Mustard Production: ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸਾਉਣੀ ਦੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੀ ਕਟਾਈ ਮੁਕੰਮਲ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਹੁਣ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਵੀ ਖੇਤ ਤਿਆਰ ਕਰਕੇ ਹਾੜੀ ਦੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਸਰ੍ਹੋਂ ਵੀ ਹਾੜੀ ਦੇ ਸੀਜ਼ਨ ਦੀ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਫ਼ਸਲ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਖੇਤੀ ਅਤੇ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੇ ਚਾਰੇ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਰ੍ਹੋਂ ਦੇ ਤੇਲ ਦੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖਪਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਕਿਸਾਨ ਵੀ ਵਧੀਆ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਾਲੇ ਬੀਜਾਂ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਕਰਕੇ ਸਰ੍ਹੋਂ ਦਾ ਚੰਗਾ ਉਤਪਾਦਨ ਲੈਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਸਰ੍ਹੋਂ ਦੀ ਨਵੀਂ ਕਿਸਮ ਵੀ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਇਸ ਸੁਪਨੇ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਮਿਹਨਤ ਦੇ ਪੂਰਾ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਪੂਸਾ ਸਰ੍ਹੋਂ-28, ਸਰ੍ਹੋਂ ਦੀ ਇੱਕ ਸੁਧਰੀ ਕਿਸਮ, ਬਿਜਾਈ ਦੇ 100 ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ 20 ਕੁਇੰਟਲ ਤੱਕ ਉਤਪਾਦਨ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕਿਸਾਨ ਚਾਹੁਣ ਤਾਂ ਇਸ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕਰਕੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਚੰਗਾ ਮੁਨਾਫਾ ਕਮਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਪੂਸਾ ਸਰ੍ਹੋਂ 28
ਪੂਸਾ ਸਰਸਨ 28, ਸਰ੍ਹੋਂ ਦੀ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਸੁਧਰੀ ਕਿਸਮ, ਬਿਜਾਈ ਤੋਂ 105 ਤੋਂ 110 ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪੱਕ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਕਿਸਮ 1750 ਤੋਂ 1990 ਕਿਲੋ ਬੀਜ ਪੈਦਾਵਾਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਪਸ਼ੂਆਂ ਲਈ ਹਰੇ ਚਾਰੇ ਦਾ ਵੀ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪੂਸਾ ਸਰ੍ਹੋਂ ਦੀ 28 ਕਿਸਮ ਵਿੱਚ 21% ਤੱਕ ਤੇਲ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਝਾੜ 17 ਤੋਂ 20 ਕੁਇੰਟਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਕਿਸਮ ਨੂੰ ਸਰ੍ਹੋਂ ਦੇ ਬੀਜ ਉਤਪਾਦਨ ਲਈ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਚੰਗੀ ਕੁਆਲਿਟੀ ਦੇ ਤੇਲ ਉਤਪਾਦਨ ਲਈ ਵੀ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮਿੱਟੀ ਅਤੇ ਜਲਵਾਯੂ ਅਨੁਸਾਰ ਹਰਿਆਣਾ, ਰਾਜਸਥਾਨ, ਪੰਜਾਬ, ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਕਿਸਾਨ ਪੂਸਾ ਸਰ੍ਹੋਂ 28 ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਕਰਕੇ ਚੰਗਾ ਝਾੜ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਰੱਖਿਆ ਜਾਵੇ ਖ਼ਾਸ ਧਿਆਨ
ਸਰ੍ਹੋਂ ਹਾੜੀ ਦੇ ਸੀਜ਼ਨ ਦੀ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਨਕਦੀ ਫਸਲ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਲਈ 5 ਅਕਤੂਬਰ ਤੋਂ 25 ਅਕਤੂਬਰ ਤੱਕ ਦਾ ਸਮਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਢੁਕਵਾਂ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਦੀਵਾਲੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਰ੍ਹੋਂ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਨਿਪਟਾਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਸਰ੍ਹੋਂ ਦੀ ਬਿਹਤਰ ਪੈਦਾਵਾਰ ਲਈ 1 ਏਕੜ ਦੇ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਿਲੋ ਬੀਜ ਸੋਧ ਕੇ ਬੀਜਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਲਈ, ਛਿੜਕਾਅ ਵਿਧੀ ਜਾਂ ਕਤਾਰ ਵਿਧੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਕਤਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਰ੍ਹੋਂ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਕਰਨਾ ਵਧੇਰੇ ਲਾਭਕਾਰੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਨਦੀਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਫ਼ਸਲ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਨੀ ਵੀ ਬਹੁਤ ਆਸਾਨ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਲਈ ਤੁਸੀਂ ਦੇਸੀ ਹਲ ਜਾਂ ਸੀਡ ਡਰਿੱਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਸਰ੍ਹੋਂ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਲਈ ਲਾਈਨਾਂ ਵਿਚਕਾਰ 30 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਅਤੇ ਪੌਦਿਆਂ ਵਿਚਕਾਰ 10 ਤੋਂ 12 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਦਾ ਫ਼ਾਸਲਾ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਸਰ੍ਹੋਂ ਦੇ ਖੇਤ ਨੂੰ ਜੈਵਿਕ ਢੰਗ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਬੀਜਾਂ ਦੇ ਵਧੀਆ ਉਗਣ ਲਈ, ਬਿਜਾਈ 2 ਤੋਂ 3 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਤੱਕ ਡੂੰਘਾਈ ਵਿੱਚ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਜੇਕਰ ਕਿਸਾਨ ਚਾਹੁਣ ਤਾਂ ਮਿੱਟੀ ਪਰਖ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਗੋਬਰ ਦੀ ਖਾਦ ਦੇ ਨਾਲ 100 ਕਿਲੋ ਸਿੰਗਲ ਸੁਪਰ ਫਾਸਫੇਟ, 35 ਕਿਲੋ ਯੂਰੀਆ ਅਤੇ 25 ਕਿਲੋ ਮਿਊਰੇਟ ਆਫ ਪੋਟਾਸ਼ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕਈ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਸਾਨ ਸਰ੍ਹੋਂ ਦੀ ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਕਰਨ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਉਪਜ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਚੰਗੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸਰ੍ਹੋਂ ਦੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਦਾ ਵੀ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਭਾਅ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।
ਸਰ੍ਹੋਂ ਦੀ ਫਸਲ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਖਾਸ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦੇ ਬੀਜ ਦੀ ਵਿਕਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਦੇ ਹਰੇ ਚਾਰੇ ਨੂੰ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੀ ਖੁਰਾਕ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਜਾਨਵਰਾਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।