ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਰੂਸ ਨੇ ਰੁਪਏ 'ਚ ਆਪਸੀ ਕਾਰੋਬਾਰ ਕਰਨ 'ਤੇ ਗੱਲਬਾਤ ਰੋਕ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਦੋਵਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ ਗੱਲਬਾਤ ਚੱਲ ਰਹੀ ਸੀ। ਇਸ ਪਾਬੰਦੀ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਦਰਾਮਦਕਾਰਾਂ ਲਈ ਵੱਡਾ ਝਟਕਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਇੱਕ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਨਾਮ ਨਾ ਛਾਪਣ ਦੀ ਸ਼ਰਤ 'ਤੇ ਰਾਇਟਰਜ਼ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਰੂਸ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਇਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਰੂਸ ਲਈ ਰੁਪਏ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਮੁਦਰਾ ਵਿੱਚ ਬਦਲਣ ਦੀ ਲਾਗਤ ਵੱਧ ਜਾਵੇਗੀ।
ਬੀਬੀਸੀ ਵਿੱਚ ਛਪੀ ਖ਼ਬਰ ਮੁਤਾਬਕ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ੰਘਾਈ ਸਹਿਯੋਗ ਸੰਗਠਨ (ਐਸਸੀਓ) ਦੀ ਬੈਠਕ ਲਈ ਗੋਆ ਆਏ ਰੂਸੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਸਰਗੇਈ ਲਾਵਰੋਫ ਨੇ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਰੂਸ ਦੇ ਅਰਬਾਂ ਰੁਪਏ ਭਾਰਤੀ ਬੈਂਕਾਂ ਵਿੱਚ ਪਏ ਹਨ, ਪਰ ਰੂਸ ਇਨ੍ਹਾਂ ਰੁਪਏ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ।
ਇਕਨਾਮਿਕ ਟਾਈਮਜ਼ 'ਚ ਛਪੀ ਖਬਰ ਮੁਤਾਬਕ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਯੂਕਰੇਨ 'ਤੇ ਰੂਸ ਦੇ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਨੇ ਰੁਪਏ 'ਚ ਕਾਰੋਬਾਰ ਕਰਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਪਰ ਹੁਣ ਤੱਕ ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸੌਦਾ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਕਾਰੋਬਾਰ ਡਾਲਰ 'ਚ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਯੂਏਈ ਦੀ ਕਰੰਸੀ ਦਿਰਹਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵੀ ਵੱਧ ਗਈ ਹੈ।
ਹੁਣ ਤੱਕ ਗੱਲਬਾਤ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਕੀ ਨਿਕਲਿਆ?
ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਅਧਿਕਾਰੀ ਮੁਤਾਬਕ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ 24 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਯੂਕਰੇਨ 'ਤੇ ਰੂਸ ਦੇ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 5 ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੱਕ ਭਾਰਤ ਦੀ ਰੂਸ ਤੋਂ ਦਰਾਮਦ ਵਧ ਕੇ 51.3 ਅਰਬ ਡਾਲਰ ਹੋ ਗਈ, ਜੋ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ 10.6 ਅਰਬ ਡਾਲਰ ਸੀ। ਤੇਲ ਭਾਰਤ ਦੇ ਆਯਾਤ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ, ਜੋ ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ 12 ਗੁਣਾ ਵਧਿਆ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਇੱਕ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਮੀਡੀਆ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਰੂਸ ਵੱਲੋਂ ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ ਕਾਰੋਬਾਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਝਿਜਕਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਬਦਲ ਲੱਭਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਪਰ ਅਜੇ ਤੱਕ ਕੋਈ ਹੱਲ ਨਹੀਂ ਨਿਕਲਿਆ ਹੈ।
ਰੂਸ ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ ਭੁਗਤਾਨ (Payment) ਲੈਣ ਤੋਂ ਕਿਉਂ ਝਿਜਕ ਰਿਹਾ ਹੈ?
ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ, ਰੂਸੀ ਬੈਂਕਾਂ ਨੂੰ SWIFT ਮੈਸੇਜਿੰਗ ਸਿਸਟਮ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਡਾਲਰ ਸਮੇਤ ਕਈ ਮੁਦਰਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਰੂਸੀ ਵਪਾਰ ਦੇ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਨੂੰ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਅਮਰੀਕਾ, ਯੂਰਪੀਅਨ ਯੂਨੀਅਨ ਸਮੇਤ ਹੋਰ ਪੱਛਮੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਵੀ ਰੂਸ ਦੇ ਤੇਲ ਅਤੇ ਗੈਸ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰੂਸ ਆਪਣੇ ਤੇਲ ਲਈ ਗਾਹਕਾਂ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ।
ਅਮਰੀਕਾ, ਯੂਰਪੀਅਨ ਯੂਨੀਅਨ ਸਮੇਤ ਹੋਰ ਪੱਛਮੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਵੀ ਰੂਸ ਦੇ ਤੇਲ ਅਤੇ ਗੈਸ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰੂਸ ਆਪਣੇ ਤੇਲ ਲਈ ਗਾਹਕਾਂ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਰੂਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਤੇਲ ਦੀ ਕੀਮਤ ਸਸਤੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਘੱਟ ਕੀਮਤ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਆਪਣੀ ਦਰਾਮਦ ਵਧਾਉਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ।
ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਹਿਮਤੀ ਅਨੁਸਾਰ, ਭੁਗਤਾਨ ਸਿਰਫ ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ ਹੀ ਕਰਨਾ ਸੀ। ਪਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਧਦੇ ਵਪਾਰਕ ਘਾਟੇ ਕਾਰਨ ਰੁਪਿਆ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਮੁਦਰਾ ਵਿੱਚ ਬਦਲਣ ਦੀ ਲਾਗਤ ਵੀ ਵੱਧ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੈ ਕਿ ਰੂਸ ਹੁਣ ਭਾਰਤੀ ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ ਭੁਗਤਾਨ ਲੈਣ ਤੋਂ ਝਿਜਕ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਉੱਥੇ ਹੀ ਰੂਸ ਦੀ ਮੰਗ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਹੁਣ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਯੂਆਨ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਕਰੰਸੀ 'ਚ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਕਰੰਸੀ ਭਾਰਤ ਲਈ ਮਹਿੰਗੀ ਸਾਬਤ ਹੋਵੇਗੀ। ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦਾ ਰੁਪਿਆ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਦਲਣਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਨਿਰਯਾਤ 'ਚ ਭਾਰਤੀ ਰੁਪਏ ਦੀ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਸਿਰਫ 2 ਫੀਸਦੀ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: Exclusive: ਰਾਜੌਰੀ ਅਤੇ ਪੁੰਛ ਹਮਲਿਆਂ 'ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ 'ਚ ਬੈਠੇ ਅੱਤਵਾਦੀ, ਮਿਲੇ ਇਹ ਸਬੂਤ
ਕੀ ਚੀਨ ਨੇ ਪਾਇਆ ਰੂਸ 'ਤੇ ਦਬਾਅ?
ਭਾਰਤ ਨਾ ਸਿਰਫ ਰੂਸੀ ਤੇਲ ਖਰੀਦ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਉਹ ਹੋਰ ਰੂਸੀ ਉਤਪਾਦ ਵੀ ਖਰੀਦ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਰੂਸ ਜੋ ਵੀ ਖਰੀਦ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਭਾਰਤ ਉਸ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਚੀਨ ਰੂਸੀ ਕੱਚੇ ਤੇਲ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਦਰਾਮਦਕਾਰ ਹੈ। ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਪਾਰ ਦੇ ਮਾਹਰ ਵਿਕਟਰ ਕਟੋਨਾ ਨੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਮਾਰਕਿਟ ਇਨਸਾਈਡਰ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਚੀਨ ਜਿੱਥੇ ਰੂਸੀ ਕੱਚੇ ਤੇਲ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਦਰਾਮਦਕਾਰ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਹੀ ਉਹ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਆਲੋਚਕ ਵੀ ਹੈ। ਚੀਨ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਰੂਸ ਵਿਚਾਲੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਚੱਲੀ ਆ ਰਹੀ ਵਪਾਰਕ ਸਾਂਝੇਦਾਰੀ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕਟੋਨਾ ਦੀ ਮੰਨੀਏ ਤਾਂ ਚੀਨ ਨੇ ਰੂਸ 'ਤੇ ਕੁਝ ਦਬਾਅ ਜ਼ਰੂਰ ਪਾਇਆ ਹੋਵੇਗਾ।
ਵਿਕਟਰ ਕਟੋਨਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਰੂਸ ਚੀਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਕੱਚਾ ਤੇਲ ਵੇਚਣ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਆਪਣੇ ਸ਼ਿਪਿੰਗ ਅਤੇ ਬੀਮਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਡਿਲੀਵਰੀ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਪੂਰੇ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਵਿਚ ਰੂਸ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਲਾਭ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।
ਕਟੋਨਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਖਰੀਦਦਾਰਾਂ ਦੇ ਉਲਟ ਚੀਨੀ ਖਰੀਦਦਾਰ ਰੂਸ ਤੋਂ ਹੀ ਸ਼ਿਪਿੰਗ ਫਲੀਟ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਭਾਵ ਰੂਸ ਨੂੰ ਹੋਰ ਖਰਚ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ। ਕਟੋਨਾ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਵੱਡੀਆਂ ਰੂਸੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੀ ਚੀਨ 'ਚ ਇਕਵਿਟੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਭਾਰਤੀ ਰਿਫਾਇਨਰੀ ਕੰਪਨੀਆਂ 'ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਲਕੀਅਤ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਇਹ ਵੀ ਸੰਭਵ ਹੈ ਕਿ ਚੀਨ ਰੂਸ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਵਧਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਰੂਸ ਦਾ ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਭਾਰਤ ਲਈ ਕਿੰਨੀ ਵੱਡੀ ਸਿਰਦਰਦੀ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ?
ਭਾਰਤ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਫਰਵਰੀ ਤੋਂ ਰੂਸ ਤੋਂ ਰੁਪਏ 'ਚ ਸੈਟਲਮੈਂਟ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਤਲਾਸ਼ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਰੂਸ ਨੇ ਵੀ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਇਸ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ। ਪਰ ਰੁਪਏ ਦੇ ਨਿਪਟਾਰੇ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਵੀ ਸਾਫ਼ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਿਆ, ਪਰ ਉਮੀਦ ਜ਼ਰੂਰ ਸੀ। ਹੁਣ ਲਾਵਰੌਫ ਦੇ ਬਿਆਨ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਉਮੀਦਾਂ 'ਤੇ ਪਾਣੀ ਫੇਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਨਿਊਜ਼ ਏਜੰਸੀ ਰਾਇਟਰਜ਼ ਨੇ ਇਕ ਸੂਤਰ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ ਕਿਹਾ ਕਿ ਰੂਸ ਰੁਪਏ 'ਚ ਸੈਟਲਮੈਂਟ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਰੁਪਏ 'ਚ ਸਮਝੌਤੇ ਲਈ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਅਸਫਲ ਹੁੰਦੀਆਂ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਰੂਸ ਨੇ ਭਾਰੀ ਹਥਿਆਰਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਫੌਜੀ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੀ ਸਪਲਾਈ 'ਤੇ ਵੀ ਰੋਕ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਉਸ ਤੰਤਰ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਜੋ ਭਾਰਤ ਨੇ ਰੂਸ ਨੂੰ ਅਦਾ ਕਰਨਾ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਹਥਿਆਰਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸੈਨਿਕ ਸਾਜ਼ੋ-ਸਾਮਾਨ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਲਈ ਰੂਸ ਨੂੰ ਅਜੇ ਵੀ 2 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਪਰ ਪਾਬੰਦੀ ਕਾਰਨ ਪਿਛਲੇ ਇੱਕ ਸਾਲ ਤੋਂ ਇਹ ਅਦਾਇਗੀ ਪੂਰੀ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕੀ।
ਭਾਰਤ ਰੂਸੀ ਤੇਲ ਦਾ ਤੀਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਖਰੀਦਦਾਰ ਹੈ
ਡਾਟਾ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਫਰਮ ਵੋਰਟੈਕਸਾ ਲਿਮਟਿਡ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ, ਇਸ ਸਾਲ ਅਪ੍ਰੈਲ 'ਚ ਭਾਰਤ ਦਾ ਰੂਸ ਤੋਂ ਕੱਚੇ ਤੇਲ ਦੀ ਦਰਾਮਦ ਵਧ ਕੇ 16.80 ਲੱਖ ਬੈਰਲ ਪ੍ਰਤੀ ਦਿਨ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ ਅਪ੍ਰੈਲ 2022 ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਛੇ ਗੁਣਾ ਵੱਧ ਹੈ।
ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਫਰਵਰੀ 'ਚ ਰੂਸ-ਯੂਕਰੇਨ ਯੁੱਧ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਭਾਰਤ ਦੀ ਦਰਾਮਦ ਬਾਸਕਟ 'ਚ ਰੂਸੀ ਤੇਲ ਦੀ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਸਿਰਫ ਇਕ ਫੀਸਦੀ ਸੀ ਪਰ ਇਕ ਸਾਲ 'ਚ ਭਾਵ ਫਰਵਰੀ 2023 'ਚ ਇਹ ਹਿੱਸਾ ਵਧ ਕੇ 35 ਫੀਸਦੀ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।
ਇਸ ਸਾਲ ਮਾਰਚ ਵਿੱਚ ਰੂਸ ਦੇ ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਅਲੈਕਜ਼ੈਂਡਰ ਨੋਵਾਕ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਇੱਕ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਤੇਲ ਦੀ ਵਿਕਰੀ ਵਿੱਚ 22 ਫੀਸਦੀ ਦਾ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਚੀਨ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਤੇਲ ਦਾ ਤੀਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਖਰੀਦਦਾਰ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਨੇ ਰੂਸ ਤੋਂ ਸਸਤਾ ਤੇਲ ਖਰੀਦ ਕੇ ਹੁਣ ਤੱਕ 35 ਹਜ਼ਾਰ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਬਚਤ ਕੀਤੀ ਹੈ।
ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਹ ਪੈਟਰੋਲੀਅਮ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੇ ਵੱਡੇ ਸਪਲਾਇਰ ਵਜੋਂ ਵੀ ਉਭਰਿਆ ਹੈ। ਪਰ ਰੂਸ ਤੋਂ ਸੰਕੇਤ ਮਿਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸ਼ਾਇਦ ਭਾਰਤ ਇਸ ਦਾ ਫਾਇਦਾ ਨਹੀਂ ਉਠਾ ਸਕੇਗਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਰਿਫਾਇਨਿੰਗ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਹੁਣ ਤੱਕ ਸਸਤੇ ਰੂਸੀ ਤੇਲ ਤੋਂ ਜੋ ਲਾਭ ਮਿਲਿਆ ਹੈ, ਉਹ ਅੱਗੇ ਨਹੀਂ ਮਿਲੇਗਾ।
ਭਾਰਤ ਤੇਲ ਕਿੱਥੋਂ ਲੈਂਦਾ ਹੈ
ਮਈ 2022 ਵਿੱਚ, ਰੂਸ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇਰਾਕ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਤੇਲ ਸਪਲਾਇਰ ਦੇਸ਼ ਬਣ ਗਿਆ।
ਭਾਰਤ ਆਪਣੀ ਲੋੜ ਦਾ 85 ਫੀਸਦੀ ਤੇਲ ਦਰਾਮਦ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਪਿਛਲੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ 'ਚ ਤੇਲ ਦੀ ਦੁਨੀਆ 'ਚ ਦੋ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਬਦਲਾਅ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲੇ ਹਨ।
ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਤੇਲ ਉਤਪਾਦਨ ਵਧਿਆ ਹੈ। ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਤੇਲ ਦੀ ਦਰਾਮਦ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਅਮਰੀਕਾ ਇਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਤੇਲ ਦਰਾਮਦਕਾਰ ਤੋਂ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤੇਲ ਬਰਾਮਦ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਦੇਸ਼ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਦੂਜਾ, ਤੇਲ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਨੂੰ ਸਥਿਰ ਰੱਖਣ ਲਈ ਰੂਸ ਅਤੇ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਵਿਚਾਲੇ ਸਹਿਯੋਗ ਵਧਿਆ।
ਅਮਰੀਕਾ, ਰੂਸ ਅਤੇ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਤਿੰਨ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਤੇਲ ਉਤਪਾਦਕ ਦੇਸ਼ ਹਨ।
ਅਮਰੀਕਾ ਪਹਿਲੇ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਹੈ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਰੂਸ ਅਤੇ ਸਾਊਦੀ ਵਿਚਾਲੇ ਦੁਸ਼ਮਣੀ ਜਾਰੀ ਹੈ।
ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਮਾਰਚ 2022 ਤੱਕ ਇਰਾਕ 22.14 ਫੀਸਦੀ ਦੇ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਤੇਲ ਸਪਲਾਇਰ ਸੀ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ, ਯੂਏਈ, ਅਮਰੀਕਾ, ਨਾਈਜੀਰੀਆ, ਕੁਵੈਤ, ਮੈਕਸੀਕੋ, ਓਮਾਨ, ਰੂਸ, ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ ਦਾ ਨੰਬਰ ਆਉਂਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਰੂਸ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਤੇਲ ਸਪਲਾਈ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: Kuno National Park : ਕੁਨੋ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਾਰਕ 'ਚ ਇਕ ਹੋਰ ਚੀਤੇ ਦੀ ਮੌਤ ,40 ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਤੀਜੀ ਮੌਤ