Suez Canal History: ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵਿਅਸਤ ਜਲ ਮਾਰਗਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ, ਸੁਏਜ਼ ਨਹਿਰ ਲਾਲ ਸਾਗਰ ਅਤੇ ਭੂਮੱਧ ਸਾਗਰ ਨੂੰ ਜੋੜਨ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਜਲ ਮਾਰਗ ਹੈ। ਇਹ ਨਹਿਰ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ ਦਾ ਅਦਭੁਤ ਨਮੂਨਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਸਾਲ 1854 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹ ਲਗਭਗ 10 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪੂਰਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਇਹ 1864 ਵਿਚ ਪੂਰਾ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਇਹ 25 ਫੁੱਟ ਡੂੰਘਾ ਅਤੇ ਤਲ 'ਤੇ 72 ਫੁੱਟ ਚੌੜਾ ਅਤੇ ਸਤ੍ਹਾ 'ਤੇ 200-300 ਫੁੱਟ ਚੌੜਾ ਸੀ। ਇਸ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਯੂਰਪ ਤੋਂ ਮਜ਼ਦੂਰ ਆਏ ਸਨ।
ਇਸ ਦੇ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਸਦੇ ਅੱਧੇ ਹਿੱਸੇ ਫਰਾਂਸ ਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਅੱਧੇ ਤੁਰਕੀ, ਮਿਸਰ ਅਤੇ ਹੋਰ ਅਰਬ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਸਨ। ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਇਸ ਦੀ ਮਲਕੀਅਤ ਮਿਸਰ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿਚ ਆ ਗਈ ਅਤੇ ਹੁਣ ਇਹ ਸਿਰਫ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਹੈ। ਸੰਨ 1876 ਤੋਂ ਇਸ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨ ਦਾ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਰਸਤਾ ਜ਼ੋਰ-ਸ਼ੋਰ ਨਾਲ ਵਰਤਿਆ ਜਾਣ ਲੱਗਾ।
17 ਨਵੰਬਰ 1869 ਨੂੰ ਲੰਘਿਆ ਸੀ ਪਹਿਲਾ ਜਹਾਜ਼
ਇਹ ਨਹਿਰ ਅਧਿਕਾਰਤ ਤੌਰ 'ਤੇ 17 ਨਵੰਬਰ 1869 ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਸੀ। ਇਹ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵਿਅਸਤ ਵਪਾਰਕ ਮਾਰਗਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਜਿੱਥੋਂ ਦੁਨੀਆ ਦਾ 12 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਵਪਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮਿਸਰ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਅਗਸਤ 2014 ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੂੰ ਹੋਰ ਚੌੜਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਥੋਂ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਲੰਘਣ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣਾ ਸੰਭਵ ਹੋ ਸਕਿਆ ਸੀ। ਇਸ 'ਤੇ ਲਗਭਗ 60 ਅਰਬ ਮਿਸਰੀ ਪੌਂਡ ਖਰਚ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਇਸ ਨਹਿਰ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਇੰਨੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਜਹਾਜ਼ ਫਸ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਦਾ ਸਾਹ ਰੁਕਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਭੂਮੱਧ ਸਾਗਰ ਨੂੰ ਲਾਲ ਸਾਗਰ ਨਾਲ ਜੋੜਦੈ
ਸੁਏਜ਼ ਨਹਿਰ ਲਗਭਗ 194 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਲੰਬੀ ਹੈ। ਲਾਲ ਸਾਗਰ ਅਤੇ ਭੂਮੱਧ ਸਾਗਰ ਨੂੰ ਜੋੜਨ ਵਾਲੀ ਇਸ ਨਹਿਰ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਇਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਵੀ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਰਸਤਾ 7 ਹਜ਼ਾਰ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ 300 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਵਿੱਚ ਬਦਲਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਸਮੁੰਦਰ ਰਾਹੀਂ ਮਾਲ ਲੈ ਕੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦਾ ਸਮਾਂ ਬਚਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਖਰਚਾ ਵੀ ਘੱਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਰਸਤੇ ਕਾਰਨ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਅਫਰੀਕਾ ਮਹਾਂਦੀਪ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਘੁੰਮਣ ਅਤੇ ਭੂਮੱਧ ਸਾਗਰ ਵਿਚ ਜਾਣ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਮਿਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਦੁਨੀਆ ਦਾ 12 ਫੀਸਦੀ ਵਪਾਰ ਨਹਿਰ ਰਾਹੀਂ ਹੁੰਦੈ
ਭੂਗੋਲਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਦਭੁਤ ਸੂਏਜ਼ ਨਹਿਰ ਸੰਸਾਰ ਲਈ ਵਪਾਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਵਪਾਰ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਲਈ ਇਸ ਨਹਿਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਜਹਾਜ਼ ਸਮੇਂ ਅਤੇ ਪੈਸੇ ਦੋਵਾਂ ਦੀ ਬਚਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। NBT ਦੀ ਇਕ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਦੁਨੀਆ ਦਾ 12 ਫੀਸਦੀ ਵਪਾਰ ਇਸ ਜਲ ਮਾਰਗ ਰਾਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਹਿਰ ਵਿੱਚ ਜਹਾਜ਼ ਫਸਣ ਕਾਰਨ ਰੋਜ਼ਾਨਾ 9 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ 2021 ਵਿੱਚ ਨਹਿਰ ਦੇ ਬੰਦ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਪ੍ਰਤੀ ਮਿੰਟ 40 ਕਰੋੜ ਡਾਲਰ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਸੀ।
ਤੇਲ ਵਪਾਰ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਜਲ ਮਾਰਗ
ਸਾਲ 2020 ਵਿੱਚ, ਲਗਭਗ 19,000 ਜਹਾਜ਼ ਇਸ ਨਹਿਰ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘੇ। ਐਵਰ ਗਿਵਨ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਫਸ ਜਾਣ ਕਾਰਨ ਦੁਨੀਆ ਭਰ 'ਚ ਕੱਚੇ ਤੇਲ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਈ, ਜਿਸ 'ਚ ਕੱਚੇ ਤੇਲ ਦੀ ਕੀਮਤ ਵੀ ਵਧ ਗਈ। ਤੇਲ ਵਪਾਰ ਵਿੱਚ ਸੂਏਜ਼ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਇਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਨਹਿਰ ਖੁੱਲ੍ਹਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੱਚੇ ਤੇਲ ਦੀ ਕੀਮਤ ਵਿੱਚ 2 ਫੀਸਦੀ ਦੀ ਕਮੀ ਆਈ ਹੈ। ਸਾਲ 2004, 2006 ਅਤੇ 2007 ਵਿੱਚ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੇ ਫਸ ਜਾਣ ਕਾਰਨ ਨਹਿਰੀ ਆਵਾਜਾਈ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਈ ਸੀ।