Israel-Hamas War: ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਅਤੇ ਹਮਾਸ ਵਿਚਾਲੇ 7 ਅਕਤੂਬਰ ਤੋਂ ਜੰਗ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਜੰਗ ਕਾਰਨ ਗਾਜ਼ਾ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਫਲਸਤੀਨੀਆਂ ਨੂੰ ਡਰ ਦੇ ਮਾਹੌਲ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਹਮਾਸ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰਨ ਦਾ ਮਨ ਬਣਾ ਚੁੱਕਾ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਗਾਜ਼ਾ 'ਤੇ ਲਗਾਤਾਰ ਬੰਬਾਰੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉੱਥੋਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਕੋਲ ਭੱਜਣ ਲਈ ਕੋਈ ਥਾਂ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਸਮੁੰਦਰ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਪਾਸੇ ਜ਼ਮੀਨੀ ਰਸਤੇ ਬੰਦ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਫਿਲਸਤੀਨੀ ਗਾਜ਼ਾ ਵਿੱਚ ਫਸੇ ਹੋਏ ਹਨ।
ਗਾਜ਼ਾ ਦੀ ਇੱਕ ਸਰਹੱਦ ਮਿਸਰ ਨਾਲ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਦੋ ਪਾਸੇ ਸਰਹੱਦ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਅਤੇ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਭੂਮੱਧ ਸਾਗਰ ਹੈ। ਬੰਬ ਧਮਾਕੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਇਹ ਚਰਚਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਅਰਬ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਫਲਸਤੀਨੀਆਂ ਦੀ ਇੰਨੀ ਚਿੰਤਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਵਸਾਉਂਦੇ। ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ ਜਾਰਡਨ ਅਤੇ ਮਿਸਰ ਜੇਕਰ ਚਾਹੁਣ ਤਾਂ ਫਲਸਤੀਨੀਆਂ ਨੂੰ ਪਨਾਹ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਮਿਸਰ ਅਤੇ ਹੋਰ ਅਰਬ ਦੇਸ਼ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਕਿ ਫਲਸਤੀਨੀ ਸ਼ਰਨਾਰਥੀ ਆਪਣੀ ਜਗ੍ਹਾ 'ਤੇ ਵਸਣ।
ਅਰਬ ਦੇਸ਼ ਫਲਸਤੀਨੀ ਸ਼ਰਨਾਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਵਸਾਉਣਾ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ?
ਤੁਸੀਂ ਸਾਰੇ ਅਰਬ ਦੇਸ਼ ਫਲਸਤੀਨ ਲਈ ਇਕੱਠੇ ਖੜ੍ਹੇ ਦੇਖੋਗੇ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਫਲਸਤੀਨੀਆਂ ਨੂੰ ਸੱਦਾ ਦੇਣ ਦੀ ਗੱਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਹਰ ਦੇਸ਼ ਪਿੱਛੇ ਹਟਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਤਿੰਨ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਹਨ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਿੰਨ ਕਾਰਨਾਂ ਬਾਰੇ।
ਪਹਿਲਾ ਕਾਰਨ: ਫਲਸਤੀਨੀ ਲੋਕ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਉਜਾੜੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਹ 1948 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 7.5 ਲੱਖ ਫਲਸਤੀਨੀਆਂ ਨੂੰ ਉਜਾੜਨਾ ਪਿਆ ਸੀ। ਫਿਰ 1967 ਦੀ ਜੰਗ ਵਿੱਚ, ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੇ ਗਾਜ਼ਾ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਕੰਢੇ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ, ਤਿੰਨ ਲੱਖ ਫਲਸਤੀਨੀ ਬੇਘਰ ਹੋ ਗਏ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਬਹੁਤੇ ਜੌਰਡਨ ਚਲੇ ਗਏ। ਅੱਜ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 60 ਲੱਖ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ 'ਚੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਵੈਸਟ ਬੈਂਕ, ਗਾਜ਼ਾ, ਲੇਬਨਾਨ, ਸੀਰੀਆ ਅਤੇ ਜਾਰਡਨ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ਾਂ 'ਚ ਕੈਂਪਾਂ 'ਚ ਰਹਿ ਰਹੇ ਹਨ। ਕੁਝ ਪੱਛਮੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਗਏ।
ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਹੁਣ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸ਼ਰਨਾਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਪਰਤਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦਾ। ਜਦੋਂ ਵੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਸਮਝੌਤੇ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਫਲਸਤੀਨੀਆਂ ਦੇ ਨਿਬੇੜੇ ਦੀ ਗੱਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਇਸ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਸਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਕਾਰਨ ਉਸਦੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਯਹੂਦੀ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਆਬਾਦੀ ਖਤਰੇ ਵਿੱਚ ਪੈ ਜਾਵੇਗੀ। ਮਿਸਰ ਸਮੇਤ ਅਰਬ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਉਹ ਗਾਜ਼ਾ ਦੇ ਫਲਸਤੀਨੀਆਂ ਨੂੰ ਸੱਦਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਸ਼ਾਂਤੀ ਸਥਾਪਤ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗਾਜ਼ਾ ਵਾਪਸ ਨਹੀਂ ਆਉਣ ਦੇਵੇਗਾ।
ਦੂਜਾ ਕਾਰਨ: ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਫੌਜ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਜੰਗ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗਾਜ਼ਾ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਹਿੱਸੇ ਤੋਂ ਦੱਖਣੀ ਹਿੱਸੇ ਵੱਲ ਭੱਜਣ ਵਾਲੇ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜੰਗ ਖ਼ਤਮ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਾਪਸੀ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲੇਗਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਅਰਬ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੀ ਗੱਲ 'ਤੇ ਭਰੋਸਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਮਿਸਰ ਸਮੇਤ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਕਈ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਨਾਰਥੀ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਉਹ ਹੋਰ ਸ਼ਰਨਾਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨ ਦੇ ਮੂਡ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਹਾਲਤ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੀ।
ਅਰਬ ਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਫਲਸਤੀਨੀ ਵੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਗਾਜ਼ਾ, ਪੱਛਮੀ ਕੰਢੇ ਅਤੇ ਪੂਰਬੀ ਯੇਰੂਸ਼ਲਮ ਤੋਂ ਫਲਸਤੀਨੀਆਂ ਨੂੰ ਹਟਾ ਕੇ ਇੱਕ ਆਜ਼ਾਦ ਦੇਸ਼ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਆਪਣੀ ਮੰਗ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮਿਸਰ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅਬਦੇਲ ਫਤਾਹ ਅਲ-ਸੀਸੀ ਨੇ ਖੁਦ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਗਾਜ਼ਾ ਤੋਂ ਕੂਚ ਦਾ ਮਕਸਦ ਫਲਸਤੀਨ ਦੀ ਮੰਗ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਫਲਸਤੀਨੀ ਹੁਣ ਪੱਛਮੀ ਕਿਨਾਰੇ ਅਤੇ ਗਾਜ਼ਾ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਰਹਿਣਗੇ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਖਰਾ ਦੇਸ਼ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਮੰਗ ਨੂੰ ਵੀ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।
ਤੀਸਰਾ ਕਾਰਨ: ਗਾਜ਼ਾ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਪਲਾਇਨ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਮਿਸਰ ਨੂੰ ਵੀ ਡਰ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਕਾਰਨ ਹਮਾਸ ਦੇ ਲੜਾਕੇ ਉਸ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਆ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਮਿਸਰ ਦਾ ਸਿਨਾਈ ਖੇਤਰ ਅਸਥਿਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਮਿਸਰ ਨੇ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੱਕ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਨਾਲ ਲੜਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸ਼ਾਂਤੀ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਮਿਸਰ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਹਮਾਸ 'ਤੇ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਨਾਲ ਲੜਾਈ 'ਚ ਮਦਦ ਕਰਨ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਵੀ ਚੰਗੇ ਨਹੀਂ ਹਨ।
ਮਿਸਰ ਨੂੰ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਵੀ ਡਰ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਫਲਸਤੀਨੀ ਆ ਕੇ ਇਸ ਦੀ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਰਹਿਣਗੇ ਤਾਂ ਹਮਾਸ ਦੇ ਲੜਾਕੇ ਇੱਥੋਂ ਇਜ਼ਰਾਈਲ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਅਤੇ ਮਿਸਰ ਦੇ ਸਬੰਧ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਅਤੇ ਮਿਸਰ ਵਿਚਕਾਰ 1979 ਵਿਚ ਹੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਸਮਝੌਤਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਸਿਨਾਈ ਉਹ ਇਲਾਕਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਇਹ ਕਿਹਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਫਲਸਤੀਨੀਆਂ ਨੂੰ ਵਸਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਪਰ ਡਰ ਹੈ ਕਿ ਹਮਾਸ ਇਸ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਅੱਡਾ ਬਣਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।