ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਭਾਰਤ ਜਾਸੂਸੀ ਦਾ ਜਿੰਨ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਬੋਤਲ ਵਿੱਚੋਂ ਬਾਹਰ ਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਦਾਅਵੇ ਅਨੁਸਾਰ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ 40 ਤੋਂ ਵੱਧ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ, ਤਿੰਨ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਵਿਰੋਧੀ ਲੀਡਰਾਂ, ਇੱਕ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਅਧਿਕਾਰੀ, ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਦੋ ਮੌਜੂਦਾ ਮੰਤਰੀਆਂ, ਸੁਰੱਖਿਆ ਸੰਗਠਨਾਂ ਦੇ ਮੌਜੂਦਾ ਤੇ ਸਾਬਕਾ ਮੁਖੀ, ਹੋਰ ਅਧਿਕਾਰੀ ਤੇ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਕਾਰੋਬਾਰੀਆਂ ਦੀ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਜਾਸੂਸੀ ਕੀਤੀ ਗਈ।


‘ਦ ਗਾਰਡੀਅਨ’ ਤੇ ‘ਦ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਪੋਸਟ’ ਨੇ ਰਿਪੋਰਟ ਰਾਹੀਂ ਦੋਸ਼ ਲਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਵਿਸ਼ਵ ਦੀਆਂ ਕਈ ਸਰਕਾਰਾਂ ਪੈੱਗਸਸ (Pegasus) ਨਾਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਾਫਟਵੇਅਰ ਰਾਹੀਂ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ ਕਾਰਕੁਨਾਂ, ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ, ਵੱਡੇ ਵਕੀਲਾਂ ਸਣੇ ਕਈ ਵੱਡੀਆਂ ਸ਼ਖਸੀਅਤਾਂ ਦੀ ਜਾਸੂਸੀ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕੀਤਾ ਹੈ।

 
ਰਿਪੋਰਟ ਵਿਚ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ, ਉਹ ਰਨ:

1.     ਰੋਹਿਨੀ ਸਿੰਘ - ਪੱਤਰਕਾਰ, ਦ ਵਾਇਰ
2.     ਸਵਾਤੀ ਚਤੁਰਵੇਦੀ – ਸੁਤੰਤਰ ਪੱਤਰਕਾਰ
3.     ਸੁਸ਼ਾਂਤ ਸਿੰਘ – ਦ ਇੰਡੀਅਨ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ ਦੇ ਡਿਪਟੀ ਐਡੀਟਰ
4.     ਐਸਐਨਐਮ ਅਬਦੀ – ਸਾਬਕਾ ਆਉਟਲੁੱਕ ਪੱਤਰਕਾਰ
5.     ਪ੍ਰੰਜਾਇ ਗੁਹਾ ਠਾਕੁਰਤਾ – ਈਪੀਡਬਲਯੂ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਸੰਪਾਦਕ
6.     ਐਮ ਕੇ ਵੇਨੂੰ -‘ਦ ਵਾਇਰ’ ਦੇ ਬਾਨੀ
7.     ਸਿਧਾਰਥ ਵਰਦਾਰਾਜਨ, ਦ ਵਾਇਰ ਦੇ ਬਾਨੀ
8.     ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਅਖਬਾਰ ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਸੰਪਾਦਕ
9.     ਰੁਪੇਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਸਿੰਘ - ਝਾਰਖੰਡ ਦੇ ਰਾਮਗੜ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦ ਪੱਤਰਕਾਰ
10.ਸਿਧਾਂਤ ਸਿੱਬਲ – ਵਿਯੋਨ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਪੱਤਰਕਾਰ
11.ਸੰਤੋਸ਼ ਭਾਰਤੀ – ਸੀਨੀਅਰ ਪੱਤਰਕਾਰ, ਸਾਬਕਾ ਐਮਪੀ
12.ਇਫਤਿਖਾਰ ਗਿਲਾਨੀ – ਸਾਬਕਾ ਡੀਐਨਏ ਰਿਪੋਰਟਰ
13.ਮਨੋਰੰਜਨ ਗੁਪਤਾ – ਫਰੰਟੀਅਰ ਟੀਵੀ ਦੇ ਮੁੱਖ ਸੰਪਾਦਕ
14.ਸੰਜੇ ਸ਼ਿਆਮ – ਬਿਹਾਰ ਦੇ ਪੱਤਰਕਾਰ
15.ਜਸਪਾਲ ਸਿੰਘ ਹੇਰਾਂ –ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਪਹਿਰੇਦਾਰ ਦੇ ਮੁੱਖ ਸੰਪਾਦਕ
16.ਸਈਦ ਅਬਦੁੱਲ ਰਹਿਮਾਨ ਗਿਲਾਨੀ – ਦਿੱਲੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ
17.ਸੰਦੀਪ ਉੱਨੀਥਨ – ਇੰਡੀਆ ਟੂਡੇ
18.ਵਿਜੇਤਾ ਸਿੰਘ – ਦ ਹਿੰਦੂ ਦੇ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨਾਲਜੁੜੇ ਪੱਤਰਕਾਰ
19.ਮਨੋਜ ਗੁਪਤਾ – ਟੀਵੀ 18 ਦੇ ਇਨਵੈਸਟੀਗੇਟਿਵ ਐਡੀਟਰ
20.ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਟਾਈਮਜ਼ ਸਮੂਹ ਦੇ ਚਾਰ ਮੌਜੂਦਾ ਤੇ ਇਕ ਸਾਬਕਾ ਕਰਮਚਾਰੀ (ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਸੰਪਾਦਕ ਸ਼ਿਸ਼ਿਰ ਗੁਪਤਾ, ਸੰਪਾਦਕੀ ਪੇਜ ਸੰਪਾਦਕ ਅਤੇ ਸਾਬਕਾ ਬਿਊਰੋ ਚੀਫ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਝਾਅ, ਰੱਖਿਆ ਪੱਤਰ ਪ੍ਰੇਰਕ ਰਾਹੁਲ ਸਿੰਘ, ਸਾਬਕਾ ਰਾਜਨੀਤਕ ਪੱਤਰ ਪ੍ਰੇਰਕ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਨਕਸ਼ਬੰਦੀ ਜੋ ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਦੇ ਹਨ)
21.ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਟਾਈਮਜ਼ ਸਮੂਹ ਦੇ ਅਖਬਾਰ ਮਿੰਟ ਦਾ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟਰ
22.ਸੀਨੀਅਰ ਪੱਤਰਕਾਰ ਪ੍ਰੇਮਸ਼ੰਕਰ ਝਾਅ – ਜੋ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਮਸਲਿਆਂ ਤੇ ਲਿਖਦੇ ਹਨ
23.ਸੈਕਤ ਦੱਤਾ – ਸਾਬਕਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪੱਤਰਕਾਰ
24.ਸਮਿਤਾ ਸ਼ਰਮਾ – ਟੀਵੀ 18 ਦੀ ਸਾਬਕਾ ਐਂਕਰ ਤੇ ਦ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ ਲਈ ਡਿਪਲੋਮੈਟਿਕ ਰਿਪੋਰਟਰ

 ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਹੋਰਨਾਂ ਨਾਮਾਂ ਦਾ ਖੁਲਾਸਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਪਰ ਇਹ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਨਾਮ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਣਗੇ। ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਕਈ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਫੋਰੈਂਸਿਕ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਵਿੱਚ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਪਰ ਉਸ ਨੇ ਕਈ ਕਾਰਨਾਂ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਇਸ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।

 ਸਰਪ੍ਰਸਤ ਨੇ ਕਿਹੜੇ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਏ?
‘ਦ ਗਾਰਡੀਅਨ’ ਅਖਬਾਰ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਜਾਸੂਸੀ ਸਾਫਟਵੇਅਰ ਨੂੰ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕੰਪਨੀ ਐਨਐਸਓ ਨੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਵੇਚ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਅਖਬਾਰ ਦੇ ਖੁਲਾਸੇ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਸੌਫਟਵੇਅਰ ਰਾਹੀਂ 50 ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜਾਸੂਸੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।

ਕਨਸੋਰਟੀਅਮ ਦੇ ਲੀਕ ਹੋਏ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿ ਘੱਟੋ ਘੱਟ 10 ਸਰਕਾਰਾਂ ਐਨਐਸਓ ਗਾਹਕ ਮੰਨੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਕਿਸੇ ਸਿਸਟਮ ਵਿੱਚ ਨੰਬਰ ਦਰਜ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਸਨ। ਇਸ ਵਿਚ ਅਜ਼ਰਬਾਈਜਾਨ, ਬਹਿਰੀਨ, ਕਜ਼ਾਕਿਸਤਾਨ, ਮੈਕਸੀਕੋ, ਮੋਰੱਕੋ, ਰਵਾਂਡਾ, ਸਊਦੀ ਅਰਬ, ਹੰਗਰੀ, ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਅਰਬ ਅਮੀਰਾਤ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਸਰਪ੍ਰਸਤ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ 16 ਮੀਡੀਆ ਸੰਗਠਨਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ।