ਇਨਕਮ ਟੈਕਸ ਵਿਭਾਗ ਈਮੇਲ ਅਤੇ ਐਸਐਮਐਸ ਰਾਹੀਂ ਆਈਟੀਆਰ ਫਾਈਲ ਕਰਨ ਲਈ ਰੀਮਾਈਂਡਰ ਭੇਜ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਇਨਕਮ ਟੈਕਸ ਰਿਟਰਨ (ITR) ਫਾਈਲ ਕਰਨ ਦੀ ਆਖਰੀ ਮਿਤੀ 31 ਜੁਲਾਈ ਹੈ। ਇਨਕਮ ਟੈਕਸ ਵਿਭਾਗ ਟੈਕਸਦਾਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਰਿਟਰਨ ਭਰਨ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਆਖਰੀ ਮਿਤੀ ਤੱਕ ਰਿਟਰਨ ਨਾ ਭਰਨ 'ਤੇ ਜੁਰਮਾਨੇ ਸਮੇਤ ਰਿਟਰਨ ਫਾਈਲ ਕਰਨ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਹੈ। ਸਵਾਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਨਕਮ ਟੈਕਸ ਭਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਕਿਉਂ ਹੈ?
ਟੈਕਸ ਅਦਾ ਕਰਨਾ ਕਿਸ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ?
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ, ਉਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਇਨਕਮ ਟੈਕਸ ਰਿਟਰਨ ਭਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਾਲਾਨਾ ਆਮਦਨ ਮੂਲ ਛੋਟ ਸੀਮਾ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਨਕਮ ਟੈਕਸ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਕੁਝ ਸ਼ਰਤਾਂ ਰੱਖੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ 'ਤੇ ਰਿਟਰਨ ਭਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਇੱਕ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ ਵਿੱਚ 1 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਾ ਬਿਜਲੀ ਬਿੱਲ ਅਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਸਾਲਾਨਾ ਆਮਦਨ ਮੂਲ ਛੋਟ ਸੀਮਾ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਉਸ ਲਈ ਰਿਟਰਨ ਭਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
ਕਿੰਨੀ ਆਮਦਨ 'ਤੇ ਉਪਲਬਧ ਹੈ ਟੈਕਸ ਛੋਟ ?
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਇਨਕਮ ਟੈਕਸ ਦੀਆਂ ਦੋ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਹਨ। ਪਹਿਲਾਂ ਸਿਰਫ ਇਨਕਮ ਟੈਕਸ ਦੀ ਪੁਰਾਣੀ ਵਿਵਸਥਾ ਸੀ। ਸਰਕਾਰ ਨੇ 2020 ਵਿੱਚ ਨਵੀਂ ਵਿਵਸਥਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਟੈਕਸ ਦੀਆਂ ਦਰਾਂ ਘੱਟ ਹਨ, ਪਰ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਟੈਕਸ ਲਾਭ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੇ। ਨਵੀਂ ਵਿਵਸਥਾ 'ਚ ਮੂਲ ਛੋਟ ਦੀ ਸੀਮਾ 3 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਪੁਰਾਣੀ ਵਿਵਸਥਾ 'ਚ ਇਹ 2.5 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਸਾਲਾਨਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਆਮਦਨ 'ਤੇ ਟੈਕਸ ਦੇਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
ਸਰਕਾਰ ਕਿਉਂ ਵਸੂਲਦੀ ਹੈ ਟੈਕਸ ?
ਸਰਕਾਰ ਟੈਕਸ ਇਕੱਠਾ ਕਰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਜ਼ਰੂਰੀ ਕੰਮਾਂ ਲਈ ਪੈਸਾ ਮਿਲ ਸਕੇ। ਸਰਕਾਰੀ ਆਮਦਨ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਰੋਤ ਹਨ। ਇਨਕਮ ਟੈਕਸ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਇਸ ਪੈਸੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਕੰਮਾਂ ਲਈ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਸਿਹਤ, ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ 'ਤੇ ਖਰਚ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸਰਕਾਰੀ ਮੁਲਾਜ਼ਮਾਂ ਨੂੰ ਤਨਖਾਹਾਂ ਦੇਣ ਲਈ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਪੈਸੇ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਟੈਕਸ ਸਰਕਾਰ ਲਈ ਆਮਦਨ ਦਾ ਵੱਡਾ ਸਰੋਤ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਿੱਧੇ ਅਤੇ ਅਸਿੱਧੇ ਟੈਕਸ ਦੋਵੇਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਕਿਹੜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦਾ ਇਨਕਮ ਟੈਕਸ?
ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰ ਆਪਣੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਤੋਂ ਟੈਕਸ ਨਹੀਂ ਵਸੂਲਦੀ ਜਾਂ ਟੈਕਸ ਦੀਆਂ ਦਰਾਂ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹਾਮਾਸ, ਪਨਾਮਾ, ਕੇਮੈਨ ਟਾਪੂ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਤੋਂ ਟੈਕਸ ਨਹੀਂ ਵਸੂਲਦੀ। ਕਤਰ, ਯੂਏਈ, ਸਿੰਗਾਪੁਰ ਅਜਿਹੇ ਕਈ ਦੇਸ਼ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਇਨਕਮ ਟੈਕਸ ਦੀਆਂ ਦਰਾਂ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹਨ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ, ਇਹਨਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰ ਕੋਲ ਆਮਦਨ ਦੇ ਹੋਰ ਸਰੋਤ ਹਨ। ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਖਾੜੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਤੇਲ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਆਮਦਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ 'ਤੇ ਟੈਕਸ ਲਗਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਕੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇਨਕਮ ਟੈਕਸ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ?
ਭਾਰਤ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਟੈਕਸ ਲਗਾਉਣਾ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਮਜਬੂਰੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਹਰ ਸਾਲ ਆਪਣੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਗਰੀਬਾਂ ਨੂੰ ਬੁਨਿਆਦੀ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦੇਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰਾ ਪੈਸਾ ਖਰਚ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਇਹ ਪੈਸਾ ਕਈ ਸਰੋਤਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਟੈਕਸ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਭਾਰਤ 'ਚ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਨਾ ਸਿਰਫ ਇਨਕਮ ਟੈਕਸ ਦੇਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਸਗੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਚੀਜ਼ਾਂ ਖਰੀਦਣ 'ਤੇ ਵੀ ਟੈਕਸ ਦੇਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।