Pawan Hans: ਏਅਰ ਇੰਡੀਆ (Air India) ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਘਾਟੇ ਵਿੱਚ ਚੱਲ ਰਹੀ ਇੱਕ ਹੋਰ ਸਰਕਾਰੀ ਕੰਪਨੀ ਨਿੱਜੀ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਚਲੀ ਗਈ ਹੈ। ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਸੇਵਾਵਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਸਰਕਾਰੀ ਕੰਪਨੀ ਪਵਨ ਹੰਸ (Pawan Hans) ਨੂੰ ਸਟਾਰ 9 ਮੋਬਿਲਿਟੀ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਲਿਮਟਡ ਨੇ ਖਰੀਦ ਲਿਆ ਹੈ। ਇੱਕ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੇ ਬਿਆਨ ਮੁਤਾਬਕ ਪਵਨ ਹੰਸ ਨੂੰ ਸੌਂਪਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਜੂਨ ਤੱਕ ਪੂਰੀ ਹੋਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ।

ਜਾਣਕਾਰੀ ਮੁਤਾਬਕ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਮਹੀਨੇ ਪਵਨ ਹੰਸ ਲਿਮਟਿਡ 'ਚ ਆਪਣੀ 51 ਫੀਸਦੀ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਵੇਚਣ ਤੇ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਕੰਟਰੋਲ ਸਟਾਰ9 ਮੋਬਿਲਿਟੀ (Star9 Mobility) ਨੂੰ 211.14 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ 'ਚ ਟਰਾਂਸਫਰ ਕਰਨ ਦੀ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਅਲਾਟਮੈਂਟ ਪੱਤਰ ਅਗਲੇ ਹਫਤੇ ਜਾਰੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਖਰੀਦਦਾਰ ਕੰਪਨੀ ਨੂੰ ਰੈਗੂਲੇਟਰ ਦੀ ਲੋੜੀਂਦੀ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਲੈਣੀ ਪਵੇਗੀ। ਤਬਾਦਲੇ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਇੱਕ ਤੋਂ ਡੇਢ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਹੋਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਟਾਰ 9 ਮੋਬਿਲਿਟੀ ਦੁਆਰਾ ਯੋਗਤਾ ਦੇ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਨਾ ਕਰਨ ਦੇ ਦੋਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਨਕਾਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਬੋਲੀਕਾਰ ਲਈ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 300 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਹੋਣ ਦੀ ਸ਼ਰਤ ਰੱਖੀ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਪਵਨ ਹੰਸ ਲਈ ਬੋਲੀ ਕਮੇਟੀ ਦੀ ਕੁੱਲ ਜਾਇਦਾਦ 691 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਸੀ।

ONGC ਨੂੰ 7 ਦਿਨਾਂ ਦਾ ਸਮਾਂ ਮਿਲੇਗਾ
ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਸੇਵਾ ਪ੍ਰਦਾਤਾ ਪਵਨ ਹੰਸ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰ ਦੀ 51 ਫੀਸਦੀ ਤੇ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦੀ ਕੰਪਨੀ ਓਐਨਜੀਸੀ (ONGC) ਵਿੱਚ 49 ਫੀਸਦੀ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਹੈ। ਓਐਨਜੀਸੀ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਮਤ ਤੇ ਸ਼ਰਤਾਂ 'ਤੇ ਸਫਲ ਬੋਲੀਕਾਰ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਪੂਰੀ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕਰੇਗੀ।

ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਇੱਕ ਅਧਿਕਾਰੀ ਅਨੁਸਾਰ, ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਸਟਾਰ ਮੋਬਿਲਿਟੀ ਨੂੰ ਅਲਾਟਮੈਂਟ ਪੱਤਰ ਜਾਰੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ONGC  ਕੋਲ ਆਪਣੇ ਸ਼ੇਅਰਾਂ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਸੱਤ ਦਿਨ ਹੋਣਗੇ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, Star9 ਮੋਬਿਲਿਟੀ ਨੂੰ ਵੀ ਓਐਨਜੀਸੀ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨ ਜਾਂ ਨਾ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਉਸੇ ਦਿਨ ਦਾ ਸਮਾਂ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।

ਤਿੰਨ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਬੋਲੀ ਲਗਾਈ
ਪਵਨ ਹੰਸ ਦੀ 51 ਫੀਸਦੀ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਵੇਚਣ ਲਈ ਰਾਖਵੀਂ ਕੀਮਤ 199.92 ਰੁਪਏ ਰੱਖੀ ਗਈ ਸੀ। ਰਿਜ਼ਰਵ ਕੀਮਤ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਸੌਦਾ ਸਲਾਹਕਾਰ ਅਤੇ ਜਾਇਦਾਦ ਮੁਲਾਂਕਣਕਰਤਾ ਦੁਆਰਾ ਸਾਂਝੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਇਸ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਤਿੰਨ ਬੋਲੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈਆਂ ਸਨ। ਸਟਾਰ 9 ਮੋਬਿਲਿਟੀ ਪ੍ਰਾਇਵੇਟ ਲਿਮਿਟੇਡ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ 211.4 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਬੋਲੀ ਲਗਾਈ ਸੀ। ਦੂਜੇ ਦੋ ਬੋਲੀਕਾਰਾਂ ਨੇ ਕ੍ਰਮਵਾਰ 181.05 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੇ 153.15 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਬੋਲੀ ਲਗਾਈ ਸੀ।

30 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੀ ਕੰਪਨੀ
ਪਵਨ ਹੰਸ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1985 ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਕੰਪਨੀ ਕੋਲ 42 ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 41 ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਮਲਕੀਅਤ ਹਨ। ਇਹ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਔਸਤਨ 20 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪੁਰਾਣੇ ਹਨ ਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਤਿੰਨ ਚੌਥਾਈ ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ OEM ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਏ ਵੀ ਨਹੀਂ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ।

ਪਿਛਲੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਘਾਟੇ ਵਿੱਚ ਚੱਲ ਰਹੇ ਪਵਨ ਹੰਸ ਨੂੰ 2018-19 ਵਿੱਚ 69 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਘਾਟਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਕੰਪਨੀ ਨੂੰ 28 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਘਾਟਾ ਹੋਇਆ। ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਨਵੇਂ ਖਰੀਦਦਾਰ ਪੁਰਾਣੇ ਫਲੀਟ ਦੀ ਥਾਂ ਲੈਣਗੇ ਅਤੇ ਪਵਨ ਹੰਸ ਵਿੱਚ ਲੋੜੀਂਦੇ ਨਿਵੇਸ਼ਾਂ ਰਾਹੀਂ ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰਨਗੇ।