Jitiya Vrat 2024: ਜਿਤੀਆ ਦੇ ਨਹਾਏ-ਖਾਏ ਤੋਂ ਲੈਕੇ ਵਰਤ ਖੋਲ੍ਹਣ ਤੱਕ ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦਾ ਖਾਸ ਮਹੱਤਵ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਵਰਤ ਰਹਿ ਜਾਵੇਗਾ ਅਧੂਰਾ

ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਜਿਤੀਆ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ ਦਾ ਖਾਸ ਮਹੱਤਵ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਅਸ਼ਵਿਨ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਪੱਖ ਦੀ ਅਸ਼ਟਮੀ ਨੂੰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ 3 ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਚੱਲਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ 24 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਜਿਤਿਆ ਦਾ ਨਹਾਏ0 ਖਾਏ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ 25 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਦਿਨ ਨਿਰਜਲਾ ਵਰਤ ਰੱਖਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ 26 ਸਤੰਬਰ 2024 ਨੂੰ ਵਰਤ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਜਾਵੇਗਾ।

ਜਿਤੀਆ ਜਾਂ ਜੀਵਿਤਪੁਤ੍ਰਿਕਾ ਵਰਤ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਨਹਾਏ-ਖਾਏ ਤੋਂ ਪਾਰਣ ਤੱਕ ਕੁਝ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪਕਵਾਨ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਇਹ ਵਰਤ ਅਧੂਰਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਪਕਵਾਨ ਜਿਤੀਆ ਤਿਉਹਾਰ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੀ ਖਾਸ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਕਵਾਨਾਂ ਬਾਰੇ।

ਸਤਪੁਤੀਆ: ਤਾਜ਼ੇ ਅਤੇ ਛੋਟੀ ਤੋਰੀ ਨੂੰ ਬਿਹਾਰ-ਝਾਰਖੰਡ ਵਿੱਚ ਸਤਪੁਤੀਆ ਜਾਂ ਝਿੰਗਨੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਤੀਆ ਦੇ ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਜਿਤੀਆ ਦੀ ਪੂਜਾ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੇ ਪੱਤਿਆਂ 'ਤੇ ਜੀਮੁਤਵਾਹਨ ਅਤੇ ਦੇਵਤਿਆਂ ਅਤੇ ਪੂਰਵਜਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸਾਦ ਚੜ੍ਹਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਨੋਨੀ ਸਾਗ: ਜਿਤੀਆ ਤਿਉਹਾਰ 'ਤੇ ਨੋਨੀ ਸਾਗ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹੱਤਵ ਹੈ। ਹਰੇ-ਭੂਰੇ ਅਤੇ ਲਾਲ ਰੰਗ ਦਾ ਨੋਨੀ ਸਾਗ ਨਹਾਏ-ਖਾਏ ਅਤੇ ਪਾਰਣ ਦੇ ਦਿਨ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਲੋਕ ਇਸ ਤੋਂ ਸਾਗ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਕੁਝ ਇਸ ਤੋਂ ਪਕੌੜੇ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕੁਝ ਨੋਨੀ ਸਾਗ ਨੂੰ ਦਾਲ ਵਿੱਚ ਪਾ ਕੇ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ।

ਮਡੁਆ ਦੀ ਰੋਟੀ: ਜਿਤੀਆ ਦੇ ਨਹਾਏ-ਖਾਏ 'ਤੇ ਮਡੁਆ ਦੀ ਰੋਟੀ ਖਾਣ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਹੈ। ਅਨਾਜ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਔਰਤਾਂ ਮਹੂਆ ਦੀ ਰੋਟੀ ਜਾਂ ਟਿੱਕੀ ਨੂੰ ਨਹਾਏ-ਖਾਏ 'ਤੇ ਖਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।

ਕੁਸ਼ੀ ਕੇਸ਼ਵ: ਇਸ ਨੂੰ ਦੇਸੀ ਮਟਰ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਹਰੇ ਮਟਰਾਂ ਨੂੰ ਖਾ ਕੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਆਪਣਾ ਵਰਤ ਤੋੜਦੇ ਹਨ। ਜਿਤਿਆ ਦੇ ਦਿਨ, ਕੁਸ਼ੀ ਕੇਸ਼ਵ ਤੋਂ ਸੁਆਦੀ ਪਕਵਾਨ ਵੀ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਅਰਬੀ: ਅਰਬੀ ਨੂੰ ਬਿਹਾਰ ਵਿੱਚ ਕੱਚੂ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਤੀਆ ਦੇ ਨਹਾਏ-ਖਾਏ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਅਤੇ ਪਾਰਣ ਦੇ ਦਿਨ ਅਰਬੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਪੱਤਿਆਂ ਤੋਂ ਪਕਵਾਨ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਜਿਤੀਆ ਤਿਉਹਾਰ 'ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੀ ਖਾਸ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਚੀਜ਼ਾਂ ਕਿਤੇ ਵੀ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਉੱਗ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਯਾਨੀ ਇਹ ਉਪਜਾਊ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਹਰ ਮੌਸਮ ਦੀ ਮਾਰ ਝੱਲਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਲਈ ਵੀ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।

ਜਿਤੀਆ ਵਿੱਚ ਮਾਵਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਵਰਤ ਕੇ ਅਰਦਾਸ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਹ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਬੰਜਰ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਉੱਗਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਹਰ ਰੁੱਤ ਦੀ ਮਾਰ ਝੱਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਡੇ ਬੱਚੇ ਵੀ ਹਰ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਵਧਦੇ-ਫੁੱਲਦੇ ਰਹਿਣ।