Eucalyptus Cultivation:  ਭਾਰਤ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਹਰ ਪ੍ਰਜਾਤੀ ਦੇ ਫਲਾਂ, ਸਬਜ਼ੀਆਂ, ਫੁੱਲਾਂ, ਅਨਾਜ, ਦਵਾਈਆਂ ਅਤੇ ਬਾਗਬਾਨੀ ਫਸਲਾਂ (Horticulture) ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਲਈ ਉੱਤਮ ਹੈ। ਇੱਥੋਂ ਦਾ ਜਲਵਾਯੂ ਅਤੇ ਮਿੱਟੀ ਬਿਨਾਂ ਖਾਦਾਂ ਅਤੇ ਰਸਾਇਣਾਂ ਦੇ ਵੀ ਬੰਪਰ ਉਤਪਾਦਨ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਰੱਖਦੀ ਹੈ ਪਰ ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਕਿ ਜਹਾਜ਼, ਇਮਾਰਤਾਂ ਅਤੇ ਫਰਨੀਚਰ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਵਰਤੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਚੰਗੀ ਕੁਆਲਿਟੀ ਦੀ ਲੱਕੜ (Wooden Farming)  ਵੀ ਇੱਥੇ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਆਓ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਨੀਲਗਿਰੀ ਦੀ ਖੇਤੀ ਬਾਰੇ। ਨੀਲਗਿਰੀ (Eucalyptus Cultivation) ਨੂੰ ਆਮ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਸਫੇਦਾ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਾਗਜ਼, ਚਮੜੇ ਅਤੇ ਤੇਲ ਤੋਂ ਬਾਲਣ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।


ਨੀਲਗਿਰੀ ਦੀ ਖੇਤੀ ਕਿੱਥੇ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ?


ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਨੀਲਗਿਰੀ ਦੀਆਂ 300 ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਿਸਮਾਂ ਪਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸਦੀ ਵਧਦੀ ਉਪਯੋਗਤਾ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਇਸਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਅਮਰੀਕਾ, ਯੂਰਪ ਅਤੇ ਅਫਰੀਕਾ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਉਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਨੀਲਗਿਰੀ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਜਿਆਦਾਤਰ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਪੰਜਾਬ, ਹਰਿਆਣਾ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਗੁਜਰਾਤ, ਬਿਹਾਰ, ਗੋਆ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ, ਕੇਰਲ, ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ, ਕਰਨਾਟਕ ਅਤੇ ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਜੂਨ ਤੋਂ ਅਕਤੂਬਰ ਤੱਕ ਦਾ ਸਮਾਂ ਅਤੇ ਮੌਸਮ ਇਸ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਲਈ ਲਾਹੇਵੰਦ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕਿਸਾਨ ਚਾਹੁਣ ਤਾਂ ਨੀਲਗਿਰੀ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੀ ਸਹਿ-ਫਸਲੀ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਸ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਦਾ ਖਰਚਾ ਵੀ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਦੁੱਗਣੀ ਆਮਦਨ ਵੀ ਆਸਾਨ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।



ਕਿਵੇਂ ਕਰੀਏ ਨੀਲਗਿਰੀ ਦੀ ਖੇਤੀ  (Eucalyptus Cultivation)



ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਨੀਲਗਿਰੀ ਅਰਥਾਤ ਸਫੇਦਾ ਦੀਆਂ 6 ਕਿਸਮਾਂ ਉਗਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਨੀਲਗਿਰੀ ਓਬਲੀਵਕਾ, ਨੀਲਗਿਰੀ ਡਾਇਵਰਸੀਕਲਰ, ਨੀਲਗਿਰੀ ਡੈਲੀਗੇਟੈਂਸਿਸ, ਨੀਲਗਿਰੀ ਨਿਟੇਨਸ, ਨੀਲਗਿਰੀ ਗਲੋਬੂਲਸ ਅਤੇ ਨੀਲਗਿਰੀ ਵਿਮਿਨਾਲਿਸ ਆਦਿ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਰੁੱਖਾਂ ਦੀ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੰਬਾਈ 80 ਮੀਟਰ ਤੱਕ ਹੈ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਅਗਲੇ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਕਮਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਨੀਲਗਿਰੀ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਆਸਾਨ ਹੈ। ਖੇਤ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਇਸ ਦੇ ਬੀਜ ਜਾਂ ਕਟਿੰਗਜ਼ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਤੋਂ 20 ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਮੌਨਸੂਨ ਦੌਰਾਨ ਬੀਜੇ ਜਾਣ 'ਤੇ ਪੌਦੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧਦੇ ਹਨ।



  • ਇਸ ਨੂੰ ਵਿਕਸਿਤ ਬੀਜਾਂ ਅਤੇ ਕਟਿੰਗਜ਼ ਦੀਆਂ ਉੱਨਤ ਕਿਸਮਾਂ ਦੋਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਬੀਜਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

  • ਨੀਲਗਿਰੀ ਜਾਂ ਸਫੇਦਾ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਲਈ, ਸਿਰਫ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਹੀ ਚੰਗੀ ਨਿਕਾਸੀ ਕਰੋ, ਕਿਉਂਕਿ ਨੀਲਗਿਰੀ ਦੀ ਪ੍ਰਜਾਤੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਾਣੀ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੀ।

  • ਇਸ ਦੇ ਪੌਦੇ ਬਹੁਤ ਉੱਚੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਧਣ ਲਈ ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ, ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਦਵਾਈ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

  • ਨੀਲਗਿਰੀ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਲਈ ਵੱਖਰੀ ਸਿੰਚਾਈ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਪੋਸ਼ਣ ਲਈ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਨਮੀ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।

  • ਇਸ ਤੋਂ ਚੰਗੀ ਕੁਆਲਿਟੀ ਦੀ ਲੱਕੜ, ਸੱਕ ਅਤੇ ਤੇਲ ਲਈ ਕੀੜੇ-ਮਕੌੜਿਆਂ ਅਤੇ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਅਤੇ ਰੋਕਥਾਮ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।

  • ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਨੀਲਗਿਰੀ ਦਾ ਦਰੱਖਤ ਅਕਸਰ ਦੀਮਕ, ਕੋੜ੍ਹ ਅਤੇ ਗੰਢ ਵਰਗੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਵਧਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਜੈਵਿਕ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਕਾਬੂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।