Parliament Special Session 2023: ਸੰਸਦ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸੈਸ਼ਨ ਦੌਰਾਨ ਸੋਮਵਾਰ (18 ਸਤੰਬਰ) ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਕੇਂਦਰੀ ਕੈਬਨਿਟ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਸੱਦੀ ਗਈ। ਸੂਤਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਮੰਗਲਵਾਰ (19 ਸਤੰਬਰ) ਤੋਂ ਸੰਸਦ ਦਾ ਸੈਸ਼ਨ ਪੁਰਾਣੀ ਇਮਾਰਤ ਤੋਂ ਨਵੀਂ ਸੰਸਦ ਭਵਨ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਸ ਨਾਲ ਸੰਸਦ ਭਵਨ ਦਾ ਕੰਮ ਕੱਲ੍ਹ ਤੋਂ ਹੀ ਨਵੀਂ ਇਮਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ।
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸੰਸਦ ਦੀ ਨਵੀਂ ਇਮਾਰਤ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਕਈ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਸਵਾਲ ਉੱਠ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਨਵੀਂ ਸੰਸਦ ਦੀ ਕੀ ਲੋੜ ਹੈ, ਇਸ ਨੂੰ ਕਿਸ ਨੇ ਬਣਾਇਆ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਕੀ ਹੈ? ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਸੰਸਦ ਭਵਨ ਦੀ ਨਵੀਂ ਇਮਾਰਤ ਬਾਰੇ ਜਾਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਸ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹਰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਣ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ।
ਆਜ਼ਾਦ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਸੰਸਦ
ਇਸ ਵਿਚ ਕੋਈ ਸ਼ੱਕ ਨਹੀਂ ਕਿ ਪੁਰਾਣੇ ਸੰਸਦ ਭਵਨ ਦੀ ਇਮਾਰਤ ਬਹੁਤ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਭਾਰਤੀ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਤਾਕਤ ਝਲਕਦੀ ਹੈ। ਸੰਸਦ ਭਵਨ ਨੇ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਸ਼ਾਸਨ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਭਾਰਤੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੰਗਰਾਮ ਤੱਕ ਸਭ ਕੁਝ ਦੇਖਿਆ। ਪੁਰਾਣੀ ਇਮਾਰਤ ਸੁਤੰਤਰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਸੰਸਦ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਉਹ ਥਾਂ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਭਾਰਤ ਨੇ ਆਪਣਾ ਸੰਵਿਧਾਨ ਅਪਣਾਇਆ ਸੀ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: Aam Aadmi Party: ਪੰਜਾਬ 'ਚ 18 ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ MP 'ਚ 18 ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਭਾਜਪਾ ਸਰਕਾਰ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਕੰਮ ਕੀਤੇ - ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ
6 ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਬਣੀ ਸੰਸਦ
ਭਾਰਤ ਦਾ ਪੁਰਾਣਾ ਸੰਸਦ ਭਵਨ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਦੌਰ ਦੀ ਇਮਾਰਤ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਆਰਕੀਟੈਕਟ ਸਰ ਏਡਵਿਨ ਲੁਟੀਅੰਸ ਅਤੇ ਹਰਬਰਟ ਬੇਕਰ ਵਲੋਂ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਛੇ ਸਾਲ ਲੱਗੇ। ਇਸ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਾਰਜ 1921 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਅਤੇ 1927 ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ।
ਸੰਸਦ ਭਵਨ ਵਿੱਚ ਸੰਸਦ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ
ਇਸ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਕੌਂਸਲ ਹਾਊਸ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਇਮਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇੰਪੀਰੀਅਲ ਲੈਜਿਸਲੇਟਿਵ ਕੌਂਸਲ ਵੀ ਸੀ। 1956 ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਸੰਸਦ ਭਵਨ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਥਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਈ ਤਾਂ ਇਸ ਵਿੱਚ ਦੋ ਹੋਰ ਮੰਜ਼ਿਲਾਂ ਬਣਾ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੀ 2,500 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੀ ਜਮਹੂਰੀ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣ ਲਈ ਜੋੜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਨੂੰ ਆਧੁਨਿਕ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਇਸ ਨੂੰ ਕਾਫੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਸੋਧਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਕਾਉਂਸਲ ਹਾਊਸ ਦੇ ਲਈ ਬਲੂਪ੍ਰਿੰਟ
ਇਮਾਰਤ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਬਾਰੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸਰ ਏਡਵਿਨ ਲੁਟੀਅੰਸ ਅਤੇ ਹਰਬਰਟ ਬੇਕਰ ਵਲੋਂ ਇੱਕ ਗੋਲ ਆਕਾਰ ਨੂੰ ਅੰਤਿਮ ਰੂਪ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦਾ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਮੋਰੇਨਾ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਚੌਸਠ ਯੋਗਿਨੀ ਮੰਦਿਰ ਦੇ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਸੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਦਾ ਕੋਈ ਸਬੂਤ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਨਵੀਂ ਸੰਸਦ ਦੀ ਲੋੜ ਕਿਉਂ ਪਈ?
ਪੁਰਾਣੀ ਸੰਸਦ ਦੀ ਇਮਾਰਤ ਲਗਭਗ 100 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ 'ਚ ਸੰਸਦੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ 'ਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਅਤੇ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਕਈ ਗੁਣਾ ਵੱਧ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਸ ਵਿਚ ਥਾਂ ਦੀ ਵੀ ਘਾਟ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸੀਵਰ ਲਾਈਨ, ਏਅਰ ਕੰਡੀਸ਼ਨ, ਫਾਇਰ ਫਾਈਟਿੰਗ, ਸੀ.ਸੀ.ਟੀ.ਵੀ., ਆਡੀਓ ਵੀਡੀਓ ਸਿਸਟਮ ਵਰਗੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਨਹੀਂ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਸ ਵਿਚ ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ ਅਨੁਸਾਰ ਲੋੜੀਂਦੀ ਤਕਨੀਕ ਦੀ ਵੀ ਘਾਟ ਹੈ।
ਨਵੀਂ ਇਮਾਰਤ ਦਾ ਡਿਜ਼ਾਈਨ
ਨਵੀਂ ਸੰਸਦ ਭਵਨ ਦਾ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਤਿਕੋਣਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਦੇਸ਼ ਦੇ 135 ਕਰੋੜ ਭਾਰਤੀਆਂ ਦੀਆਂ ਇੱਛਾਵਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ 65 ਹਜ਼ਾਰ ਵਰਗ ਮੀਟਰ 'ਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਨਵੀਂ ਇਮਾਰਤ ਵਿੱਚ 888 ਸੀਟਾਂ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵਾਲਾ ਲੋਕ ਸਭਾ ਹਾਲ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ 384 ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੇ ਬੈਠਣ ਲਈ ਰਾਜ ਸਭਾ ਹਾਲ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਸੰਸਦ ਦੇ ਸਾਂਝੇ ਸੈਸ਼ਨ ਦੌਰਾਨ ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ 1,272 ਲੋਕ ਬੈਠ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਕਿਸ ਥੀਮ 'ਤੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੰਸਦ ਭਵਨ?
ਲੋਕ ਸਭਾ ਹਾਲ ਨੂੰ ਮੋਰ ਦੀ ਥੀਮ 'ਤੇ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਰਾਜ ਸਭਾ ਹਾਲ ਨੂੰ ਕਮਲ ਦੀ ਥੀਮ 'ਤੇ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫੁੱਲ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਤਿ-ਆਧੁਨਿਕ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਹਾਲ ਵੀ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਤੀਕ ਅਤੇ ਭੌਤਿਕ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।ਇਮਾਰਤ ਵਿੱਚ ਆਧੁਨਿਕ ਸੰਚਾਰ ਤਕਨਾਲੌਜੀ ਨਾਲ ਲੈਸ ਅਤਿ-ਆਧੁਨਿਕ ਦਫ਼ਤਰ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ।
ਐਡਵਾਂਸ ਕਮੇਟੀ ਰੂਮ
ਨਵੀਂ ਸੰਸਦ ਭਵਨ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਕਮੇਟੀ ਰੂਮ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਅਤਿ-ਆਧੁਨਿਕ ਆਡੀਓ-ਵਿਜ਼ੂਅਲ ਯੰਤਰ ਲਗਾਏ ਗਏ ਹਨ। ਇਹ ਇੱਕ ਬਿਹਤਰ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਅਨੁਭਵ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਪਲੈਟੀਨਮ-ਰੇਟਿਡ ਗ੍ਰੀਨ ਬਿਲਡਿੰਗ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਵਾਤਾਵਰਨ ਪ੍ਰਤੀ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: Death Penalty: ਸਿਰ ਕਲਮ ਕਰਨ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਗੋਲੀ ਮਾਰਨ ਤੱਕ... ਕਿਸ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਕਿਵੇਂ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਮੌਤ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ?