Deepfake Video: ਇਸ ਸਮੇਂ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਡੀਪਫੇਕ (Deepfake) ਤਕਨੀਕ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਬਹਿਸ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਬਹਿਸ ਅਦਾਕਾਰਾ ਰਸ਼ਮਿਕਾ ਮੰਦਾਨਾ ਦਾ ਵੀਡੀਓ ਵਾਇਰਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਸੀ। ਹਾਲ ਹੀ 'ਚ ਰਸ਼ਮਿਕਾ ਮੰਦਾਨਾ ਦਾ ਇਕ ਵੀਡੀਓ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ। ਵੀਡੀਓ 'ਚ ਲਿਫਟ ਦਾ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਖੁੱਲ੍ਹਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਦਾਕਾਰਾ ਰਸ਼ਮਿਕਾ ਮੰਦਾਨਾ ਹੱਸਦੀ ਹੋਈ ਲਿਫਟ 'ਚ ਦਾਖਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਫਰਜ਼ੀ ਹੈ।
ਇਸ ਵੀਡੀਓ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਰਸ਼ਮੀਕਾ ਮੰਦਾਨਾ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਕੋਈ ਹੋਰ ਕੁੜੀ ਹੈ। ਇਸ ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਡੀਪ ਫੇਕ ਤਕਨੀਕ ਨਾਲ ਰਸ਼ਮੀਕਾ ਮੰਦਾਨਾ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਵੀਡੀਓ ਦੇ ਵਾਇਰਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਡੀਪ ਫੇਕ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਇੱਕ ਕਾਨੂੰਨੀ ਰੈਗੂਲੇਟਰੀ ਫਰੇਮਵਰਕ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਮੰਗ ਉੱਠ ਰਹੀ ਹੈ। ਅਦਾਕਾਰਾ ਦੇ ਇਸ ਫਰਜ਼ੀ ਵੀਡੀਓ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਮਿਤਾਭ ਬੱਚਨ ਨੇ ਵੀ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਮਾਮਲੇ 'ਚ ਕਾਨੂੰਨੀ ਕਾਰਵਾਈ ਹੋਈ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਉੱਧਰ ਅੱਜ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਅਦਾਕਾਰਾ ਕੈਟਰੀਨਾ ਕੈਫ ਵੀ ਡੀਪਫੇਕ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਈ ਹੈ। ਆਪਣੀ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਫਿਲਮ 'ਟਾਈਗਰ 3' ਦੇ 'ਤੌਲੀਏ ਸੀਨ' 'ਚ ਕਿਸੇ ਨੇ ਡੀਪਫੇਕ ਤਕਨੀਕ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਉਸ ਨੂੰ ਤੌਲੀਏ ਦੀ ਬਜਾਏ ਸ਼ਰਮਨਾਕ ਕੱਪੜੇ ਪਹਿਨਾਏ ਹਨ। ਹੁਣ ਅਦਾਕਾਰਾ ਦੀ ਇਹ ਤਸਵੀਰ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਵਾਇਰਲ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ।
ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਡੀਪਫੇਕ ਵੀਡੀਓ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੋਵੇ, ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਕਈ ਵਾਰ ਅਜਿਹੇ ਵੀਡੀਓ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਡੀਪਫੇਕ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਫੋਟੋ ਹੇਰਾਫੇਰੀ ਨਾਲ ਹੋਈ। 1860 ਵਿੱਚ, ਅਬਰਾਹਮ ਲਿੰਕਨ ਦਾ ਸਿਰ ਦੱਖਣੀ ਰਾਜਨੇਤਾ ਜੌਹਨ ਕੈਲਹੌਨ ਦੇ ਸਰੀਰ ਉੱਤੇ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਇਹ ਉਸਦੀ ਪ੍ਰਤੀਕ ਫੋਟੋ ਬਣ ਗਈ ਸੀ।
1930 ਵਿੱਚ, ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਨੇਤਾ ਲਿਓਨ ਟ੍ਰਾਟਸਕੀ ਨੂੰ ਸੋਵੀਅਤ ਨੇਤਾ ਸਟਾਲਿਨ ਦੀ ਇੱਕ ਮਸ਼ਹੂਰ ਫੋਟੋ ਤੋਂ ਗਾਇਬ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਤਾਂ ਕਿ ਪ੍ਰੋਪਗੈਂਡਾ ਖੜ੍ਹਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਘੋੜਾ ਫੜਨ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਡੀਪਫੇਕ ਤਕਨੀਕ ਰਾਹੀਂ ਬੇਨੀਟੋ ਮੁਸੋਲਿਨੀ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਤੋਂ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ, ਤਾਂ ਜੋ ਕੋਈ ਇਹ ਨਾ ਸੋਚੇ ਕਿ ਮੁਸੋਲਿਨੀ ਘੋੜੇ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ ਸੀ।
1982 ਵਿੱਚ, ਗੋਰਡਨ ਗੈਲੇਨ ਨੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਗ੍ਰਾਫਿਕਸ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਦੇ ਕਵਰ ਲਈ ਗੀਜ਼ਾ ਦੇ ਪਿਰਾਮਿਡਜ਼ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਲਈ, ਜੋ ਕਿ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਦੇ ਕਵਰ 'ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਜਾਣਾ ਸੀ। ਕਵਰ 'ਤੇ ਤਸਵੀਰ ਨੂੰ ਫਿੱਟ ਕਰਨ ਲਈ ਦੋਵੇਂ ਪਿਰਾਮਿਡ ਬਹੁਤ ਨੇੜੇ ਦਿਖਾਏ ਗਏ ਸਨ। ਇਸ 'ਤੇ ਇੰਨਾ ਹੰਗਾਮਾ ਹੋਇਆ ਕਿ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਨੂੰ ਮੁਆਫੀ ਮੰਗਣੀ ਪਈ।
ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਾਲ 2014 'ਚ ਸੌਵਿਦ ਦੱਤਾ ਫੋਟੋ ਸਕੈਂਡਲ ਵੀ ਲਾਈਮਲਾਈਟ 'ਚ ਆਇਆ ਸੀ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਕੋਲਕਾਤਾ ਵਿੱਚ ਲਈ ਗਈ ਆਪਣੀ ਇੱਕ ਫੋਟੋ ਵਿੱਚ ਔਰਤ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ਨੂੰ ਮੈਰੀ ਐਲਨ ਮਾਰਕ (ਇੱਕ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫਰ) ਦੁਆਰਾ ਲਈ ਗਈ ਇੱਕ ਫੋਟੋ ਨਾਲ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਫੜਿਆ ਗਿਆ ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਗਲਤੀ ਵੀ ਮੰਨ ਲਈ ਸੀ।