Fog Or Smog: ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਮੌਸਮ 'ਚ ਤੁਸੀਂ ਦੇਖਿਆ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਵਾਯੂਮੰਡਲ 'ਚ ਹਲਕੀ ਦਿਖਾਈ ਧੁੰਦ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਤੁਸੀਂ ਦੂਰ ਤੱਕ ਸਾਫ਼-ਸਾਫ਼ ਨਹੀਂ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਵਾਯੂਮੰਡਲ 'ਚ ਵਿਜ਼ੀਬਿਲਟੀ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕੁਝ ਮੀਟਰ ਬਾਅਦ ਹੀ ਧੁੰਦਲਾ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ਲੱਗ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰ ਇਹ ਸਥਿਤੀ ਧੁੰਦ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਇਹ ਸਥਿਤੀ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਵੱਧ ਏਕਿਊਆਈ ਕਾਰਨ ਵਾਤਾਵਰਣ 'ਚ ਧੁੰਦਲਾਪਣ ਨਜ਼ਰ ਆਉਣ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕੋਹਰੇ ਕਾਰਨ ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਧੁੰਆਂ ਹੀ ਧੁੰਆਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਸਵਾਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾਵੇ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਸ਼ਹਿਰ 'ਚ ਧੁੰਦ ਹੈ ਜਾਂ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ? ਖੈਰ, ਦੋਵਾਂ 'ਚ ਸਥਿਤੀ ਇਕੋ ਜਿਹੀ ਹੈ। ਤਾਂ ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਇਸ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਿਵੇਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਦੋਵਾਂ 'ਚ ਕੀ ਫਰਕ ਹੈ?
ਧੁੰਦ ਤੇ ਕੋਹਰੇ 'ਚ ਕੀ ਅੰਤਰ?
ਧੁੰਦ ਅਤੇ ਕੋਹਰੇ 'ਚ ਮੁੱਖ ਅੰਤਰ ਧੂਏਂ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਧੂੰਏਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ 'ਚ ਵਾਤਾਵਰਣ ਵਿੱਚ ਖਤਰਨਾਕ ਧੂੰਆਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਧੁੰਦਲਾਪਣ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਂਜ ਧੂੰਆਂ ਤੁਹਾਡੀ ਸਿਹਤ ਲਈ ਬਹੁਤ ਖਤਰਨਾਕ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਧੁੰਦ 'ਚ ਵਿਜ਼ੀਬਿਲਟੀ ਵੀ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਧੂੰਏਂ ਕਾਰਨ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਪਾਣੀ ਦੇ ਵਾਸ਼ਪ ਕਾਰਨ ਹੈ, ਜੋ ਠੰਢਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹਵਾ 'ਚ ਜੰਮ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਹਵਾ 'ਚ ਚਿੱਟੀ ਚਾਦਰ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਮੌਸਮ 'ਚ ਧੁੰਦ ਅਤੇ ਧੂੰਏਂ ਦੇ ਸੁਮੇਲ ਕਾਰਨ ਧੂੰਏਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਤਾਪਮਾਨ ਘੱਟ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹਵਾ 'ਚ ਵੀ ਬਰਕਰਾਰ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।
ਦੋਨਾਂ 'ਚ ਫਰਕ ਕਿਵੇਂ ਕਰੀਏ?
ਧੁੰਦ ਅਤੇ ਧੂੰਏਂ 'ਚ ਅੰਤਰ ਇਸ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਜਾਣਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਧੂੰਏਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ 'ਚ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਥੋੜਾ ਜਿਹਾ ਕਾਲਾਪਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਮਤਲਬ ਧੂੰਆਂ ਸਲੇਟੀ ਰੰਗ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਸਿਰਫ਼ ਧੁੰਦ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਵਾਯੂਮੰਡਲ 'ਚ ਸਲੇਟੀ ਰੰਗ ਦੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਚਿੱਟੇ ਰੰਗ ਦੀ ਪਰਤ ਦੇਖਦੇ ਹੋ। ਧੁੰਦ ਲਈ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਜ਼ਿਆਦਾ ਉਚਾਈ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚਦੀ, ਜਦਕਿ ਧੂੰਆਂ ਹਵਾ 'ਚ ਤੈਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਗੈਸ ਚੈਂਬਰ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਧੂੰਏਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ 'ਚ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਾਹ ਲੈਣ 'ਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕੁਝ ਹੀ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਨੂੰ ਗਲੇ ਵਿੱਚ ਖਰਾਸ਼ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਧੁੰਦ ਦੇ ਮਾਮਲੇ 'ਚ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤੁਸੀਂ ਸਿਰਫ਼ ਠੰਡਾ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹੋ।
ਤ੍ਰੇਲ ਕੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ?
ਸਰਦੀਆਂ 'ਚ ਜ਼ਮੀਨ ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ ਇੰਨਾ ਘੱਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦੇ ਸੰਪਰਕ 'ਚ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਹਵਾ ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ ਫ੍ਰੀਜ਼ਿੰਗ ਪੁਆਇੰਟ (ਡਿਊ ਪੁਆਇੰਟ) ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਚਲਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਹਵਾ 'ਚ ਮੌਜੂਦ ਜਲਵਾਯੂ ਸੰਘਣੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਬੂੰਦਾਂ ਦੇ ਰੂਪ 'ਚ ਦਰਖਤਾਂ ਦੇ ਪੱਤਿਆਂ ਜਾਂ ਹੋਰ ਚੀਜ਼ਾਂ 'ਤੇ ਜੰਮਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪਾਣੀ ਦੀਆਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬੂੰਦਾਂ ਨੂੰ ਤ੍ਰੇਲ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।