Jaffarabadi Buffalo Milk: ਦੇਸ਼ ਦੇ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਣ ਦਾ ਰਿਵਾਜ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੇਂਡੂ ਆਰਥਿਕਤਾ ਦਾ ਦੂਜਾ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਕਿਸਾਨ ਅਤੇ ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਕ ਚੰਗਾ ਮੁਨਾਫਾ ਕਮਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੁੱਧ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਣੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਵਧਦੀ ਮੰਗ ਨੇ ਵੀ ਗਊ-ਮੱਝਾਂ ਨੂੰ ਪਾਲਣ ਦਾ ਰਿਵਾਜ ਵਧਾਇਆ ਹੈ। ਅੱਜ-ਕੱਲ੍ਹ ਪਿੰਡਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਤੱਕ ਦੇ ਲੋਕ ਅਤੇ ਡੇਅਰੀ ਫਾਰਮਰ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਪਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਖਰੀਦ ਕੇ ਪਾਲਣ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਜੋ ਘੱਟ ਲਾਗਤ ਵਿੱਚ ਚੰਗਾ ਮੁਨਾਫਾ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਭਾਵੇਂ ਗਾਂ ਅਤੇ ਮੱਝਾਂ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਜਾਤੀਆਂ ਇੱਕ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹਨ ਪਰ ਜਾਫਰਾਬਾਦੀ ਨਸਲ ਦੀ ਮੱਝ ਅੱਜ-ਕੱਲ੍ਹ ਖੂਬ ਚਰਚਾ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜਾਫਰਾਬਾਦੀ ਮੱਝ ਦਾ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੱਦ ਸ਼ੇਰਾਂ ਦਾ ਵੀ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਹੀ ਚੰਗੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਦੁੱਧ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਇਸ ਮੱਝ ਨੂੰ ਗਿਰ ਮੱਝ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੱਝਾਂ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਾਲਣ ਦੇ ਫਾਇਦਿਆਂ ਬਾਰੇ 'ਚ...
ਜਾਫਰਾਬਾਦੀ ਮੱਝ ਦਾ ਰੂਤਬਾ
ਜਾਫਰਾਬਾਦੀ ਮੱਝ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਸੌਰਾਸ਼ਟਰ ਖੇਤਰ ਦੀ ਮੂਲ ਅਤੇ ਗਿਰ ਦੇ ਜੰਗਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਨੂੰ ਗਿਰ ਗਊ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅੱਜ-ਕੱਲ੍ਹ ਆਪਣੀ ਸਰੀਰਕ ਤਾਕਤ ਅਤੇ ਦੁੱਧ ਦੇਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਦੁਧਾਰੂ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦਾ ਬਾਹੂਬਲੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਾਫਰਾਬਾਦੀ ਮੱਝ ਦੇ ਦੁੱਧ 'ਚ 8 ਫੀਸਦੀ ਫੈਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਸੇਵਨ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਮੱਝਾਂ ਦੀ ਇਹ ਨਸਲ ਰੋਜ਼ਾਨਾ 30 ਤੋਂ 35 ਲੀਟਰ ਦੁੱਧ ਦੇ ਕੇ ਡੇਅਰੀ ਫਾਰਮਿੰਗ ਵਿੱਚ ਫਰਕ ਲਿਆ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਭਾਰ ਲਗਭਗ 800 ਤੋਂ 1000 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਹੈ, ਜੋ ਇੱਕ ਵੱਛੇ ਵਿੱਚ 2,000 ਲੀਟਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੁੱਧ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਸ਼ੇਰਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਸਖ਼ਤ ਟੱਕਰ
ਦੁਧਾਰੂ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਨਸਲਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ, ਜਾਫਰਾਬਾਦੀ ਮੱਝਾਂ ਨੂੰ ਸਰੀਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਧੇਰੇ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਗਿਰ ਜੰਗਲਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਇਹ ਮੱਝ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਆਕਾਰ ਵਿਚ ਵੱਡੀ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਸ ਦੀ ਚਮੜੀ ਵੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੈ, ਜੋ ਹਰ ਮੌਸਮ ਨੂੰ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਰੱਖਦੀ ਹੈ। ਪਸ਼ੂ ਮਾਹਿਰ ਵੀ ਇਸ ਦੀ ਤਾਕਤ ਦੀ ਤਾਰੀਫ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੁਸੀਬਤ ਆਉਣ 'ਤੇ ਜਾਫਰਾਬਾਦੀ ਮੱਝ ਜੰਗਲ ਦੇ ਰਾਜੇ ਸ਼ੇਰ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹੀਂ ਦਿਨੀਂ ਜਾਫਰਾਬਾਦੀ ਮੱਝ ਦੀ ਕੀਮਤ 1 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਗਈ ਹੈ।
ਇਹ ਹੈ ਜਾਫਰਾਬਾਦੀ ਮੱਝਾਂ ਨੂੰ ਪਾਲਣ ਦਾ ਤਰੀਕਾ
ਦੁੱਧ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਜਾਨਵਰ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਰੱਖਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਜਾਫਰਾਬਾਦੀ ਮੱਝਾਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਅਤੇ ਦੇਖਭਾਲ ਵੀ ਮਾਇਨੇ ਰੱਖਦੀ ਹੈ। ਪਸ਼ੂ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਵੀ ਹਦਾਇਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੀ ਖੁਰਾਕ ਅਤੇ ਇਸ ਮੱਝ ਦੇ ਪੂਰੇ ਆਰਾਮ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣ। ਵੈਸੇ ਤਾਂ ਇਹ ਸਾਧਾਰਨ ਪਸ਼ੂ ਚਾਰਾ ਖਾ ਕੇ ਵੀ ਕੰਮ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਪਰ ਜਦੋਂ ਦੁੱਧ ਉਤਪਾਦਨ ਦੀ ਗੱਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਤੂੜੀ ਹੀ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ। ਚੰਗੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਹਰਾ ਚਾਰਾ ਅਤੇ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੀ ਖੁਰਾਕ ਵੀ ਖੁਆਈ ਜਾਣੀ ਹੈ।
ਇਨ੍ਹੀਂ ਦਿਨੀਂ ਦੁੱਧ ਦੀ ਮੰਗ ਬਹੁਤ ਵਧ ਗਈ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਡੇਅਰੀ ਫਾਰਮ ਦਾ ਵਿਸਤਾਰ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਸੋਚ ਰਹੇ ਹੋ ਤਾਂ ਜਾਫਰਾਬਾਦੀ ਮੱਝਾਂ ਵਧੀਆ ਵਿਕਲਪ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪਸ਼ੂ ਧਨ ਮਿਸ਼ਨ ਤਹਿਤ ਦੁਧਾਰੂ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੀ ਖਰੀਦ 'ਤੇ ਸਬਸਿਡੀ ਅਤੇ ਕਰਜ਼ੇ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਵੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।