ਦੇ ਚੰਗੇ ਬਦਲ ਵਜੋਂ ਉੱਭਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, 500 ਕਿਲੋ ਲੱਕੜ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਲਗਭਗ 2 ਰੁੱਖ ਕੱਟੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਦੀ ਕੀਮਤ 4000 ਰੁਪਏ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ 500 ਕਿਲੋ ਗਊਕਸ਼ਤ ਲੱਕੜ ਸਿਰਫ 300 ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ ਖੇਤੀ ਅਤੇ ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਣ ਦਾ ਕੰਮ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇੱਥੇ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਗੋਬਰ ਵੀ ਪਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਗਾਂ ਦੇ ਗੋਹੇ ਤੋਂ ਬਣੇ ਗੋਬਰ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਕਿਸਾਨਾਂ ਅਤੇ ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਕਾਂ ਦੀ ਆਮਦਨ ਵਧਾਉਣ ਵਿੱਚ ਸਹਾਈ ਹੋਣਗੇ, ਸਗੋਂ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਅਤੇ ਆਮਦਨ ਦੇ ਸਾਧਨ ਵੀ ਪੈਦਾ ਕਰਨਗੇ।
ਗਊਕਸ਼ਤ ਲੱਕੜ ਕੀ
ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੀ ਹੋਵੋਗੇ ਕਿ ਅੱਜ ਵੀ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਗਾਂ ਦੇ ਗੋਹੇ ਤੋਂ ਰਵਾਇਤੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਪਾਥੀਆਂ ਬਣਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਖਾਣਾ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕੰਮਾਂ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਰਸੋਈ ਗੈਸ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪਹੁੰਚ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਪਾਥੀਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਘੱਟ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਗਾਂ ਦੇ ਗੋਹੇ ਨੂੰ ਲੱਕੜ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਵਿੱਚ ਢਾਲ ਕੇ ਇਸ ਨੂੰ ਲੱਕੜ ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਇਸ ਦੀ ਕੀਮਤ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਚੰਗਾ ਲਾਭ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਗਊਕਸ਼ਤ ਲੱਕੜ ਕਿਵੇਂ ਬਣਦੀ?
ਅੱਜ ਦੇ ਆਧੁਨਿਕ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਤਕਰੀਬਨ ਸਾਰਾ ਕੰਮ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਅਤੇ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਨਾਲ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕਈ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਗਊ ਲੱਕੜ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਵੀ ਵਧ-ਫੁੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕਈ ਕਿਸਾਨ, ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਕ, ਗਊਸ਼ਾਲਾ ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ ਗਊਕਸ਼ਤ ਲੱਕੜ ਬਣਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਗਊਵੁੱਡ ਦੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਨੂੰ ਆਧੁਨਿਕ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਵਿੱਚ ਗਾਂ ਦਾ ਗੋਹਾ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 4 ਤੋਂ 5 ਫੁੱਟ ਲੰਬੀ ਲੱਕੜ ਨਿਕਲਦੀ ਹੈ। ਕਾਊਵੁੱਡ 5 ਤੋਂ 6 ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਸੁੱਕਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਅੰਦਾਜ਼ੇ ਅਨੁਸਾਰ 1 ਕੁਇੰਟਲ ਗਾਂ ਦੇ ਗੋਹੇ ਤੋਂ 1 ਕੁਇੰਟਲ ਗਾਂ ਦੀ ਲੱਕੜ ਬਣਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਜੇਕਰ ਗਾਂ ਦੇ ਗੋਹੇ ਵਿੱਚ ਲੈਕਮਡ ਵੀ ਮਿਲਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਜਲਣਸ਼ੀਲ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਆਧੁਨਿਕ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਨਾਲ 1 ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 10 ਕੁਇੰਟਲ ਗੋਬਰ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ 7 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਲੋ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਵਿਕਦਾ ਹੈ।
ਕਿੱਥੇ ਵਰਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ
ਮੰਡੀ ਵਿੱਚ ਲੱਕੜ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਕਮੀ ਆਈ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਚਾਹੋ ਤਾਂ ਗਊਕਸ਼ਤ ਲੱਕੜ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਇਸ ਕਾਰੋਬਾਰ ਵਿੱਚ ਚੰਗੇ ਲਾਭ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਕਿਸਾਨ, ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਕ ਅਤੇ ਗਊ ਰੱਖਿਅਕ ਗਊਆਂ ਦੀ ਲੱਕੜ ਬਣਾ ਕੇ ਚੰਗੀ ਆਮਦਨ ਕਮਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਇਸ ਲੱਕੜ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਅੰਤਿਮ ਸੰਸਕਾਰ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੋਲਿਕਾ, ਦਹਨ, ਯੱਗ, ਹਵਨ ਆਦਿ ਧਾਰਮਿਕ ਸਮਾਗਮਾਂ ਤੱਕ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਗਊਕਸ਼ਤ ਲੱਕੜ ਤੋਂ ਖਾਣਾ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਵੀ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਧੂੰਆਂ ਨਹੀਂ ਨਿਕਲਦਾ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਵੀ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਲੋਕ ਗਊਕਸ਼ਤ ਲੱਕੜ ਵੱਲ ਵੀ ਵੱਧ ਰਹੇ ਹਨ।
ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਗਊਕਸ਼ਤ ਲੱਕੜ ਬਣਾਈ ਜਾ ਰਹੀ
19ਵੀਂ ਪਸ਼ੂ ਗਣਨਾ ਅਨੁਸਾਰ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 196 ਲੱਖ ਪਸ਼ੂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਦੇਸੀ ਨਸਲ ਦੇ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਇੱਕ ਕਰੋੜ 87 ਲੱਖ 61 ਹਜ਼ਾਰ 389 ਹੈ। ਇੱਥੇ 8 ਲੱਖ 40 ਹਜ਼ਾਰ 977 ਮਿਸ਼ਰਤ ਨਸਲ ਦੇ ਪਸ਼ੂ ਹਨ। ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਕੁੱਲ ਦੇਸੀ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦਾ 12.41% ਮੌਜੂਦ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਗਊ ਅਧਾਰਤ ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਅਤੇ ਗਊਕਸ਼ਤ ਲੱਕੜ ਦੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਣ ਅਤੇ ਪਸ਼ੂ ਪ੍ਰਮੋਸ਼ਨ ਬੋਰਡ ਨੇ ਵੀ ਗਊਸ਼ਾਲਾ ਵਿੱਚ ਗਊਕਸ਼ਤ ਲੱਕੜ ਬਣਾਉਣ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਅੱਜ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਗਊਸ਼ਾਲਾਵਾਂ ਗਊਕਸ਼ਤ ਲੱਕੜ ਲੱਕੜ ਬਣਾ ਕੇ ਚੰਗੀ ਆਮਦਨ ਕਮਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ 'ਚ ਵੀ ਇਸ ਮਾਡਲ 'ਤੇ ਗੋਥਨ 'ਚ ਕੰਮ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਕਾਰੋਬਾਰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਹਿੱਤ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਵੱਡੀ ਮੰਗ ਰਹੇਗੀ।
Disclaimer: ਖ਼ਬਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਕੁਝ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ। ਕਿਸਾਨ ਭਰਾਵੋ, ਕੋਈ ਵੀ ਸੁਝਾਅ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਬੰਧਤ ਮਾਹਿਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਜ਼ਰੂਰ ਲਓ।