Union Budget 2023: ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਨਿਰਮਲਾ ਸੀਤਾਰਮਨ ਅੱਜ ਕੁਝ ਘੰਟਿਆਂ ਬਾਅਦ ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਆਮ ਬਜਟ ਪੇਸ਼ ਕਰੇਗੀ। ਹਰ ਕੋਈ ਇਸ ਬਜਟ ਦਾ ਬੇਸਬਰੀ ਨਾਲ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਵਿੱਚ ਆਰਥਿਕ ਸੰਕਟ ਦੇ ਰੌਲੇ ਅਤੇ ਛਾਂਟੀ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਰਗਾਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਤੋਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਉਮੀਦਾਂ ਹਨ।
ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਬਜਟ 'ਚ ਲੋਕ-ਲੁਭਾਊ ਐਲਾਨ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਇੱਥੇ ਅਸੀਂ ਅੱਜ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਗਏ ਬਜਟ ਤੋਂ ਕੁਝ ਵੱਖਰੀ ਗੱਲ ਕਰਾਂਗੇ। ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਬਜਟ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਕੁਝ ਅਜਿਹੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਵਾਂਗੇ, ਜਿਸ ਬਾਰੇ ਤੁਸੀਂ ਅੱਜ ਤੱਕ ਸ਼ਾਇਦ ਹੀ ਸੁਣਿਆ ਜਾਂ ਪੜ੍ਹਿਆ ਹੋਵੇਗਾ।
ਭਾਰਤ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਬਜਟ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ
ਭਾਵੇਂ ਆਜ਼ਾਦ ਭਾਰਤ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਬਜਟ 26 ਨਵੰਬਰ 1947 ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਪਰ ਜੇਕਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਬਜਟ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਇਸ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੇ ਦੌਰ ਤੋਂ ਹੋਈ ਸੀ। ਭਾਰਤ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਬਜਟ 7 ਅਪ੍ਰੈਲ 1860 ਨੂੰ ਬਰਤਾਨੀਆ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਪਾਸ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਫਿਰ ਇਸ ਨੂੰ ਵਿੱਤ ਮੈਂਬਰ ਜੇਮਸ ਵਿਲਸਨ ਦੁਆਰਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਕੇਸੀ ਨਿਯੋਗੀ ਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਬਜਟ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ
ਜੇਕਰ ਆਜ਼ਾਦ ਭਾਰਤ ਦੇ ਬਜਟ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਹੁਣ ਤੱਕ ਇੱਕ ਹੀ ਅਜਿਹਾ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜੋ ਬਜਟ ਪੇਸ਼ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਿਆ। ਉਹ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਕੇਸੀ ਨਿਯੋਗੀ ਸਨ। ਉਹ ਇਕੱਲੇ ਅਜਿਹੇ ਵਿਅਕਤੀ ਹਨ ਜੋ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਰਹੇ ਪਰ ਬਜਟ ਪੇਸ਼ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੇ। ਦਰਅਸਲ 1948 'ਚ ਉਹ ਮਹਿਜ਼ 35 ਦਿਨ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਅਹੁਦੇ 'ਤੇ ਰਹੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜੌਨ ਮਥਾਈ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦਾ ਤੀਜਾ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬਜਟ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ।
ਇਸ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਾਰ ਬਜਟ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ
ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਜਾਣ ਕੇ ਹੈਰਾਨੀ ਹੋਵੇਗੀ ਕਿ ਆਜ਼ਾਦ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਾਰ ਬਜਟ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਦਾ ਰਿਕਾਰਡ ਮੋਰਾਰਜੀ ਦੇਸਾਈ ਦੇ ਨਾਮ ਹੈ। ਮੋਰਾਰਜੀ ਦੇਸਾਈ 10 ਵਾਰ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਬਜਟ ਪੇਸ਼ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਅੱਠ ਆਮ ਬਜਟ ਅਤੇ ਦੋ ਅੰਤਰਿਮ ਬਜਟ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।