Exit Poll vs Opinion Poll: ਪੰਜ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਐਗਜ਼ਿਟ ਪੋਲ ਕੱਲ੍ਹ ਜਾਰੀ ਹੋਣ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਐਗਜ਼ਿਟ ਪੋਲ ਤੋਂ ਇਹ ਤਸਵੀਰ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਜਨਤਾ ਨੇ ਕਿਸ ਪਾਰਟੀ 'ਤੇ ਚੋਣਾਂ 'ਚ ਭਰੋਸਾ ਜਤਾਇਆ ਹੈ। ਐਗਜ਼ਿਟ ਪੋਲ ਦੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਤੋਂ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲੱਗ ਜਾਏਗਾ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਸਣੇ ਪੰਜ ਰਾਜਾਂ 'ਚ ਕਿਸ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਬਣਦੀ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਹੀ ਹੈ।
ਐਗਜ਼ਿਟ ਪੋਲ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਅੱਜਕਲ ਕਾਫੀ ਚਰਚਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਕਿ ਐਗਜ਼ਿਟ ਪੋਲ ਕੀ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹ ਕਿਵੇਂ ਕਰਵਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਲੋਕ ਉਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਭਰੋਸਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਸਵਾਲ ਇਹ ਵੀ ਹੋਏਗਾ ਕਿ ਐਗਜ਼ਿਟ ਪੋਲ ਓਪੀਨੀਅਨ ਪੋਲ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਵੱਖਰੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਐਗਜ਼ਿਟ ਅਤੇ ਓਪੀਨੀਅਨ ਪੋਲ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹਰ ਗੱਲ...
ਐਗਜ਼ਿਟ ਪੋਲ ਕੀ ਹਨ?
ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਵੀ ਚੋਣਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਹਰ ਕੋਈ ਜਾਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਾਰ ਚੋਣ ਕੌਣ ਜਿੱਤਣ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਇੱਕ-ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਜਾਰੀ ਹੋਣ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਪਰ ਨਤੀਜੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਸਾਰਿਆਂ ਦੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਰਾਏ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਾਰ ਕਿਹੜੀ ਪਾਰਟੀ ਜਿੱਤ ਵੱਲ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਦੋਂ ਚੋਣਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰਾਏ ਪੁੱਛੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਸ ਨੂੰ ਵੋਟ ਪਾਈ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਰਾਏ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਗਣਿਤ ਇਹ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਾਰ ਕੌਣ ਜਿੱਤਣ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਐਗਜ਼ਿਟ ਪੋਲ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਸਿੱਧੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ, ਜਦੋਂ ਤੁਹਾਡੀ ਚੋਣ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਲੋਕ ਵੋਟ ਪਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੋਲਿੰਗ ਸਟੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਕਿਸ ਨੂੰ ਵੋਟ ਪਾਈ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਡਾਟਾ ਇਕੱਠਾ ਕਰਕੇ ਹਿਸਾਬ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਹੜੀ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਕਿੰਨੀਆਂ ਸੀਟਾਂ ਮਿਲ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ?
ਐਗਜ਼ਿਟ ਪੋਲ ਕੌਣ ਕਰਵਾਉਂਦਾ?
ਜੇਕਰ ਐਗਜ਼ਿਟ ਪੋਲ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਕਈ ਨਿਊਜ਼ ਚੈਨਲ ਜਾਂ ਸਰਵੇਖਣ ਏਜੰਸੀਆਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸੰਚਾਲਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸੈਂਪਲ ਸਾਈਜ਼ ਹੈ, ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਮੰਨ ਲਓ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਲੱਖ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਇੱਕ ਲੱਖ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਮਿਲੀ ਰਾਏ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ, ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਰਿਪੋਰਟ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਏਜੰਸੀਆਂ ਹਰ ਸੀਟ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਦੱਸਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਕਿਵੇਂ ਆਉਣਗੇ?
ਓਪੀਨੀਅਨ ਪੋਲ ਕੀ ਹਨ?
ਓਪੀਨੀਅਨ ਪੋਲ ਐਗਜ਼ਿਟ ਪੋਲ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਵੱਖਰੇ ਹਨ। ਓਪੀਨੀਅਨ ਪੋਲ ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਰਵਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸਿੱਧੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ ਕਹੀਏ ਤਾਂ ਓਪੀਨੀਅਨ ਪੋਲ ਵਿਚ ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਰਾਏ ਪੁੱਛੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਚੋਣ ਵਿਚ ਕਿਸ ਨੂੰ ਵੋਟ ਪਾਉਣ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਐਗਜ਼ਿਟ ਪੋਲ 'ਚ ਵੋਟ ਪਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੁੱਛਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਕਿਸ ਨੂੰ ਵੋਟ ਪਾਈ ਹੈ।
ਓਪੀਨੀਅਨ ਪੋਲ ਵਿੱਚ ਵੋਟਰਾਂ ਦੇ ਦਿਮਾਗ਼ ਦਾ ਪਤਾ ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਲੱਗ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਓਪੀਨੀਅਨ ਪੋਲ 'ਤੇ ਸਵਾਲ ਉਠਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਵੋਟਰਾਂ ਦਾ ਮਨ ਬਦਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ ਐਗਜ਼ਿਟ ਪੋਲ ਸਭ ਤੋਂ ਸਹੀ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।