Shardiya Navratri 2023: ਸ਼ਾਰਦੀਆ ਨਵਰਾਤਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਪੰਜਵੇਂ ਦਿਨ ਮਾਂ ਸਕੰਦਮਾਤਾ ਜੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਦਾ ਨਿਯਮ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ 19 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਮਾਂ ਸਕੰਦਮਾਤਾ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਸਕੰਦਮਾਤਾ ਨੂੰ ਮਾਂ ਵਜੋਂ ਪੂਜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਮੁਕਤੀ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਖੋਲ੍ਹਦੀ ਹੈ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਕੰਦਮਾਤਾ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਮਨੋਕਾਮਨਾਵਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਮਾਂ ਦੁਰਗਾ ਦੇ ਪੰਜਵੇਂ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦੇਵੀ ਸਕੰਦਮਾਤਾ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਮਨੋਕਾਮਨਾਵਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਸੰਤਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਲਈ ਸਕੰਦਮਾਤਾ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨਾ ਲਾਭਕਾਰੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਕੰਦਮਾਤਾ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਭਗਤ ਨੂੰ ਮੁਕਤੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਵਿੱਚ ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਮਾਂ ਦੇ ਸੁਭਾਅ ਬਾਰੇ ਤੇ ਪੂਜਾ ਦੀ ਵਿਧੀ…
ਮਾਂ ਸਕੰਦਮਾਤਾ ਦਾ ਰੂਪ
ਸਕੰਦਮਾਤਾ ਦਾ ਰੂਪ ਮਨ ਨੂੰ ਮੋਹ ਲੈਣ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਚਾਰ ਬਾਹਾਂ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਦੋ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਕਮਲ ਫੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਭਗਵਾਨ ਸਕੰਦ ਮਾਂ ਸਕੰਦਮਾਤਾ ਦੀ ਗੋਦ ਵਿੱਚ ਬੱਚੇ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਬਿਰਾਜਮਾਨ ਹਨ। ਮਾਂ ਸਕੰਦਮਾਤਾ ਦਾ ਵਾਹਨ ਸ਼ੇਰ ਹੈ। ਸ਼ੇਰ ਉੱਤੇ ਸਵਾਰ ਹੋ ਕੇ ਦੇਵੀ ਦੁਰਗਾ ਆਪਣੇ ਪੰਜਵੇਂ ਰੂਪ ਭਾਵ ਸਕੰਦਮਾਤਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਭਗਤਾਂ ਦੀ ਭਲਾਈ ਲਈ ਹਮੇਸ਼ਾ ਤਿਆਰ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ।
ਮਾਂ ਸਕੰਦਮਾਤਾ ਦੀ ਪੂਜਾ ਵਿਧੀ
ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਪੰਜਵੇਂ ਦਿਨ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰੋ ਅਤੇ ਸਾਫ਼ ਕੱਪੜੇ ਪਹਿਨੋ। ਫਿਰ ਘਰ ਦੇ ਮੰਦਰ ਜਾਂ ਪੂਜਾ ਸਥਾਨ ਉੱਤੇ ਚੌਕੀ ‘ਤੇ ਸਕੰਦਮਾਤਾ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਜਾਂ ਮੂਰਤੀ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰੋ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗੰਗਾਜਲ ਨਾਲ ਸ਼ੁੱਧ ਕਰੋ, ਫਿਰ ਇਕ ਕਲਸ਼ ‘ਚ ਪਾਣੀ ਲੈ ਕੇ ਉਸ ‘ਚ ਕੁਝ ਸਿੱਕੇ ਪਾ ਕੇ ਪੋਸਟ ‘ਤੇ ਰੱਖ ਦਿਓ।
ਹੁਣ ਪੂਜਾ ਦਾ ਪ੍ਰਣ ਲੈਂਦੇ ਹੋਏ, ਸਕੰਦਮਾਤਾ ਨੂੰ ਰੋਲੀ-ਕੁਮਕੁਮ ਲਗਾਓ ਅਤੇ ਨਵੇਦਿਆ ਚੜ੍ਹਾਓ। ਹੁਣ ਧੂਪ-ਦੀਪ ਤੋਂ ਮਾਂ ਦੀ ਆਰਤੀ ਕਰੋ ਅਤੇ ਆਰਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਘਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸ਼ਾਦ ਵੰਡੋ ਅਤੇ ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਪ੍ਰਵਾਨ ਕਰੋ। ਸਕੰਦਮਾਤਾ ਨੂੰ ਨੀਲਾ ਰੰਗ ਪਸੰਦ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਤੁਹਾਨੂੰ ਨੀਲੇ ਕੱਪੜੇ ਪਹਿਨ ਕੇ ਮਾਤਾ ਨੂੰ ਕੇਲਾ ਚੜ੍ਹਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਮਾਂ ਤੰਦਰੁਸਤ ਰਹਿਣ ਦਾ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।
ਸਕੰਦਮਾਤਾ ਦੀ ਕਹਾਣੀ
ਮਿਥਿਹਾਸਕ ਮਾਨਤਾਵਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਤਾਰਕਾਸੁਰ ਨਾਮ ਦਾ ਇੱਕ ਦੈਂਤ ਸੀ, ਜਿਸ ਦੀ ਮੌਤ ਸ਼ਿਵ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਤੋਂ ਹੀ ਸੰਭਵ ਸੀ। ਫਿਰ ਮਾਤਾ ਪਾਰਵਤੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਭਗਵਾਨ ਸਕੰਦ (ਕਾਰਤਿਕੇਯ ਦਾ ਦੂਜਾ ਨਾਮ) ਨੂੰ ਯੁੱਧ ਲਈ ਸਿਖਲਾਈ ਦੇਣ ਲਈ ਸਕੰਦ ਮਾਤਾ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰਿਆ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਭਗਵਾਨ ਸਕੰਦ ਨੂੰ ਯੁੱਧ ਲਈ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਗਵਾਨ ਸਕੰਦ ਨੇ ਸਕੰਦਮਾਤਾ ਤੋਂ ਯੁੱਧ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਲੈ ਕੇ ਤਾਰਕਾਸੁਰ ਨੂੰ ਮਾਰਿਆ ਸੀ।