Aditya-L1 Mission: ਚੰਦਰਮਾ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਧਰੁਵ 'ਤੇ ਚੰਦਰਯਾਨ-3 ਨੂੰ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਉਤਾਰਨ ਅਤੇ ਸੂਰਜ ਦੇ ਰਹੱਸਾਂ ਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹਣ ਲਈ 'ਆਦਿਤਿਆ-ਐਲ1' ਨੂੰ ਰਵਾਨਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਭਾਰਤੀ ਪੁਲਾੜ ਖੋਜ ਸੰਗਠਨ (ਇਸਰੋ) ਹੁਣ ਪੁਲਾੜ ਦੀ ਸਮਝ ਨੂੰ ਹੋਰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਹੋਰ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦੇ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਹੈ।
EXOSAT (ਐਕਸ-ਰੇ ਪੋਲਰੀਮੀਟਰ ਸੈਟੇਲਾਈਟ) ਭਾਰਤ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸਮਰਪਿਤ ਪੋਲੈਰੀਮੀਟਰੀ ਮਿਸ਼ਨ ਹੈ ਜੋ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹਾਲਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਚਮਕਦਾਰ ਆਕਾਸ਼ੀ ਐਕਸ-ਰੇ ਸਰੋਤਾਂ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮਾਪਾਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰੇਗਾ। ਇਸਦੇ ਲਈ, ਇੱਕ ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਨੂੰ ਧਰਤੀ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਪੰਧ ਵਿੱਚ ਭੇਜਿਆ ਜਾਵੇਗਾ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦੋ ਵਿਗਿਆਨਕ ਅਧਿਐਨ ਯੰਤਰ (ਪੇਲੋਡ) ਜੁੜੇ ਹੋਣਗੇ।
ਕੀ ਕਿਹਾ ਇਸਰੋ ਨੇ?
ਇਸਰੋ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਇੰਸਟਰੂਮੈਂਟ ‘ਪੋਲਿਕਸ’ (ਐਕਸ-ਰੇ ਵਿੱਚ ਪੋਲਰੀਮੀਟਰ ਇੰਸਟਰੂਮੈਂਟ) ਮੱਧਮ ਐਕਸ-ਰੇ ਊਰਜਾ ਰੇਂਜ ਵਿੱਚ ਖਗੋਲੀ ਮੂਲ ਦੇ 8-30 ਕੇਵੀ ਫੋਟੌਨਾਂ ਦੇ ਪੋਲਰੀਮੀਟਰੀ ਪੈਰਾਮੀਟਰ (ਡਿਗਰੀ ਅਤੇ ਧਰੁਵੀਕਰਨ ਦਾ ਕੋਣ) ਨੂੰ ਮਾਪੇਗਾ।
ISRO ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, 'XSPECT' (ਐਕਸ-ਰੇ ਸਪੈਕਟਰੋਸਕੋਪੀ ਅਤੇ ਟਾਈਮਿੰਗ) ਪੇਲੋਡ 0.8-15 ਕੇਵੀ ਦੀ ਊਰਜਾ ਰੇਂਜ ਵਿੱਚ ਸਪੈਕਟ੍ਰੋਸਕੋਪਿਕ (ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਇੱਕ ਸ਼ਾਖਾ ਜੋ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੁਆਰਾ ਉਤਸਰਜਿਤ ਜਾਂ ਲੀਨ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਮੈਗਨੈਟਿਕ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਦੇ ਸਪੈਕਟਰਾ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਦੀ ਹੈ) ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹੈ। ਤੋਂ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਅੰਦਰੂਨੀ ਬਣਤਰ ਦਾ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਕੀ ਹੈ ਚੁਣੌਤੀ ?
ਇਸਰੋ ਦੇ ਇੱਕ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਬੰਗਲੁਰੂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ 'ਤੇ ਕਿਹਾ, "ਐਕਸੋਸੈਟ ਲਾਂਚ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ।" ਇਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਖਗੋਲ ਭੌਤਿਕ ਸਰੋਤਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬਲੈਕ ਹੋਲ, ਨਿਊਟ੍ਰੌਨ ਤਾਰੇ, ਸਰਗਰਮ ਗੈਲੈਕਟਿਕ ਨਿਊਕਲੀਅਸ, ਪਲਸਰ ਵਿੰਡ ਨੇਬਿਊਲੇ ਤੋਂ ਨਿਕਲਣ ਦੀ ਵਿਧੀ ਜਟਿਲ ਭੌਤਿਕ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਮਝਣਾ ਚੁਣੌਤੀਪੂਰਨ ਹੈ।
ਪੁਲਾੜ ਏਜੰਸੀ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਹਾਲਾਂਕਿ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪੁਲਾੜ-ਅਧਾਰਤ ਆਬਜ਼ਰਵੇਟਰੀਆਂ ਸਪੈਕਟ੍ਰੋਸਕੋਪਿਕ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੀ ਭਰਪੂਰਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਅਜਿਹੇ ਸਰੋਤਾਂ ਤੋਂ ਨਿਕਾਸ ਦੀ ਸਹੀ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਅਜੇ ਵੀ ਖਗੋਲ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਲਈ ਚੁਣੌਤੀਪੂਰਨ ਹੈ।
ਇਸਰੋ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਧਰੁਵੀਮੀ ਮਾਪ ਸਾਡੀ ਸਮਝ ਵਿੱਚ ਦੋ ਹੋਰ ਪਹਿਲੂ ਜੋੜਦੇ ਹਨ, ਧਰੁਵੀਕਰਨ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਅਤੇ ਧਰੁਵੀਕਰਨ ਦਾ ਕੋਣ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖਗੋਲੀ ਸਰੋਤਾਂ ਤੋਂ ਉਤਸਰਜਨ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦਾ ਇੱਕ ਵਧੀਆ ਤਰੀਕਾ ਹੈ।"