Cyber Crime: ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਦੇ ਇਸ ਯੁੱਗ ਨੇ ਸਾਡੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਆਸਾਨ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਪੈਸਾ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਕਰਨਾ, ਸ਼ਾਪਿੰਗ, ਮੇਲ, ਐਗਜ਼ਾਮ ਦਾ ਫਾਰਮ ਭਰਨਾ ਸੰਭਵ ਹੈ। ਪਰ ਜਿੰਨਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਓੰਨੀ ਹੀ ਇਸ ਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਵੀ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਇੰਟਰਨੈਟ ਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਸਾਈਬਰ ਠੱਗ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਖਾਤਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਪੈਸੇ ਚੋਰੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸਾਂਗੇ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਸਾਈਬਰ ਹਮਲਿਆਂ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਬਚਾ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਸਾਈਬਰ ਠੱਗ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਬੈਂਕ ਖਾਤੇ ਖਾਲੀ ਕਰ ਰਹੇ
ਸਾਈਬਰ ਠੱਗ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਬੈਂਕ ਖਾਤੇ ਖਾਲੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਪਰ ਆਮ ਨਾਗਰਿਕ ਕੁਝ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਵਰਤ ਕੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ, ਸਾਈਬਰ ਠੱਗ ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਗਲਤੀਆਂ ਦੇ ਕਰਕੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਤੁਹਾਡਾ ਖਾਤੀ ਖਾਲੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਸਾਈਬਰ ਧੋਖਾਧੜੀ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ, ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਦੋਸਤਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਸੂਚਿਤ ਕਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
ਸਾਈਬਰ ਠੱਗੀ ਦੇ ਤਰੀਕੇ
ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕ ਡੈਬਿਟ ਅਤੇ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਕਾਰਡ ਰਾਹੀਂ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕਈ ਵਾਰ ਗਾਹਕ ਭਰੋਸਾ ਕਰਕੇ ਆਪਣਾ ਕਾਰਡ ਦੁਕਾਨਦਾਰ, ਹੋਟਲ ਸਟਾਫ ਅਤੇ ਵੇਟਰ ਨੂੰ ਦੇ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਈਬਰ ਫਰਾਡ ਗਿਰੋਹ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਵੇਟਰ, ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਅਤੇ ਸਟਾਫ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਕਲੋਨ ਮਸ਼ੀਨ ਨਾਲ ਤੁਹਾਡਾ ਕਾਰਡ ਕਲੋਨ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਉੱਥੇ ਹੀ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨ ਵੇਲੇ ਉਹ ਤੁਹਾਡਾ ਪਿੰਨ ਦੇਖਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਗਾਹਕ ਨੂੰ ਬਿਲਕੁਲ ਵੀ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦਾ ਕਿ ਉਸ ਦਾ ਕਾਰਡ ਕਲੋਨ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਤੁਹਾਡੇ ਕਾਰਡ ਕਲੋਨ ਦਾ ਡਾਟਾ ਸਾਈਬਰ ਠੱਗਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਈਬਰ ਠੱਗ ਤੁਹਾਡੇ ਕਲੋਨ ਕਾਰਡ ਤੋਂ ਪੈਸੇ ਕਢਵਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ।
ਫੇਕ ਕਾਲ ਅਤੇ ਮੈਸੇਜ
ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਦੇ ਇਸ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਕਈ ਵਾਰ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਆਫਰ ਦੇ ਕੇ ਨਕਲੀ ਲਿੰਗ ਭੇਜਦੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਗਾਹਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਫਰਜ਼ੀ ਕਾਲਾਂ ਅਤੇ ਸੰਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਸਾਈਬਰ ਠੱਗ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਬਹਾਨੇ ਆਨਲਾਈਨ UPI ਵੇਰਵੇ ਜਾਂ OTP ਮੰਗ ਕੇ ਖਾਤਾ ਖਾਲੀ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਇੱਕ ਮਹੀਨਾ ਜਾਂ ਦੋ ਮਹੀਨਾ.. ਫਲਾਈਟ ਟਿਕਟ ਕਿੰਨੇ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਬੁੱਕ?
ਆਨਲਾਈਨ ਐਪ
ਕਈ ਵਾਰ ਸਾਈਬਰ ਠੱਗ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਕਰਮਚਾਰੀ ਦੱਸ ਕੇ ਕਾਲ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਲਿੰਕ ਜਾਂ ਕਲੋਨ ਐਪ ਨੂੰ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰਨ ਲਈ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਗਾਹਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜਾਲ ਵਿੱਚ ਫਸ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਐਪ ਨੂੰ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ, ਸਾਈਬਰ ਠੱਗ ਫੋਨ ਦਾ ਐਕਸੈਸ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਲੈ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਫੋਨ ਦੇ ਓਟੀਪੀ ਰਾਹੀਂ ਸਾਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਖ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਤੁਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜਾਲ ਵਿੱਚ ਫਸ ਜਾਂਦੇ ਹੋ ਅਤੇ OTP ਜਾਂ ਕੋਈ UPI ਐਕਟੀਵਿਟੀ ਕਰਦੇ ਹੋ, ਉਹ ਤੁਰੰਤ ਤੁਹਾਡੇ ਖਾਤੇ ਵਿੱਚੋਂ ਪੈਸੇ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ।
ਫੇਕ ਕਾਲ
ਸਾਈਬਰ ਠੱਗ ਇੱਥੇ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਤਰੀਕਾ ਲੈ ਕੇ ਆਏ ਹਨ। ਉਹ ਫਰਜ਼ੀ ਪੁਲਿਸ ਅਫਸਰ ਦੀ ਡੀਪੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਫਰਜ਼ੀ ਵਟਸਐਪ 'ਤੇ ਕਾਲ ਕਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਗੱਲ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਹਾਡਾ ਲੜਕਾ ਜਾਂ ਬੇਟੀ ਨਸ਼ੇ ਦੀ ਗ੍ਰਿਫਤ 'ਚ ਫਸ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਰਿਹਾਅ ਕਰਨ ਲਈ ਤੁਰੰਤ ਆਨਲਾਈਨ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰੋ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਉਸ ਨੂੰ ਜੇਲ੍ਹ ਭੇਜ ਦੇਵਾਂਗੇ। ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਈ ਵਾਰ ਮਾਪੇ ਡਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਬੱਚੇ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਹੀ ਪੈਸੇ ਭੇਜ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
ਸਾਈਬਰ ਠੱਗਾਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦਾ ਤਰੀਕਾ
ਅੱਜ ਬਹੁਤੇ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਕੋਲ ਸਮਾਰਟ ਫ਼ੋਨ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਤੱਕ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਸਾਈਬਰ ਕਰਾਈਮ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਸਾਈਬਰ ਧੋਖੇਬਾਜ਼ਾਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਅਣਜਾਣ ਨੰਬਰਾਂ ਤੋਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਨਾ ਹੋਣ। ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਤੁਹਾਡੇ ਤੋਂ OTP ਜਾਂ ਬੈਂਕ ਖਾਤੇ ਸੰਬੰਧੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮੰਗਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਨਾ ਦਿਓ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਅਣਜਾਣ ਲਿੰਕ 'ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਨਾ ਕਰੋ।
ਸਾਈਬਰ ਕ੍ਰਾਈਮ ਐਕਸਪਰਟ ਨੇ ਕੀ ਕਿਹਾ?
ਏਬੀਪੀ ਨਿਊਜ਼ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਦਿਆਂ ਸਾਈਬਰ ਕ੍ਰਾਈਮ ਮਾਹਿਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਡਿਜੀਟਲ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਧੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰਹਿਣ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਜਾਗਰੂਕ ਰਹੋ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਅਜਨਬੀ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਾਂਝੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਚੋ। ਮਾਹਿਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨਾ ਮਾਪਿਆਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਲੁਟੇਰੇ ਕਈ ਵਾਰ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਲੈਕਮੇਲ ਕਰਕੇ ਪੈਸੇ ਵਸੂਲਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: Virgin Eggs: ਇੱਥੇ ਲੋਕ ਪਿਸ਼ਾਬ 'ਚ ਉਬਾਲ ਕੇ ਖਾਂਦੇ ਨੇ ਆਂਡੇ, ਜਾਣੋ ਸਿਹਤ ਲਈ ਕਿੰਨੇ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਫਾਇਦੇਮੰਦ