Dark Web: ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਦੀ ਦੁਨੀਆ ਬੜੀ ਵਚਿੱਤਰ ਹੈ। ਇਹ ਜਿੱਥੇ ਗਿਆਨ ਦਾ ਖਜ਼ਾਨਾ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਹੀ ਇਸ ਉਪਰ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਪੁੱਠੇ-ਸਿੱਧੇ ਕੰਮ ਵੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਉਂਝ ਇਹ ਸਾਰੇ ਕਾਲੇ ਕਾਰਨਾਮੇ ਆਮ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਉਪਰ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਡਾਰਕ ਵੈੱਬ ਉਪਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਡਾਰਕ ਵੈੱਬ ਉਪਰ ਕਈ ਮੁਲਕਾਂ ਦਰਮਿਆਨ ਜੰਗ ਵੀ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਉਪਰ ਲੜੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਅੱਤਵਾਦੀ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ, ਸਾਈਬਰ ਠੱਗ, ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਤਸਕਰ ਤੇ ਅਪਰਾਧ ਜਗਤ ਦੇ ਸਰਗਨਾ ਵੀ ਡਾਰਕ ਵੈੱਬ ਉਪਰ ਹੀ ਆਪਣੇ ਕਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਅੰਜ਼ਾਮ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਆਖਰ ਡਾਰਕਵੈੱਬ ਕੀ ਹੈ।
ਦਰਅਸਲ ਡਾਰਕ ਵੈੱਬ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਦਾ ਉਹ ਹਿੱਸਾ ਹੈ ਜੋ ਆਮ ਸਰਚ ਇੰਜਣਾਂ (ਜਿਵੇਂ Google ਜਾਂ Bing) ਰਾਹੀਂ ਪਹੁੰਚਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਕਰਨ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਬ੍ਰਾਊਜ਼ਰਾਂ (ਜਿਵੇਂ Tor) ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਡਾਰਕ ਵੈੱਬ 'ਤੇ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਆਮ ਡੋਮੇਨਾਂ (ਜਿਵੇਂ .com, .in) ਦੀ ਬਜਾਏ .onion ਡੋਮੇਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਡਾਰਕ ਵੈੱਬ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਗੋਪਨੀਯਤਾ ਤੇ ਪ੍ਰਾਈਵੇਸੀ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਧਾਰਨ ਇੰਟਰਨੈਟ (ਜਿਸ ਨੂੰ Surface Web ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ) ਜਨਤਕ ਤੇ ਖੋਜਣ ਯੋਗ ਹੈ ਜਦੋਂਕਿ ਡਾਰਕ ਵੈੱਬ ਇੱਕ ਗੁਪਤ ਨੈਟਵਰਕ ਹੈ ਜੋ ਏਨਕ੍ਰਿਪਸ਼ਨ ਤਕਨੀਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧੀ ਡਾਰਕ ਵੈੱਬ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਕਰਦੇ?
ਡਾਰਕ ਵੈੱਬ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਜਾਇਜ਼ ਤੇ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਦੋਵਾਂ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧੀ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਗੈਰ ਕਾਨੂੰਨੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਲਈ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ:
ਚੋਰੀ ਕੀਤੇ ਡੇਟਾ ਦੀ ਸੇਲ: ਬੈਂਕਿੰਗ ਵੇਰਵੇ, ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਕਾਰਡ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਤੇ ਹੈਕ ਕੀਤੇ ਖਾਤਿਆਂ ਦਾ ਵਪਾਰ।
ਹਥਿਆਰ ਤੇ ਨਸ਼ੀਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦਾ ਵਪਾਰ: ਨਸ਼ੀਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ, ਹਥਿਆਰਾਂ ਤੇ ਜਾਅਲੀ ਪਛਾਣ ਪੱਤਰ ਵਰਗੀਆਂ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਵਸਤੂਆਂ ਦੀ ਵਿਕਰੀ।
ਸਾਈਬਰ ਕ੍ਰਾਈਮ ਟੂਲ: ਹੈਕਿੰਗ ਟੂਲ, ਮਾਲਵੇਅਰ ਤੇ ਰੈਨਸਮਵੇਅਰ ਸੇਵਾਵਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਾ।
ਗੁਪਤ ਸੰਚਾਰ: ਅੱਤਵਾਦੀ ਸੰਗਠਨ ਤੇ ਅਪਰਾਧੀ ਗੁਪਤ ਗੱਲਬਾਤ ਤੇ ਯੋਜਨਾਬੰਦੀ ਲਈ ਡਾਰਕ ਵੈੱਬ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਜਾਅਲੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼: ਪਾਸਪੋਰਟਾਂ, ਵੀਜ਼ਾ ਤੇ ਹੋਰ ਅਧਿਕਾਰਤ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਜਾਅਲੀ ਕਾਪੀਆਂ ਵੇਚਣਾ।
ਕੀ ਕੋਈ ਸਾਧਾਰਨ ਵਿਅਕਤੀ ਵੀ ਡਾਰਕ ਵੈੱਬ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਕਰ ਸਕਦਾ?
ਹਾਂ, ਕੋਈ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਡਾਰਕ ਵੈੱਬ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜੇਕਰ ਉਸ ਕੋਲ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੇ ਟੂਲ ਤੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੋਵੇ। ਟੋਰ ਬ੍ਰਾਊਜ਼ਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਡਾਰਕ ਵੈੱਬ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਤੁਹਾਡੀ ਪਛਾਣ ਨੂੰ ਛੁਪਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਡਾਰਕ ਵੈੱਬ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨਾ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਡਾਰਕ ਵੈੱਬ 'ਤੇ ਕਈ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਤੇ ਅਨੈਤਿਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ 'ਤੇ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਸਮੱਗਰੀ 'ਤੇ ਅਣਜਾਣੇ ਵਿੱਚ ਕਲਿੱਕ ਕਰਨ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਕਾਨੂੰਨੀ ਕਾਰਵਾਈ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਡਾਰਕ ਵੈੱਬ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਬਚਾਈਏ?
ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਣ ਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਡਾਰਕ ਵੈੱਬ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਕਦਮ ਚੁੱਕੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ:
ਡਾਰਕ ਵੈੱਬ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹੋ: ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਡਾਰਕ ਵੈੱਬ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾ ਕਰੋ।
VPN ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ: ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਖਾਸ ਹਾਲਾਤ ਵਿੱਚ ਡਾਰਕ ਵੈੱਬ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇੱਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ਤੇ ਭਰੋਸੇਮੰਦ VPN ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ।
ਐਂਟੀਵਾਇਰਸ ਤੇ ਫਾਇਰਵਾਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ: ਆਪਣੇ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਮਾਲਵੇਅਰ ਤੇ ਸਾਈਬਰ ਹਮਲਿਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਐਂਟੀਵਾਇਰਸ ਸੌਫਟਵੇਅਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ।
ਅਣਜਾਣ ਲਿੰਕਾਂ 'ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਨਾ ਕਰੋ: ਸ਼ੱਕੀ ਜਾਂ ਅਣਜਾਣ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ 'ਤੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਚੋ।
ਕੋਈ ਵੀ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਾਂਝੀ ਨਾ ਕਰੋ: ਡਾਰਕ ਵੈੱਬ 'ਤੇ ਕਦੇ ਵੀ ਆਪਣੀ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ, ਬੈਂਕ ਵੇਰਵੇ ਜਾਂ ਪਾਸਵਰਡ ਸਾਂਝੇ ਨਾ ਕਰੋ।