ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ: ਲੋ ਪਲਾਸਟਿਕ ਟਨਲ ਅਜਿਹੀ ਤਕਨੀਕ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਫ਼ਸਲ ਦੀ ਰੋਪਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਰੇਕ ਫ਼ਸਲ ਕਿਆਰੀ ਦੇ ਉੱਤੇ ਘੱਟ ਉਚਾਈ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੀ ਚਾਦਰ ਨਾਲ ਢੱਕ ਕੇ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਨੂੰ ਫ਼ਸਲ ਦੇ ਘੱਟ ਤਾਪਮਾਨ ਨਾਲ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਨੁਕਸਾਨ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਬਣਾਈਆਂ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਤਕਨੀਕ ਉੱਤਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੈਦਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੀ ਬੇਮੌਸਮੀ ਖੇਤੀ ਲਈ ਬਹੁਤ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਸਰਦੀ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਰਾਤ ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ ਲਗਭਗ 40 ਤੋਂ 60 ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ 8 ਡਿਗਰੀ ਸੈਂਟੀਗ੍ਰੇਡ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਤਕਨੀਕ ਵਿਚ ਬੇਮੌਸਮੀ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਉਗਾਉਣ ਲਈ ਸਬਜੀਆਂ ਦੀ ਪੌਦ(ਪਨੀਰੀ) ਨੂੰ ਪਲਾਸਟਿਕ ਪਲੱਗ ਟਰੇ ਤਕਨੀਕ ( plastic tray technique ) ਰਾਹੀਂ ਦਿਸੰਬਰ ਅਤੇ ਜਨਵਰੀ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਤੁਸੀਂ ਕਿਸੇ ਚੰਗੀ ਨਰਸਰੀ ਤੋਂ ਤਿਆਰ ਹੋਈ ਪਨੀਰੀ ਵੀ ਵਰਤ ਸਕਦੇ ਹੋ । ਅਜਿਹੀ ਸੰਰਚਨਾ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਡਰਿੱਪ ਸਿੰਚਾਈ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਵਾਲੇ ਖੇਤ ਵਿੱਚ , ਜ਼ਮੀਨ ਉੱਤੇ ਵੱਟਾਂ ਪਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ । ਇਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਕਿਆਰੀਆਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਡਰਿੱਪ ਲਾਈਨ ਵਿਛਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕਿਆਰੀ ਦੇ ਉੱਪਰ 2 ਮੀ . ਮੀ . ਮੋਟੇ ਜੰਗ ਰੋਧੀ ਲੋਹੇ ਦੇ ਤਾਰਾਂ ਜਾਂ ਪਤਲੇ ਵਯਾਸ ਦੇ ਪਾਈਪਾਂ ਨੂੰ ਮੋੜਕੇ ਹੁਪਸ ਜਾਂ ਘੇਰੇ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਸ ਦੇ ਦੋਵੇਂ ਸਿਰੀਆਂ ਦੀ ਦੂਰੀ 50 ਤੋਂ 60 ਸੈਮੀ ਤੇ ਜ਼ਮੀਨ ਤੋਂ ਘੇਰੇ ਦੇ ਅੱਧ ਤੋਂ ਉਚਾਈ ਵੀ 50 ਤੋਂ 60 ਸੈਮੀ ਰਹੇ।
ਤਾਰਾਂ ਵਿਚਲੀ ਦੂਰੀ 1.5 ਤੋਂ 2 ਮੀਟਰ ਰੱਖਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ । ਇਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਤਿਆਰ ਪੌਦ(ਪਨੀਰੀ) ਨੂੰ ਕਿਆਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਰੋਪਾਈ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਦੁਪਹਿਰ ਬਾਅਦ 20 - 30 ਮਾਈਕਰੋਨ ਮੋਟਾਈ ਅਤੇ ਲਗਭਗ 2 ਮੀਟਰ ਚੌੜਾਈ ਵਾਲੀ , ਪਾਰਦਰਸ਼ੀ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੀ ਚਾਦਰ ਨਾਲ ਢਕਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਢੱਕਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੇ ਲੰਬਾਈ ਵਾਲੇ ਦੋਨੋਂ ਸਿਰਾਂ ਨੂੰ ਮਿੱਟੀ ਨਾਲ ਦਬਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਕਿਆਰੀਆਂ ਉੱਤੇ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੀ ਇੱਕ ਲਘੂ ਸੁਰੰਗ ਬੰਨ੍ਹ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਜੇਕਰ ਰਾਤ ਨੂੰ ਤਾਪਮਾਨ ਲਗਾਤਾਰ 5 ਡਿਗਰੀ ਸੈਂਟੀਗ੍ਰੇਡ ਨਾਲੋਂ ਘੱਟ ਹੈ ਤਾਂ 7 ਤੋਂ 10 ਦਿਨ ਤੱਕ ਪਲਾਸਟਿਕ ਵਿੱਚ ਛੇਦ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ ਹੈ ਲੇਕਿਨ ਉਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਪਲਾਸਟਿਕ ਵਿੱਚ ਸਿਖਰ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਦੇ ਵੱਲ ਛੋਟੇ-ਛੋਟੇ ਛੇਦ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਜਿਵੇਂ ਤਾਪਮਾਨ ਵਧਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਹਨ ਮੋਰੀਆਂ ਦਾ ਆਕਾਰ ਵੀ ਵੱਡਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਪਹਿਲਾਂ ਛੇਦ 2.5 ਤੋਂ 3 ਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਉੱਤੇ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ , ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ 1 ਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਉੱਤੇ ਬਣਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ । ਜ਼ਰੂਰਤ ਅਨੁਸਾਰ ਮੌਸਮ ਠੀਕ ਹੋਣ ਉੱਤੇ ਤਾਪਮਾਨ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ , ਟਨਲ ਦੀ ਪਲਾਸਟਿਕ ਨੂੰ ਫਰਵਰੀ ਦੇ ਅੰਤ ਤੇ ਮਾਰਚ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਹਫ਼ਤੇ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਫ਼ਸਲ ਕਾਫ਼ੀ ਵੱਧ ਚੁੱਕੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਕੁੱਝ ਫ਼ਸਲਾਂ ਵਿੱਚ ਤਾਂ ਫਲ ਲੱਗਣਾ ਵੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਚੁੱਕਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਤਕਨੀਕ ਨਾਲ ਵੇਲ ਵਾਲੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਮੌਸਮ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਾਂ ਪੂਰੀ ਤਰਾਂ : ਬੇਮੌਸਮਾ ਵਿੱਚ ਉਗਾਉਣਾ ਸੰਭਵ ਹੈ । ਵੇਲ ਵਾਲੀਆਂ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਕਿੰਨਾ ਅਗੇਤਾ ਬੀਜ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਉਹ ਇਸ ਤਰਾਂ ਹੈ ਚਪਪਨ ਕੱਦੂ - 40 ਵੱਲੋਂ 60 ਦਿਨ ਕੱਦੂ - 30 ਵੱਲੋਂ 40 ਦਿਨ ਕਰੇਲਾ - 30 ਵੱਲੋਂ 40 ਦਿਨ ਖੀਰਾ - 30 ਵੱਲੋਂ 40 ਦਿਨ ਖ਼ਰਬੂਜ਼ਾ - 30 ਵੱਲੋਂ 40 ਦਿਨ ਇਹ ਤਕਨੀਕ ਉਤਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਾਰੇ ਮੈਦਾਨਾਂ ਅਤੇ ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਵੱਡੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੇ ਆਸਪਾਸ ਸਬਜ਼ੀ ਦੀ ਖੇਤੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਵਾਸਤੇ ਬਹੁਤ ਲਾਭਦਾਇਕ ਤਕਨੀਕ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਕਿਸਾਨ ਪਲਾਸਟਿਕ ਲੋ(low) ਟਨਲ ਤਕਨੀਕ ਨਾਲ ਅਗੇਤੀ ਜਾਂ ਬੇਮੌਸਮੀ ਫ਼ਸਲ ਉਗਾਏ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮੁਨਾਫ਼ਾ ਕਮਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਅਗੇਤੀ ਅਤੇ ਬੇਮੌਸਮੀ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦਾ ਰੇਟ ਜ਼ਿਆਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ।
ਪੰਜਾਬੀ ‘ਚ ਤਾਜ਼ਾ ਖਬਰਾਂ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਕਰੋ ਐਪ ਡਾਊਨਲੋਡ:
https://play.google.com/store/apps/details?id=com.winit.starnews.hin