ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਮ੍ਰਿਤਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ATM ਕਾਰਡ ਅਤੇ ਪਿੰਨ ਨੰਬਰ ਨਾਲ ਤੁਸੀਂ ਉਸ ਦੇ ਖਾਤੇ 'ਚੋਂ ਪੈਸੇ ਕਢਵਾ ਸਕਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਡੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਈ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨਾ ਅਪਰਾਧ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਉਸ ਬੈਂਕ ਖਾਤੇ ਦੇ ਸੰਯੁਕਤ ਧਾਰਕ ਹੋ ਤਾਂ ਹੀ ਤੁਸੀਂ ਪੈਸੇ ਕਢਵਾ ਸਕਦੇ ਹੋ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਇਹ ਅਪਰਾਧ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਲਈ ਹੁਣ ਸਵਾਲ ਇਹ ਉੱਠਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਖਾਤੇ 'ਚੋਂ ਪੈਸੇ ਕਿਵੇਂ ਕਢਵਾਏ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ? ਇਸ ਲਈ ਆਓ ਅਸੀਂ ਵਿਸਥਾਰ 'ਚ ਦੱਸੀਏ...


ਬੈਂਕ ਖਾਤਾ ਖੋਲ੍ਹਣ ਸਮੇਂ ਬੈਂਕ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮੰਗਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾਮਜ਼ਦ (Nominee) ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਨਾਮ ਦਰਜ ਕਰਨ ਲਈ ਵੀ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਕਦੇ ਸੋਚਿਆ ਹੈ ਕਿ ਬੈਂਕ ਨੇ ਇਹ ਕਿਉਂ ਮੰਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾਮਜ਼ਦ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਨਾ ਕਿੰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ? ਇਕ ਬੈਂਕ ਖਾਤੇ 'ਚ ਨਾਮ ਦਰਜ ਕਰਵਾਉਣ ਨਾਲ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਮਾੜੇ ਸਮੇਂ 'ਚ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਮੁਸੀਬਤ ਤੋਂ ਬਚਣ 'ਚ ਮਦਦ ਮਿਲ ਸਕਦੀ ਹੈ।


ਛੋਟੀ ਉਮਰ 'ਚ ਬੈਂਕ ਖਾਤੇ ਖੋਲ੍ਹਣ ਵਾਲੇ ਜੋ ਹੁਣ ਸੀਨੀਅਰ ਹਨ, ਨੇ ਨਾਮਾਂਕਣ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਹੋਵੇਗਾ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਕ ਨੌਮਨੀ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਬਚਤ ਖਾਤੇ 'ਚ ਨਾਮ ਦਰਜ ਕਰਵਾਏ ਬਿਨਾਂ ਮਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ? ਕਿਸੇ ਮ੍ਰਿਤਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਖਾਤੇ 'ਚੋਂ ਪੈਸੇ ਕਢਵਾਉਣ ਦੇ ਕੁਝ ਤਰੀਕੇ ਹਨ। ਤਿੰਨ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ 'ਚ ਪੈਸੇ ਕਢਵਾਏ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।


ਮ੍ਰਿਤਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਨਾਲ ਸਾਂਝਾ ਖਾਤਾ


ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਮ੍ਰਿਤਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਨਾਲ ਸਾਂਝਾ ਖਾਤਾ (Joint Account) ਹੈ, ਤਾਂ ਖਾਤੇ 'ਚ ਮੌਜੂਦ ਰਕਮ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਵਿਅਕਤੀ ਦੁਆਰਾ ਕਢਵਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਸਾਰੀ ਰਕਮ ਸੰਯੁਕਤ ਧਾਰਕ ਨੂੰ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਖਾਤੇ 'ਚੋਂ ਮ੍ਰਿਤਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਨਾਂ ਹਟਾਉਣ ਲਈ ਉਸ ਦੇ ਡੈਥ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਦੀ ਕਾਪੀ ਬੈਂਕ ਬ੍ਰਾਂਚ 'ਚ ਜਮ੍ਹਾ ਕਰਵਾਉਣੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੈਂਕ ਸੰਯੁਕਤ ਖਾਤੇ ਤੋਂ ਮ੍ਰਿਤਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਨਾਂ ਹਟਾ ਦੇਵੇਗਾ।


ਜੇ ਤੁਸੀਂ (Nominee) ਹੋ?


ਜੇਕਰ ਕੋਈ (Nominee) ਵਿਅਕਤੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਬੈਂਕ ਖਾਤੇ 'ਚ ਮੌਜੂਦ ਪੈਸੇ (Nominee) ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪੈਸੇ ਸੌਂਪਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬੈਂਕ ਨਾਮਜ਼ਦਗੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਮੌਤ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਦੀ ਅਸਲ ਕਾਪੀ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਨਾਮਜ਼ਦਗੀ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਕੋਈ ਵਿਵਾਦ ਹੈ ਅਤੇ ਵਸੀਅਤ WILL ਦੀ ਇਕ ਕਾਪੀ (ਮ੍ਰਿਤਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਇੱਛਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਕਾਨੂੰਨੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼) ਬੈਂਕ ਕੋਲ ਮੌਜੂਦ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਲੰਬੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਪੈਸੇ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਬੈਂਕ ਦੋ ਗਵਾਹਾਂ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕਿ ਪੈਸੇ ਅਸਲ ਨਾਮਜ਼ਦ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ।


ਜੇ ਕੋਈ ਨਾਮਜ਼ਦ ਨਹੀਂ ਹੈ ਤਾਂ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ?


ਜੇਕਰ ਖਾਤੇ 'ਚ ਕੋਈ ਨਾਮਜ਼ਦ ਵਿਅਕਤੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਤਾਂ ਪੈਸੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਇਕ ਲੰਬੀ ਕਾਨੂੰਨੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਣਾ ਪਵੇਗਾ। ਉਸਨੂੰ ਇੱਕ ਵਸੀਅਤ ਜਾਂ ਉਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਦੇਣਾ ਹੋਵੇਗਾ, ਜੋ ਇਹ ਸਾਬਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਨੂੰ ਮ੍ਰਿਤਕ ਦੇ ਪੈਸੇ ਮਿਲਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ।


ਜੇ ਕੋਈ ਦਾਅਵਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਤਾਂ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ?


ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਬੈਂਕ ਖਾਤੇ ਅਤੇ ਪੈਸਿਆਂ 'ਤੇ ਦਾਅਵਾ ਜਾਂ ਦਾਅਵਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਬੈਂਕ ਖਾਤੇ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰਕੇ ਇੱਕ ਸੁਸਤ ਖਾਤੇ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਬੈਂਕ ਸਬੰਧਤ ਬੈਂਕ ਖਾਤੇ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਬਕਾਇਆ ਨੂੰ ਕਾਨੂੰਨੀ ਵਾਰਸ ਨੂੰ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਦਾਅਵਾ ਨਾ ਕਰਨ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਖਾਤੇ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸੁਸਤ ਖਾਤੇ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।


ਉਤਰਾਧਿਕਾਰ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਕੀ ਹੈ?


ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ (Succession Certificate) ਇਕ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਹੈ ਜੋ ਮਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਵਾਰਸਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੇਕਰ ਮਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਵਸੀਅਤ ਨਹੀਂ ਛੱਡੀ ਹੈ।


ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਚੰਨੀ ਨੇ ਮੇਡ-ਇਨ-ਇੰਡੀਆ ਮਾਈਕ੍ਰੋ-ਬਲੌਗਿੰਗ ਪਲੇਟਫਾਰਮ - ਕੂ 'ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਕੀਤਾ ਲਾਂਚ
ਪੰਜਾਬੀ ‘ਚ ਤਾਜ਼ਾ ਖ਼ਬਰਾਂ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਕਰੋ ਐਪ ਡਾਊਨਲੋਡ:
https://play.google.com/store/
https://apps.apple.com/in/app/811114904