Nobel Prize 2022: ਸਾਲ 2022 ਲਈ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਫ੍ਰੈਂਚ ਲੇਖਕ ਐਨੀ ਅਰਨੌਕਸ ਦੇ ਨਾਮ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀਆਂ ਮੁਸੀਬਤਾਂ ਅੱਗੇ ਹਾਰ ਨਾ ਮੰਨ ਕੇ ਇਸ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਲੇਖਕ ਨੇ ਸਾਬਤ ਕੀਤਾ ਕਿ ਕਾਬਲੀਅਤ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਚਮਕਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਇਸ ਸੰਘਰਸ਼ ਨੂੰ ਸ਼ਬਦਾਂ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਇਆ। ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਇਹ ਸੱਚ ਜਦੋਂ ਉਸ ਦੀਆਂ ਪੁਸਤਕਾਂ ਰਾਹੀਂ ਸਾਹਿਤ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਵਿਚ ਮਾਨਤਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਮਿਲੀ। ਇੰਨੀ ਤਾਰੀਫ ਹੋਈ ਕਿ ਉਸ ਦਾ ਨਾਂ ਇਸ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਪੁਰਸਕਾਰ ਲਈ ਫਾਈਨਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਹ ਨੋਬਲ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਸਨਮਾਨਿਤ ਸ਼ਖਸੀਅਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਬਣ ਗਈ। ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲ ਕੇ ਦੁਨੀਆਂ ਨੂੰ ਛੂਹਣ ਵਾਲੀ ਕਹਾਣੀ ਦਾ ਨਾਂ ਹੁਣ ਐਨੀ ਅਰਨੈਕਸ ਰੱਖਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਕੋਈ ਅਤਿਕਥਨੀ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ।
ਫ੍ਰੈਂਚ ਲੇਖਕ ਐਨੀ ਅਰਨੌਕਸ ਦਾ ਜਨਮ 1940 ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਨੌਰਮੈਂਡੀ ਦੇ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਕਸਬੇ ਯਵੇਟੋਟ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਹੋਈ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਸਾਂਝਾ ਕਰਿਆਨੇ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ਅਤੇ ਕੈਫੇ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਹਾਲਾਤ ਮਾੜੇ ਸਨ, ਪਰ ਉਹ ਉਤਸ਼ਾਹੀ ਸੀ। ਆਪਣੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਨਾਲ ਉਸਨੇ ਪ੍ਰੋਲੇਤਾਰੀ ਹੋਂਦ ਤੋਂ ਬੁਰਜੂਆਜੀ ਤੱਕ ਦਾ ਜੀਵਨ ਬਤੀਤ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀਆਂ ਯਾਦਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਭੁੱਲਦੀਆਂ। ਅਰਨੈਕਸ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਵਿੱਚ ਸਮਾਜ ਦੀਆਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਸੰਗਤੀਆਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕੀਤਾ। ਲੇਖਕ ਬਣਨ ਦਾ ਉਸ ਦਾ ਰਾਹ ਲੰਬਾ ਅਤੇ ਔਖਾ ਸੀ।
ਦੋ ਵਾਰ ਰੋਕਿਆ ਗਿਆ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ
ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਸਾਲ 1901 ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਆਪਣੇ 119 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਦੋ ਵਾਰ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤਾ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਇਹ ਪੁਰਸਕਾਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। 1943 ਵਿੱਚ, ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ, ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਹੋਇਆ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਸਾਹਿਤ ਲਈ ਨੋਬਲ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਲ 2018 'ਚ ਅਜਿਹਾ ਮੌਕਾ ਆਇਆ। ਫਿਰ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫਰ ਜੀਨ ਕਲਾਉਡ ਅਰਨੌਲਟ ਅਤੇ ਸਵੀਡਿਸ਼ ਅਕੈਡਮੀ ਦੀ ਜਿਊਰੀ ਮੈਂਬਰ ਕੈਟਰੀਨਾ ਦੇ ਪਤੀ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਜਿਨਸੀ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਦੇ ਦੋਸ਼ਾਂ ਕਾਰਨ ਇਹ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।