ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ: ਕੋਰੋਨਵਾਇਰਸ (coronavirus) ਨਾਲ ਲੜਨ ਲਈ ਵਿਗਿਆਨੀ ਲਗਾਤਾਰ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ‘ਚ ਇਸ ਨਾਲ ਲੜਨ ਲਈ ਦਵਾਈਆਂ ਤੇ ਟੀਕੇ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਹੁਣ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਦੇ ਸੰਕਰਮਣ ਖਿਲਾਫ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਰੂਪ ਦਿਖਾਇਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਡੀਕੋਈ ਪ੍ਰੋਟੀਨ (Decoy Proteins) ਦੇ ਟੀਕੇ ਲਾ ਕੇ ਇਸ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਸੰਕਰਮਣ ਨੂੰ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਲੈਸਟਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ ਇਸ ਦਿਸ਼ਾ ‘ਚ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਵਿਗਿਆਨੀ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕੋਵਿਡ-19 ਬਿਮਾਰੀ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਵਾਇਰਸ ਫੇਫੜਿਆਂ ਤੇ ਏਅਰਵੇਅ ਸੈੱਲਾਂ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ ‘ਤੇ ਰੀਸੈਪਟਰ ਰਾਹੀਂ ਸਰੀਰ ‘ਚ ਦਾਖਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਏਸੀਈ-2 ਰੀਸੈਪਟਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਖੂਨ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਸੰਕਰਮਣ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਹੁਣ ਵਿਗਿਆਨੀ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਵਾਇਰਸ ਇਸ ਨੂੰ ਲੁਭਾਉਣ ਲਈ 'ਜਾਅਲੀ' ਲਾਇਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਜੋ ਵਾਇਰਸ ਫੇਫੜੇ ਦੇ ਟਿਸ਼ੂ ‘ਤੇ ਆਉਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਦਵਾਈ ਨਾਲ ਚਿਪਕ ਜਾਣ।
ਲੈਸਟਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ ਅਜਿਹੇ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਡੇਲੀ ਮੇਲ ਮੁਤਾਬਕ, ਇਸ ਪਿੱਛੇ ਸਿਧਾਂਤ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਵਾਇਰਸ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਏਸੀਈ-2 ਦੀ ਨਕਲ ਕਰਨਾ ਵਾਇਰਸ ਨੂੰ ਉਲਝਾ ਦੇਵੇਗਾ। ਇਹ ਇਸ ਨੂੰ ਸੌਖ ਕੇ ਕੋਵਿਡ-19 ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਰੋਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਨੂੰ ਇਸ ਭਿਆਨਕ ਮਹਾਮਾਰੀ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਇੱਕ ਉਮੀਦ ਵਜੋਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ACE-2 ਰੀਸੈਪਟਰ ਕੀ ਹੈ?
ACE-2 ਰੀਸੈਪਟਰਸ ਪੂਰੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਸੈੱਲਾਂ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ ‘ਤੇ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਪਰ ਫੇਫੜਿਆਂ ਤੇ ਏਅਰਵੇਜ਼ ‘ਚ ਪਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਇਹ ਰੀਸੈਪਟਰ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਦਾ ਖਾਸ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਹਨ। ਸਰੀਰ ਦੇ ਦੂਜੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ‘ਚ ਪਾਏ ਗਏ ਇਹ ਸੰਵੇਦਕ ਐਂਜੀਓਟੈਨਸਿਨ ਕਨਵਰਟਿੰਗ ਐਂਜ਼ਾਈਮ (ਏਸੀਈ) ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਕੇ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਸੰਕਰਮਣ ਸਮਰਥਾ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦੀ ਕਰੋ ਕੋਸ਼ਿਸ਼
ਲੈਸਟਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਨਿਕ ਬਰਿੰਡਲ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ, “ਸਾਡਾ ਟੀਚਾ ਇਸ ਵਾਇਰਸ ਨੂੰ ਬੰਨ੍ਹਣ ਲਈ ਇੱਕ ਆਕਰਸ਼ਕ ਡੀਕੋਈ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਬਣਾ ਕੇ ਲਾਗ ਨੂੰ ਰੋਕਣਾ ਤੇ ਸੈੱਲਾਂ ਦੀ ਸਤਹ ‘ਤੇ ਮੌਜੂਦ ਰੀਸੈਪਟਰਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖ ਕੇ ਸੰਰਖਿਅਤ ਕਰਨਾ ਹੈ।“
ਖੋਜ ਦੇ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਮੁੱਢਲੇ ਨਤੀਜੇ
ਸਵੀਡਨ ਦੇ ਕੈਰੋਲਿੰਸਕਾ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਤੇ ਕੈਨੇਡਾ ਦੀ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕੋਲੰਬੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ ਇਸ ਧਾਰਨਾ ਦੇ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਨਤੀਜੇ ਪਾਏ ਹਨ। ਟੀਮ ਨੇ ਜੈਨੇਟਿਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਏਸੀਈ-2 ਦੇ ‘ਘੁਲਣਸ਼ੀਲ‘ ਰੂਪ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਲੈਬ ‘ਚ ਮਨੁੱਖੀ ਸੈੱਲਾਂ ‘ਚ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਐਚਆਰਐਸ ਏਸੀਈ-2 ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਡਰੱਗ ਟ੍ਰਾਇਲ ਨੂੰ ਮਿਲੀ ਹਰੀ ਝੰਡੀ:
ਆਸਟ੍ਰੀਆ ਦੀ ਕੰਪਨੀ ਅਪੈਰਾਨ ਬਾਇਓਲੋਜਿਕਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਇੱਕ ਦਵਾਈ, ਏਪੀਐਨ001 ਦੀ ਅਜ਼ਮਾਇਸ਼ ਲਈ ਹਰੀ ਝੰਡੀ ਹਾਸਤ ਕਰ ਲਈ ਹੈ। ਇਸ ਦਵਾਈ ‘ਚ HRS ACE-2 ਇੱਕ ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਪਦਾਰਥ ਹੈ। ਫੇਜ਼ -2 ਟ੍ਰਾਇਲ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਕੋਵਿਡ-19 ਦੇ 200 ਗੰਭੀਰ ਤੌਰ ਵਿੱਚ ਸੰਕਰਮਿਤ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰਨਾ ਹੈ ਤੇ ਪਹਿਲੇ ਮਰੀਜ਼ ਦੇ ਜਲਦੀ ਹੀ ਇਲਾਜ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ।
ਉਮੀਦ ‘ਤੇ ਸਭ ਦੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ:
ਕੁਝ ਹੋਰ ਵਿਗਿਆਨੀ ਇਸ ਦਾਅਵੇ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਲੈਣਾ ਬੰਦ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਪਰੋਕਤ ਦਾਅਵੇ ਦਾ ਕੋਈ ਠੋਸ ਸਬੂਤ ਨਹੀਂ। ਏਸੀਈ-2 ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਦੇ ਅਣਜਾਣ ਨਤੀਜੇ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਖ਼ਾਸਕਰ ਜਦੋਂ ਉਹ ਦਵਾਈਆਂ ਤੰਦਰੁਸਤ ਲੋਕਾਂ ‘ਚ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਣ ‘ਚ ਅਹਿਮ ਹਨ। ਏਸੀਈ-2 ਫੇਫੜਿਆਂ ਨੂੰ ਫੇਫੜਿਆਂ ਨੂੰ ਵਾਇਰਸ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਕੋਵਿਡ-19 ਫੇਫੜਿਆਂ ਦੇ ਸੰਕਰਮਣ ਵਾਲੇ ਰੋਗੀ ‘ਚ ਏਸੀਈ-2 ਦਾ ਪੱਧਰ ਘਟਾਉਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਫਿਲਹਾਲ ਦੁਨੀਆ ‘ਚ ਕੋਵਿਡ -19 ‘ਤੇ ਸੈਂਕੜੇ ਖੋਜਾਂ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਤੇ ਸ਼ਾਇਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਕੋਈ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਤਸਵੀਰ ਸਾਹਮਣੇ ਆਵੇ। ਉਂਝ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਆਫ਼ ਲੈਸਟਰ ਦੇ ਖੋਜਕਰਤਾ ਅਗਲੇ 12 ਹਫ਼ਤਿਆਂ ‘ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਟ੍ਰਾਈਲ ਦੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।