Dairy Farming: ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਣ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪੇਂਡੂ ਆਰਥਿਕਤਾ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਿੱਸਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਖੇਤੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਕਿਸਾਨ ਇੱਥੇ ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਣ ਦਾ ਕੰਮ ਵੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਦਾ ਖਿਆਲ ਰੱਖਣਾ, ਦੁੱਧ ਦਾ ਵਧੀਆ ਉਤਪਾਦਨ ਲੈਣਾ ਬਹੁਤ ਹੀ ਚੁਣੌਤੀਪੂਰਨ ਕੰਮ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਗਾਂ, ਮੱਝ, ਬੱਕਰੀ ਅਤੇ ਭੇਡਾਂ ਵਰਗੇ ਦੁਧਾਰੂ ਪਸ਼ੂਆਂ ਵਿੱਚ ਵਧ ਰਹੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਖ਼ਤਰਿਆਂ ਕਾਰਨ ਦੁੱਧ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਘਟ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਉਪਰੋਂ ਚਾਰੇ ਦੇ ਸੰਕਟ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਕਾਰਨ ਪਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਸਹੀ ਪੋਸ਼ਣ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਪਸ਼ੂ ਮਾਹਿਰ ਦੁਧਾਰੂ ਪਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਖ਼ਾਸ ਘਰੇਲੂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਖੁਆਉਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਜੋ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਬਣਾਈ ਰੱਖੀ ਜਾ ਸਕੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਦੁੱਧ ਉਤਪਾਦਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋ ਚੀਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਨਮਕ ਅਤੇ ਸਰ੍ਹੋਂ ਦਾ ਤੇਲ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।
ਪਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਲੂਣ ਖਵਾਉਣ ਦੇ ਫ਼ਾਇਦੇ
ਜ਼ਾਹਿਰ ਹੈ ਕਿ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਨਮਕ ਦੀ ਕਮੀ ਕਾਰਨ ਕਈ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਪੈਦਾ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਬਿਲਕੁਲ ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਜਾਨਵਰਾਂ ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਲੂਣ ਜਾਨਵਰਾਂ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਆਇਰਨ, ਤਾਂਬਾ, ਜ਼ਿੰਕ, ਆਇਓਡੀਨ, ਮੈਂਗਨੀਜ਼, ਮੈਗਨੀਸ਼ੀਅਮ ਅਤੇ ਸੇਲੇਨੀਅਮ ਵਰਗੇ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਕ ਸ਼ਕਤੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਖਤਰਨਾਕ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਚਦੇ ਹਨ।
ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਕਈ ਵਾਰ ਨਮਕ ਦੀ ਕਮੀ ਕਾਰਨ ਪਸ਼ੂਆਂ ਵਿੱਚ ਦੁੱਧ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਘੱਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਕਸਰ ਗਾਵਾਂ ਅਤੇ ਮੱਝਾਂ ਵੀ ਲੂਣ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਮਰ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਚਾਹੇ ਉਹ ਹਰਾ ਚਾਰਾ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਸੁੱਕਾ ਚਾਰਾ, ਦੁਧਾਰੂ ਪਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਲੂਣ ਦੇਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦਾ ਪਾਚਨ ਤੰਤਰ ਠੀਕ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਨਾਲ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਭੁੱਖ ਵੀ ਵਧਦੀ ਹੈ। ਭੁੱਖ ਵਧਣ ਕਾਰਨ ਪਸ਼ੂ ਸੰਤੁਲਿਤ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਪਸ਼ੂ ਭੋਜਨ ਖਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਦੁੱਧ ਦੇਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵੀ ਵਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਸਰ੍ਹੋਂ ਦਾ ਤੇਲ- ਖਲ ਦੇਣ ਦੇ ਫ਼ਾਇਦੇ
ਅਕਸਰ ਜਲਵਾਯੂ ਤਬਦੀਲੀ ਕਾਰਨ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਪਸ਼ੂਆਂ ਲਈ ਹਰੇ ਚਾਰੇ ਦੀ ਕਮੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਪਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਸੁੱਕਾ ਚਾਰਾ ਖੁਆ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦਾ ਪੇਟ ਤਾਂ ਭਰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਸੁੱਕਾ ਚਾਰਾ ਦੁੱਧ ਦੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਨੂੰ ਕਾਫੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਘਟਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਪਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਸਰ੍ਹੋਂ ਦੇ ਤੇਲ ਨਾਲ ਜਾਂ ਸਰ੍ਹੋਂ ਦੀ ਖਲ ਖੁਆਉਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਸਰ੍ਹੋਂ ਦੇ ਤੇਲ ਵਿੱਚ ਚਰਬੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਊਰਜਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਗਰਭਵਤੀ ਪਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਸਰ੍ਹੋਂ ਦਾ ਤੇਲ ਦੇਣ ਨਾਲ ਛੋਟੇ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਬਿਹਤਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਵੱਛੇ ਬਣਾਉਣਾ ਆਸਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਸ਼ੂ ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਸਰ੍ਹੋਂ ਦਾ ਤੇਲ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਨਹੀਂ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਪਰ ਜਦੋਂ ਪਸ਼ੂ ਬਿਮਾਰ ਹੋਣ ਜਾਂ ਊਰਜਾ ਦੀ ਕਮੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ 100 ਤੋਂ 200 ਮਿਲੀਲੀਟਰ ਸਰ੍ਹੋਂ ਦਾ ਤੇਲ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਚੁਸਤ-ਦਰੁਸਤ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਸਰ੍ਹੋਂ ਦਾ ਤੇਲ ਜਾਂ ਤੇਲ ਵਾਲੀ ਖਲ, ਦੋਵੇਂ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੀ ਰੋਗ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਕ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਵੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕਈ ਵਾਰ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦਾ ਪੁਰਾਣਾ ਚਾਰਾ ਖਾਣ ਨਾਲ ਗਾਵਾਂ-ਮੱਝਾਂ ਦੇ ਪੇਟ ਵਿੱਚ ਗੈਸ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਦੁਧਾਰੂ ਪਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ 400 ਤੋਂ 500 ਮਿਲੀਲੀਟਰ ਸਰ੍ਹੋਂ ਦਾ ਤੇਲ ਦੇਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।