ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਹੁਣ ਦੇਸ਼ 'ਚ ਬਿਜਲੀ ਬਿੱਲ ਤੈਅ ਕਰਨ ਲਈ ਨਵਾਂ ਨਿਯਮ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਮੌਜੂਦਾ ਬਿਜਲੀ ਦਰਾਂ ਦੇ ਦੋ ਸਿਸਟਮ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਬਿਜਲੀ ਦਰਾਂ ਤੈਅ ਕਰਨ ਲਈ ਦਿਨ ਦੇ ਸਮੇਂ (TOD) ਦਾ ਨਿਯਮ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਿਯਮ ਦੇ ਲਾਗੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਖਪਤਕਾਰ ਦਿਨ ਵੇਲੇ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਖਪਤ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਰਕੇ ਆਪਣੇ ਬਿਜਲੀ ਬਿੱਲਾਂ ਦੀ 20 ਫੀਸਦੀ ਤੱਕ ਬੱਚਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਟੀਓਡੀ ਨਿਯਮ ਤਹਿਤ ਦਿਨ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਮੇਂ ਲਈ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਬਿਜਲੀ ਦਰਾਂ ਲਾਗੂ ਹੋਣਗੀਆਂ।
ਦਿਨ ਦੇ ਸਮੇਂ ਘੱਟ ਹੋਵੇਗਾ ਟੈਰਿਫ
ਨਵੇਂ ਨਿਯਮ ਦੇ ਤਹਿਤ ਸੂਰਜੀ ਘੰਟਿਆਂ (ਦਿਨ ਦੇ ਸਮੇਂ) ਦੌਰਾਨ ਟੈਰਿਫ ਆਮ ਨਾਲੋਂ 10-20 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਘੱਟ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਪੀਕ ਆਵਰ 'ਚ ਟੈਰਿਫ 10-20 ਫੀਸਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਕੇਂਦਰੀ ਬਿਜਲੀ ਅਤੇ ਊਰਜਾ ਮੰਤਰੀ ਆਰ ਕੇ ਸਿੰਘ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨਵੇਂ ਨਿਯਮ ਨਾਲ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਹਰ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਫਾਇਦਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਟੀਓਡੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਲਾਗੂ ਹੋਣ ਨਾਲ ਖਪਤਕਾਰ ਬਿਜਲੀ ਦੇ ਪੀਕ ਘੰਟਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਕੱਪੜੇ ਧੋਣ ਅਤੇ ਖਾਣਾ ਬਣਾਉਣ ਵਰਗੇ ਉੱਚ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਖਪਤ ਵਾਲੇ ਕੰਮਾਂ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕਰ ਸਕਣਗੇ।
ਨਵੇਂ ਟੈਰਿਫ ਕਦੋਂ ਲਾਗੂ ਹੋਣਗੇ?
ਅਧਿਕਾਰਤ ਰੀਲੀਜ਼ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਟੀਓਡੀ ਟੈਰਿਫ 10 ਕਿਲੋਵਾਟ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੀ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮੰਗ ਵਾਲੇ ਵਪਾਰਕ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗਿਕ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਲਈ 1 ਅਪ੍ਰੈਲ, 2024 ਤੋਂ ਲਾਗੂ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 1 ਅਪ੍ਰੈਲ 2025 ਤੋਂ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਬਾਕੀ ਸਾਰੇ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਲਈ ਟੀਓਡੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਲਾਗੂ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸਮਾਰਟ ਮੀਟਰਾਂ ਵਾਲੇ ਗਾਹਕਾਂ ਲਈ ਇਹ ਸਿਸਟਮ ਉਦੋਂ ਹੀ ਲਾਗੂ ਹੋਵੇਗਾ ਜਦੋਂ ਉਹ ਅਜਿਹੇ ਮੀਟਰ ਲਗਵਾ ਲੈਣਗੇ।
ਅਧਿਕਾਰਤ ਰੀਲੀਜ਼ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਟੀਓਡੀ ਟੈਰਿਫ 10 ਕਿਲੋਵਾਟ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੀ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮੰਗ ਵਾਲੇ ਵਪਾਰਕ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗਿਕ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਲਈ 1 ਅਪ੍ਰੈਲ, 2024 ਤੋਂ ਲਾਗੂ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 1 ਅਪ੍ਰੈਲ 2025 ਤੋਂ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਬਾਕੀ ਸਾਰੇ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਲਈ ਟੀਓਡੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਲਾਗੂ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸਮਾਰਟ ਮੀਟਰਾਂ ਵਾਲੇ ਗਾਹਕਾਂ ਲਈ ਇਹ ਸਿਸਟਮ ਉਦੋਂ ਹੀ ਲਾਗੂ ਹੋਵੇਗਾ ਜਦੋਂ ਉਹ ਅਜਿਹੇ ਮੀਟਰ ਲਗਵਾ ਲੈਣਗੇ।
ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਮੇਂ ਲਈ ਫੀਸ
ਦਿਨ ਭਰ ਇੱਕੋ ਦਰ 'ਤੇ ਬਿਜਲੀ ਦੇ ਬਿੱਲਾਂ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਖਪਤਕਾਰ ਦਿਨ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਬਿਜਲੀ ਲਈ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਖਰਚੇ ਅਦਾ ਕਰਨਗੇ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਹ ਆਪਣੀ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਖਪਤ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰਕੇ ਬਿਜਲੀ ਦੇ ਬਿੱਲ ਨੂੰ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਬਚਾ ਸਕਣਗੇ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਬਿਜਲੀ ਦੇ ਸਮਾਰਟ ਮੀਟਰਾਂ ਲਈ ਨਿਯਮਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਸੌਖਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਦੀ ਅਸੁਵਿਧਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਦੀ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਨਜ਼ੂਰਸ਼ੁਦਾ ਲੋਡ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮੰਗ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਮੌਜੂਦਾ ਜੁਰਮਾਨੇ ਦੀ ਵਿਵਸਥਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।
ਖਪਤਕਾਰ ਓਥੈ ਸਕਦੇ ਹਨ ਫਾਇਦਾ
ਕੇਂਦਰੀ ਬਿਜਲੀ ਮੰਤਰੀ ਆਰੇ ਸਿੰਘ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਟੀਓਡੀ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਬਿਜਲੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਲਈ ਇੱਕ ਫ਼ਾਇਦੇ ਦਾ ਸੌਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਪੀਕ ਘੰਟਿਆਂ, ਸੋਲਰ ਘੰਟਿਆਂ ਅਤੇ ਆਮ ਘੰਟਿਆਂ ਲਈ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਟੈਰਿਫ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। TOD ਟੈਰਿਫ ਦੀ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ, ਖਪਤਕਾਰ ਆਪਣੇ ਬਿਜਲੀ ਦੇ ਬਿੱਲਾਂ ਨੂੰ ਘਟਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਕੇਂਦਰੀ ਬਿਜਲੀ ਮੰਤਰੀ ਆਰੇ ਸਿੰਘ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਟੀਓਡੀ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਬਿਜਲੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਲਈ ਇੱਕ ਫ਼ਾਇਦੇ ਦਾ ਸੌਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਪੀਕ ਘੰਟਿਆਂ, ਸੋਲਰ ਘੰਟਿਆਂ ਅਤੇ ਆਮ ਘੰਟਿਆਂ ਲਈ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਟੈਰਿਫ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। TOD ਟੈਰਿਫ ਦੀ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ, ਖਪਤਕਾਰ ਆਪਣੇ ਬਿਜਲੀ ਦੇ ਬਿੱਲਾਂ ਨੂੰ ਘਟਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।