ਕਬੂਤਰ ਨੂੰ ਬੁੱਧੀਮਾਨ ਪੰਛੀਆਂ ਵਿੱਚ ਗਿਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਕਬੂਤਰ ਨੂੰ ਜਾਸੂਸੀ ਪੰਛੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਸਬੂਤ ਮੁਗਲਾਂ ਅਤੇ ਰਾਜਿਆਂ ਦੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮੁੰਬਈ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਇੱਕ ਸ਼ੱਕੀ ਚੀਨੀ ਜਾਸੂਸ ਕਬੂਤਰ ਨੂੰ ਵੀ ਅੱਠ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਹਿਰਾਸਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਿਹਾਅ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਕਬੂਤਰ ਨੂੰ ਮਈ 2023 ਵਿੱਚ ਮੁੰਬਈ ਬੰਦਰਗਾਹ ਨੇੜੇ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਦੇ ਪੈਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦੋ ਮੁੰਦਰੀਆਂ ਬੰਨ੍ਹੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ। ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਕਬੂਤਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਜਾਸੂਸੀ ਅਤੇ ਸੰਦੇਸ਼ ਦੇਣ ਲਈ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਰਹੀ ਹੈ। ਪਰ ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸਾਂਗੇ ਕਿ ਕਬੂਤਰ ਨੂੰ ਜਾਸੂਸੀ ਪੰਛੀ ਕਿਉਂ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਦੱਸ ਦਈਏ ਕਿ ਕਬੂਤਰ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਪੰਛੀ ਹੈ ਜੋ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਜਾਸੂਸੀ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਸਪਾਈ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਪਹਿਲੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਕਬੂਤਰਾਂ ਨੂੰ ਛੋਟੇ ਕੈਮਰੇ ਲਗਾ ਕੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਪੰਛੀ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਉੱਡ ਰਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ, ਤਾਂ ਇਸਨੂੰ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਕੈਮਰੇ ਨਾਲ ਕਲਿੱਕ ਕਰਦਾ ਸੀ।
ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਤੀ ਅਤੇ ਮੌਸਮ ਦੀ ਪਰਵਾਹ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਬੇਸ 'ਤੇ ਵਾਪਸ ਜਾਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਉਹ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਸੰਦੇਸ਼ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਦੇ ਵੀ ਇੰਚਾਰਜ ਸਨ। ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਮੁਤਾਬਕ ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ 95 ਫੀਸਦੀ ਕਬੂਤਰ ਆਪਣੀ ਡਿਲੀਵਰੀ ਪੂਰੀ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਸਨ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਕਰਕੇ, 1950 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਤੱਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜਾਸੂਸੀ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।
ਇਸਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਚੇਰ ਅਮੀ ਨਾਮ ਦਾ ਇੱਕ ਕਬੂਤਰ ਪਹਿਲੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਦਾ ਆਖਰੀ ਮਿਸ਼ਨ 14 ਅਕਤੂਬਰ 1918 ਨੂੰ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਜਰਮਨਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਘਿਰੀ ਹੋਈ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਬਟਾਲੀਅਨ ਦੇ 194 ਸੈਨਿਕਾਂ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ। ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੀ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਦੌਰਾਨ, ਚੇਰ ਅਮੀ ਦੀ ਲੱਤ ਅਤੇ ਛਾਤੀ ਵਿੱਚ ਗੋਲੀ ਲੱਗੀ ਸੀ। ਪਰ ਉਹ ਸੰਦੇਸ਼ ਲੈ ਕੇ ਆਪਣੀ ਮੰਜ਼ਿਲ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋ ਗਿਆ। ਚੈਰ ਅਮੀ ਦੀ 13 ਜੂਨ 1919 ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਮਿਸ਼ਨ ਦੌਰਾਨ ਸੱਟਾਂ ਲੱਗਣ ਕਾਰਨ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਕਬੂਤਰ ਚੈਰੀ ਨੂੰ ਮਰਨ ਉਪਰੰਤ ਫ੍ਰੈਂਚ ਕ੍ਰੋਇਕਸ ਡੀ ਗੁਆਰੇ ਵਿਦ ਪਾਮ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜੋ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵੀ ਬਹਾਦਰ ਨਾਇਕ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਸਰਵਉੱਚ ਪੁਰਸਕਾਰ ਹੈ।