Deastating Earthquakes in Turkey: ਤੁਰਕੀ (Turkey) ਵਿੱਚ 7.8 ਤੀਬਰਤਾ ਵਾਲੇ ਭੂਚਾਲ (Devastating Earthquake) ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਰ ਪਾਸੇ ਹਾਹਾਕਾਰ ਮੱਚ ਗਈ ਹੈ। ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਤੇਜ਼ ਝਟਕਿਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰੀ ਜਾਨੀ ਤੇ ਮਾਲੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਸੈਂਕੜੇ ਘਰ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਤਬਾਹ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਥਾਂ-ਥਾਂ ਮਲਬਾ ਖਿਲਰਿਆ ਪਿਆ ਹੈ। ਭੂਚਾਲ ਕਾਰਨ ਤੁਰਕੀ (Turkey) ਅਤੇ ਸੀਰੀਆ (Syria) ਵਿੱਚ 5000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਜਾ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਵੱਡੀ ਤਬਾਹੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤੁਰਕੀ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਰੇਸੇਪ ਤਇਪ ਏਰਦੋਗਨ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ 7 ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੋਗ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਰਾਹਤ ਅਤੇ ਬਚਾਅ ਕੰਮ ਜਾਰੀ ਹੈ। ਮਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਹੋਰ ਵਧਣ ਦਾ ਖਦਸ਼ਾ ਹੈ।
ਤੁਰਕੀ ‘ਚ ਭੂਚਾਲ ਕਾਰਨ ਵੱਡੀ ਤਬਾਹੀ ਹੋਈ
ਭੂਚਾਲ ਕਾਰਨ ਹੋਈ ਤਬਾਹੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਤੁਰਕੀ 'ਚ ਫਿਰ ਤੋਂ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਜ਼ਬਰਦਸਤ ਝਟਕੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਰਿਕਟਰ ਪੈਮਾਨੇ 'ਤੇ ਇਸ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ 5.9 ਮਾਪੀ ਗਈ। ਤੁਰਕੀ ਵਿੱਚ ਇਸ ਵਾਰ ਹੁਣ ਤੱਕ 145 ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਾਰ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਝਟਕੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੇ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਝਟਕੇ ਕਈ ਦਿਨਾਂ ਜਾਂ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਰਹਿ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਡੈਨਮਾਰਕ ਦੇ ਭੂ-ਵਿਗਿਆਨ ਸੰਸਥਾਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਝਟਕੇ ਗ੍ਰੀਨਲੈਂਡ ਤੱਕ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਇੱਕ ਅੰਕੜੇ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਿਆਨਕ ਭੂਚਾਲ ਵਿੱਚ 5600 ਤੋਂ ਵੱਧ ਇਮਾਰਤਾਂ ਤਬਾਹ ਹੋ ਗਈਆਂ ਅਤੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਪਰਿਵਾਰ ਬੇਘਰ ਹੋ ਗਏ। ਮਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਵੱਧ ਰਹੀ ਹੈ।
ਭੂਚਾਲ ਇੰਨਾ ਘਾਤਕ ਕਿਉਂ ਸੀ?
ਤੁਰਕੀ ਵਿੱਚ ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਉੱਪਰ ਤਬਾਹੀ ਅਤੇ ਧਰਤੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਤੂਫ਼ਾਨ ਹੈ। ਕਰਟਿਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਡੂੰਘਾਈ ਲਗਭਗ 18 ਕਿਲੋਮੀਟਰ (11 ਮੀਲ) ਡੂੰਘੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਘਟਨਾ ਨੂੰ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਬਣਾਇਆ। ਭੂਚਾਲ ਕਾਰਨ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਊਰਜਾ ਸਤ੍ਹਾ ਦੇ ਬਹੁਤ ਨੇੜੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਇਸ ਗੜਬੜੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਭੂਚਾਲ ਆਇਆ।
ਫਿਲੀਪੀਨ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ ਜਵਾਲਾਮੁਖੀ ਅਤੇ ਭੂਚਾਲ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਰੇਨਾਟੋ ਸੋਲੀਡਮ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, 7 ਤੀਬਰਤਾ ਦਾ ਭੂਚਾਲ ਹੀਰੋਸ਼ੀਮਾ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਹਮਲੇ ਨਾਲੋਂ ਲਗਭਗ 32 ਗੁਣਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਊਰਜਾ ਛੱਡਦਾ ਹੈ। ਭੂਚਾਲ ਕਾਰਨ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਨੁਕਸਾਨ ਦੋ ਕਾਰਕਾਂ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ - ਪਹਿਲਾ ਹੈ ਆਬਾਦੀ ਦੀ ਘਣਤਾ ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਭੂਚਾਲ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਕਿੰਨਾ ਡੂੰਘਾ ਹੈ।
ਤੁਰਕੀ ਦੀ ਭੂ-ਵਿਗਿਆਨਕ ਸਥਿਤੀ ਕੀ ਹੈ?
ਤੁਰਕੀ ਆਪਣੀ ਭੂ-ਵਿਗਿਆਨਕ ਸਥਿਤੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਸਰਗਰਮ ਭੂਚਾਲ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਤੁਰਕੀ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਐਨਾਟੋਲੀਅਨ ਟੈਕਟੋਨਿਕ ਪਲੇਟ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਧਰਤੀ ਵੱਡੀਆਂ ਟੈਕਟੋਨਿਕ ਪਲੇਟਾਂ ਉੱਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਪਲੇਟਾਂ ਅਕਸਰ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਟਕਰਾ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਜ਼ਿਆਦਾ ਦਬਾਅ ਕਾਰਨ ਕਈ ਵਾਰ ਇਹ ਪਲੇਟਾਂ ਟੁੱਟਣ ਲੱਗ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ 'ਚ ਊਰਜਾ ਨਿਕਲਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਬਾਹਰ ਦਾ ਰਸਤਾ ਲੱਭਣ ਲੱਗਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਗੜਬੜ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭੂਚਾਲ ਵਰਗੀ ਸਥਿਤੀ ਪੈਦਾ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਅਫ਼ਰੀਕੀ ਅਤੇ ਅਰੇਬੀਅਨ ਪਲੇਟਾਂ
ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਤੁਰਕੀ ਐਨਾਟੋਲੀਅਨ ਟੈਕਟੋਨਿਕ ਪਲੇਟ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਪਲੇਟ ਯੂਰੇਸ਼ੀਅਨ, ਅਫਰੀਕੀ ਅਤੇ ਅਰੇਬੀਅਨ ਪਲੇਟਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਫਸ ਗਈ ਹੈ। ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਮੁਤਾਬਕ ਜਦੋਂ ਅਫਰੀਕੀ ਅਤੇ ਅਰਬੀ ਪਲੇਟਾਂ ਬਦਲਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਤੁਰਕੀ ਲਈ ਮੁਸ਼ਕਿਲਾਂ ਖੜ੍ਹੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਧਰਤੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਊਰਜਾ ਛੱਡੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਤੇਜ਼ ਝਟਕੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਭੂ-ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਜਦੋਂ ਟੈਕਟੋਨਿਕ ਪਲੇਟਾਂ ਟਕਰਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਬੰਬਾਂ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਊਰਜਾ ਨਿਕਲਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਵੱਡੀ ਤਬਾਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।