ਲੋਕ ਅਕਸਰ ਵਧਦੇ ਰੇਲ ਕਿਰਾਏ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਗੱਡੀਆਂ ਵਿੱਚ ਓਨੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੀ ਜਿੰਨੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਕਿਰਾਇਆ ਵਸੂਲਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਇਹ ਕਹੀਏ ਕਿ ਇਸ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਰੇਲਗੱਡੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਫ਼ਰ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਵੀ ਕਿਰਾਇਆ ਨਹੀਂ ਦੇਣਾ ਪੈਂਦਾ... ਤਾਂ ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਯਕੀਨ ਕਰ ਸਕੋਗੇ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹਰ ਰੋਜ਼ 12 ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਟਰੇਨਾਂ ਚੱਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਭ 'ਚ ਸਫਰ ਕਰਨ ਲਈ ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਫੀਸ ਅਦਾ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਪਿਛਲੇ 74 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਟਰੇਨ ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਮੁਫਤ ਸਫਰ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।
ਇਹ ਟਰੇਨ ਕਿਸ ਰੂਟ 'ਤੇ ਚੱਲਦੀ ਹੈ?
ਇਸ ਟਰੇਨ ਦਾ ਨਾਂ ਭਾਖੜਾ-ਨੰਗਲ ਟਰੇਨ ਹੈ, ਜੋ ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੀ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਚੱਲਦੀ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਇਹ ਰੇਲ ਗੱਡੀ ਭਾਖੜਾ ਬਿਆਸ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਬੋਰਡ ਵੱਲੋਂ ਨੰਗਲ ਅਤੇ ਭਾਖੜਾ ਵਿਚਕਾਰ ਚਲਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਤੋਂ ਲੋਕ ਇਸ ਮਸ਼ਹੂਰ ਡੈਮ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਟਰੇਨ 'ਚ ਮੁਫਤ ਯਾਤਰਾ ਦਾ ਆਨੰਦ ਲੈਂਦੇ ਹਨ।
ਇਹ ਟ੍ਰੇਨ ਕਦੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ
ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ 'ਤੇ ਉਪਲਬਧ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਰੇਲਗੱਡੀ ਸਾਲ 1948 'ਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਇਸ ਸਮੇਂ ਭਾਖੜਾ ਨੰਗਲ ਡੈਮ ਬਣ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਇਸ ਰੇਲਗੱਡੀ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਇਸ ਲਈ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੀ ਗਈ ਕਿਉਂਕਿ ਜਦੋਂ ਭਾਖੜਾ ਅਤੇ ਨੰਗਲ ਡੈਮ ਬਣੇ ਸਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਆਵਾਜਾਈ ਦੀ ਕੋਈ ਸਹੂਲਤ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਜਦੋਂ ਡੈਮ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਵੱਡੇ ਔਜ਼ਾਰਾਂ ਅਤੇ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਪਈ ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਇੱਥੇ ਲਿਆਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ | ਰੇਲਵੇ ਰਾਹੀਂ ਪਹੁੰਚਣਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਇਹ ਟਰੇਨ ਕਿੱਥੇ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ।
ਰੋਜ਼ਾਨਾ 800 ਤੋਂ ਵੱਧ ਯਾਤਰੀ ਸਫਰ ਕਰਦੇ ਹਨ
ਸਾਲ 1948 'ਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਇਸ ਟਰੇਨ 'ਚ ਉਸ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਅੱਜ ਤੱਕ ਕਈ ਯਾਤਰੀ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਸਫਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਪਹਿਲਾਂ ਯਾਤਰੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਘੱਟ ਸੀ ਪਰ ਹੁਣ ਇਸ ਵਿੱਚ ਰੋਜ਼ਾਨਾ 800 ਤੋਂ ਵੱਧ ਯਾਤਰੀ ਸਫ਼ਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਟਰੇਨ ਸ਼ਿਵਾਲਿਕਾ ਪਹਾੜੀਆਂ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੀ ਮੰਜ਼ਿਲ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਲਗਭਗ 13 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਤੈਅ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਪੁਰਾਣੇ ਜ਼ਮਾਨੇ ਦੇ ਡੱਬੇ
ਇਸ ਟਰੇਨ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਖੂਬਸੂਰਤ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦੀ ਬਣਤਰ ਅੱਜ ਤੋਂ ਕਈ ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੀ ਹੈ, ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਇਸ ਟਰੇਨ ਦੇ ਡੱਬੇ ਵੀ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲੱਕੜ ਦੇ ਬਣੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਟਰੇਨ 'ਚ 10 ਬੋਗੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਸਨ ਪਰ ਹੁਣ ਇਸ ਟਰੇਨ 'ਚ ਸਿਰਫ ਤਿੰਨ ਬੋਗੀਆਂ ਰਹਿ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਲਈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਰਾਖਵਾਂ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।