ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿਚ ਕੋਰੋਨਾ (Coronavirus in India) ਦੇ ਖਤਰੇ ਦੇ ਚੱਲਦਿਆਂ ਕਈ ਹੋਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਖਤਰਾ ਵੀ ਵੱਧਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਕੋਰੋਨਾ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਰੀਰ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਕ ਸ਼ਕਤੀ (Immunity) ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰਨ ਕਾਰਨ ਹਮਲਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਬਲੈਕ ਫ਼ੰਗਸ (Black Fungus) ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ। ਕੋਰੋਨਾ ਦੀ ਦੂਜੀ ਲਹਿਰ (Second Wave of Corona) ਵਿੱਚ, ਮਈ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਬਲੈਕ ਫ਼ੰਗਸ ਦੇ ਕੇਸ ਵਧਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਏ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਵ੍ਹਾਈਟ ਫ਼ੰਗਸ (White Fungus) ਆ ਗਈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਕੁਝ ਇਲਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਪੀਲੀ ਫ਼ੰਗਸ (Yellow Fungus) ਫੈਲਣ ਦੀਆਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਵੀ ਆਈਆਂ।
ਕੋਰੋਨਾ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਬਲੈਕ ਫ਼ੰਗਸ ਦੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਘਾਟ ਹੈ। ਉਸ ‘ਤੇ ਮੁਸ਼ਕਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਸਹੀ ਇਲਾਜ ਨਾ ਮਿਲਿਆ ਤਾਂ ਮਰੀਜ਼ ਮਰ ਵੀ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸਾਂਗੇ ਕਿ ਬਲੈਕ ਫ਼ੰਗਸ ਤੇ ਵ੍ਹਾਈਟ ਫ਼ੰਗਸ ਕੀ ਹਨ। ਇਹ ਕੋਰੋਨਾ ਬੀਮਾਰੀ ਨਾਲ ਕਿੰਨੀਆਂ ਖਤਰਨਾਕ ਹਨ ਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦੇ ਕਿਹੜੇ ਤਰੀਕੇ ਹਨ।
ਬਲੈਕ ਫ਼ੰਗਸ ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਲੱਛਣ
ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਏਮਜ਼ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਨਿਊਰੋਲੋਜੀ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਮੁਖੀ ਡਾ. ਪਦਮ ਸ੍ਰੀਵਾਸਤਵ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਕਾਲੀ ਫੰਗਸ ਕੋਈ ਨਵੀਂ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਨਹੀਂ ਹੈ।“ ਅਸੀਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਕਈ ਵਾਰ ਇਹ ਵੇਖ ਚੁੱਕੇ ਹਾਂ। ਇਹ ਫੰਗਲ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧ ਸ਼ਕਤੀ ਬਹੁਤ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਖ਼ਾਸਕਰ ਉਹ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸ਼ੂਗਰ, ਕੈਂਸਰ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ ਜਾਂ ਕਮਜ਼ੋਰ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਖਾਸ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਕੋਰੋਨਾ ਦੀ ਇਸ ਦੂਜੀ ਲਹਿਰ ਵਿੱਚ, ਅਸੀਂ ਅਚਾਨਕ ਬਲੈਕ ਫ਼ੰਗਸ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਇਹ ਲਾਗ ਦੀ ਇੱਕ ਲਹਿਰ ਹੈ, ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਵੇਖੀ ਗਈ।
ਮਾਹਿਰ ਡਾਕਟਰ ਨੇ ਅੱਗੇ ਦੱਸਿਆ, “ਇਹ ਫ਼ੰਗਸ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਸਾਡੇ ਆਸ ਪਾਸ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਹਵਾ ਵਿਚ, ਮਿੱਟੀ ਵਿਚ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਨਮੀ ਵਾਲੀ ਥਾਂ ‘ਤੇ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਇਮਿਊਨਿਟੀ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਇਹ ਹਮਲਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਕੋਰੋਨਾ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਪ੍ਰਤੀਰੋਧ ਸ਼ਕਤੀ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ, ਕੋਰੋਨਾ ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਸਟੀਰੌਇਡ ਵੀ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜੇ ਸ਼ੂਗਰ ਰੋਗ ਕਾਬੂ ਹੇਠ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ, ਤਾਂ ਬਲੈਕ ਫ਼ੰਗਸ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵਧ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਡਾ. ਪਦਮ ਸ੍ਰੀਵਾਸਤਵ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਖ਼ਤਰਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਕਾਲੀ ਫੰਗਸ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਇੱਕ ਖਤਰਨਾਕ ਬਿਮਾਰੀ ਸੀ। ਹੁਣ ਵੀ ਜਿਹੜੇ ਕੇਸ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਰਹੇ ਹਨ, ਜੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿਚ ਸਹੀ ਇਲਾਜ ਨਾ ਮਿਲਿਆ, ਤਾਂ ਇਸ ਵਿਚ ਮੌਤ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ 80% ਤੱਕ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਖ਼ਤਰਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ। ਕੋਰੋਨਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਹ ਫ਼ੰਗਸ; ਸਾਈਨਸ, ਦਿਮਾਗ ਤੇ ਅੱਖਾਂ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਇਹ ਦਿਮਾਗ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਸਰਜਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਇਸ ਤੋਂ ਬਚਣਾ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।“
ਡਾ. ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀਵਾਸਤਵ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਇਹ ਛੂਤ ਦਾ ਰੋਗ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਇਹ ਇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਤੋਂ ਦੂਜੇ ਵਿਅਕਤੀ ਵਿੱਚ ਲਾਗ ਰਾਹੀਂ ਤਬਦੀਲ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।“ ਜੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕੋਰੋਨਾ ਤੋਂ ਠੀਕ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਲੈਕ ਫ਼ੰਗਸ ਬਿਮਾਰੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਛੂਹਣ ਜਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਹੋਣ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਫੈਲਦੀ।“
ਡਾ. ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀਵਾਸਤਵ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਇਸਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਲੱਛਣਾਂ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰੀਏ, ਤਾਂ ਅਚਾਨਕ ਸਿਰ ਦਰਦ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਜਾਂ ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਜਾਂ ਨੱਕ ਬੰਦ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਅਜਿਹਾ ਕੁਝ ਖੂਨ ਵਗਣ ਨਾਲ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਨੱਕ, ਕਾਲਾ ਪਾਣੀ, ਚਿਹਰੇ ‘ਤੇ ਸੋਜ, ਪਲਕਾਂ ਡਿੱਗਣ, ਤਾਂ ਤੁਰੰਤ ਡਾਕਟਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰੋ। ਅਜਿਹੇ ਲੱਛਣਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖਦਿਆਂ, ਤੁਰੰਤ ਡਾਕਟਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰੋ, ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਵਧਣ ਦੀ ਉਡੀਕ ਨਾ ਕਰੋ। “
ਬਚਾਅ ਦੇ ਤਰੀਕੇ
ਡਾ ਪਦਮ ਸ੍ਰੀਵਾਸਤਵ ਨੇ ਦੱਸਿਆ, “ਜੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸ਼ੂਗਰ ਹੈ, ਤਾਂ ਆਪਣੀ ਸ਼ੂਗਰ ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਵਿਚ ਰੱਖੋ। ਲਗਾਤਾਰ ਡਾਕਟਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰੋ, ਆਪਣੇ ਆਪ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਨਾ ਕਰੋ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ, ਸਫਾਈ ਵੀ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਮਾਸਕ ਦੀ ਸਫਾਈ ਰੱਖੋ।
ਵ੍ਹਾਈਟ ਫ਼ੰਗਸ ਕੀ ਹੈ?
ਵ੍ਹਾਈਟ ਫ਼ੰਗਸ ਬਾਰੇ, ਡਾ ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀਵਾਸਤਵ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਵ੍ਹਾਈਟ ਫ਼ੰਗਸ ਦਰਅਸਲ ਬਲੈਕ ਫ਼ੰਗਸ ਨਾਲੋਂ ਵੱਖਰੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ।“ ਇਸਦਾ ਅਸਲ ਨਾਮ ਕੈਂਡੀਡਿਆਸਿਸ ਹੈ। ਇਹ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਆਈਸੀਯੂ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਵਿਚ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਐਂਟੀ-ਬਾਇਓਟਿਕ ਦਵਾਈਆਂ ਲੈ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕ ਨਾਲ ਫੰਗਲ ਦੀ ਲਾਗ ਵੀ ਫੈਲਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਅਕਸਰ ਆਈਸੀਯੂ ਵਿਚ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। “
ਡਾ ਪਦਮ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਇਹ ਇਕ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ, ਇਹ ਆਈਸੀਯੂ ਵਿਚ ਮੌਜੂਦ ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਬਹੁਤ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।“ ਵ੍ਹਾਈਟ ਫ਼ੰਗਸ ਸਿੱਧੇ ਫੇਫੜਿਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਫਿਰ ਦੂਜੇ ਅੰਗਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਹੋਰ ਅੰਗ ਨਹੁੰ, ਗੁਰਦੇ, ਪੇਟ, ਦਿਮਾਗ ਅਤੇ ਮੂੰਹ ਦੇ ਅੰਦਰ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਚੰਗੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਬਲੈਕ ਫ਼ੰਗਸ ਵਾਂਗ ਇਸਦਾ ਇਲਾਜ ਵੀ ਹੈ। ”
ਯੈਲੋ ਫੰਗਸ ਕੀ ਹੈ: ਇਸਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਅਤੇ ਰੋਕਥਾਮ ਦੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣੋ
ਈਐਨਟੀ ਮਾਹਰ ਡਾਕਟਰ ਬੀਪੀ ਤਿਆਗੀ ਨੇ ਏਬੀਪੀ ਨਿਊਜ਼ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ, “ਮੇਰਾ ਤੀਹ ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਡਾਕਟਰੀ ਕੈਰੀਅਰ ਹੈ ਪਰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਮੈਂ ਯੈਲੋ ਫ਼ੰਗਸ ਵੇਖ ਰਿਹਾ ਹਾਂ।“ ਇਸ ਦਾ ਡਾਕਟਰੀ ਨਾਮ ਮਿਊਕਰ–ਸੇਪਟਿਕਸ ਹੈ। ਇਹ ਅਜੇ ਤੱਕ ਮਨੁੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ। ਮੈਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਪੜ੍ਹਿਆ, ਪਰ ਕਿਤੇ ਵੀ ਇਸ ਬਾਰੇ ਵਧੇਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਪਰ ਜੋ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ, ਉਸ ਅਨੁਸਾਰ ਜੇ ਅਸੀਂ ਨੱਕ ਅਤੇ ਜ਼ਖ਼ਮ ਜੋ ਬਚੇ ਹਨ, ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਇਹ ਇਸ ਨੂੰ ਚੰਗਾ ਨਹੀਂ ਹੋਣ ਦਿੰਦਾ। ਇਸ ਜ਼ਖ਼ਮ ਵਿਚੋਂ ਖੂਨ ਅਤੇ ਪੱਸ ਨਿਕਲਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨੂੰ ਕਾਲੀ ਅਤੇ ਚਿੱਟੀ ਫ਼ੰਗਸ ਤੋਂ ਵੀ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।‘
ਇਸ ਪੀਲੀ ਫ਼ੰਗਸ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਕੋਰੋਨਾ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਦੱਸਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਲੱਛਣਾਂ, ਆਲਸ, ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਭਾਰ ਘਟਾਉਣਾ, ਭੁੱਖ ਨਾ ਲੱਗਣਾ ਸਭ ਆਮ ਲੱਛਣ ਹਨ। ਪਰ ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਗੰਭੀਰ ਲੱਛਣ ਅੱਖ ਵਿਚ ਪੀਕ ਦਾ ਜੰਮ ਜਾਣਾ ਹੁਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ, ਪੀਲੀ ਉੱਲੀਮਾਰ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਚੰਗਾ ਨਹੀਂ ਹੋਣ ਦਿੰਦੀ।
ਬਲੈਕ, ਵ੍ਹਾਈਟ, ਯੈਲੋ ਫ਼ੰਗਸ ਅਕਸਰ ਐਕਸ-ਰੇ ਜਾਂ ਸੀਟੀ ਸਕੈਨ ਦੁਆਰਾ ਪਛਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ, ਟੈਸਟਿੰਗ ਵੀ ਸਰੀਰ ਦੇ ਉਸ ਹਿੱਸੇ ਦਾ ਨਮੂਨਾ ਲੈ ਕੇ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਿਸ 'ਤੇ ਇਸ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਯੈਲੋ ਫ਼ੰਗਸ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਦਿਆਂ, ਆਪਣੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਸਾਫ ਸਫਾਈ ਰੱਖੋ। ਪੁਰਾਣਾ ਭੋਜਨ ਨਾ ਸਟੋਰ ਕਰੋ, ਚਿਹਰੇ 'ਤੇ ਮਾਸਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ, ਕੋਈ ਵੀ ਫ਼ੰਗਸ ਨਮੀ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ 'ਤੇ ਵਧਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਆਪਣੇ ਘਰ ਜਾਂ ਦਫਤਰ ਨੂੰ ਹਵਾ ਬਣਾਓ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਅਮਫੋਟਰੀਸਿਨ ਨਾਮ ਦਾ ਟੀਕਾ ਵੀ ਇਸਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਇਹ ਟੀਕਾ ਸਿਰਫ ਡਾਕਟਰੀ ਸਲਾਹ ਅਤੇ ਡਾਕਟਰੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਅਧੀਨ ਲਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਬਠਿੰਡਾ 'ਚ ਮੁੜ ਵਾਪਰੀ ਬੇਅਦਬੀ ਦੀ ਘਟਨਾ, ਪੁਲਿਸ ਦੀ ਢਿੱਲਮੱਠ ਤੋਂ ਪੰਥਕ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ 'ਚ ਰੋਸ
ਪੰਜਾਬੀ ‘ਚ ਤਾਜ਼ਾ ਖਬਰਾਂ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਕਰੋ ਐਪ ਡਾਊਨਲੋਡ:
https://play.google.com/store/apps/details?id=com.winit.starnews.hin