Irritability In Children: ਬਾਲਗ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਬੱਚੇ ਵੀ ਤਣਾਅ ਤੇ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਕਈ ਕਾਰਨ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਉਸ ਦੀ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਤੁਲਨਾ ਕਰਦੇ ਰਹੋ, ਹਰ ਸਮੇਂ ਉਸ ਦੀਆਂ ਕਮੀਆਂ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦਿੰਦੇ ਹੋ, ਉਸ ਦੇ ਮਾੜੇ ਗੁਣਾਂ ਬਾਰੇ ਹੀ ਚਰਚਾ ਕਰਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਉਹ ਇਸ ਤੋਂ ਚਿੜ੍ਹਦਾ ਹੈ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਕੂਲ 'ਚ ਚੰਗੀ ਪਰਫਾਰਮਸ ਨਾ ਕਰਨਾ ਵੀ ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਤਣਾਅ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਲਈ ਮਾਪੇ ਵੱਡੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਨਿਭਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦਾ ਮਾਹੌਲ, ਬੱਚਿਆਂ ਜਾਂ ਹੋਰ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਮਾਪਿਆਂ ਦਾ ਵਿਵਹਾਰ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਵਹਾਰ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਵੀ ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਕਈ ਬੱਚੇ ਗੁੱਸੇ ਵਾਲੇ ਕਿਉਂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਗੁੱਸੇ ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਕਰਨ ਦਾ ਆਸਾਨ ਤਰੀਕਾ ਕੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਗੁੱਸੇ ਦੇ ਲੁਕਵੇਂ ਕਾਰਨ
ਮੂਡ ਵਿਕਾਰ ਦਾ ਕਾਰਨ
ਚਾਈਲਡ ਮਾਈਂਡ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਬਾਈਪੋਲਰ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਉਹ ਬਹੁਤ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਗੁਸੈਲ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਆਪਾ ਗੁਆ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਬਹੁਤ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਚਿੜਚਿੜੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਛੋਟੀਆਂ-ਛੋਟੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਨ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ।
ਤਣਾਅ ਅਤੇ ਚਿੰਤਾ
ਬਾਲਗ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਬੱਚੇ ਵੀ ਤਣਾਅ ਅਤੇ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਕਈ ਕਾਰਨ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਉਸ ਦੀ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਤੁਲਨਾ ਕਰਦੇ ਰਹੋ, ਹਰ ਸਮੇਂ ਉਸ ਦੀਆਂ ਕਮੀਆਂ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦਿੰਦੇ ਰਹੋ, ਉਸ ਦੇ ਮਾੜੇ ਗੁਣਾਂ ਬਾਰੇ ਹੀ ਚਰਚਾ ਕਰਦੇ ਰਹੋ, ਤਾਂ ਇਹ ਉਸ ਨੂੰ ਗੁਸੈਲ ਬਣਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਕੂਲ 'ਚ ਚੰਗਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਨਾ ਕਰਨਾ ਵੀ ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਵਧੇਰੇ ਸਕ੍ਰੀਨ ਸਮਾਂ
ਜੇਕਰ ਬੱਚਾ ਟੀਵੀ, ਮੋਬਾਈਲ, ਵੀਡੀਓ ਗੇਮਾਂ 'ਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਉਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਨਾਲ ਵੀ ਬੱਚਾ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਥੱਕ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮੂਡ ਸਵਿੰਗ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਕਰੀਨ ਟਾਈਮ ਦੇ ਕਾਰਨ ਬੱਚੇ ਗੁਸੈਲ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨ ਲੱਗਦੇ ਹਨ।
ਹਾਈਪਰ ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ
ਜੇਕਰ ਬੱਚੇ ਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਗੁਸੈਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਹਰ ਮੁੱਦੇ 'ਤੇ ਲੜਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਇਹ ਵਿਵਹਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਗਲਤ ਵਿਵਹਾਰ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਗੁੱਸਾ ਦਿਖਾਉਣਾ ਸਿੱਖਦੇ ਹਨ।
ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਹੋਰ ਪਾਬੰਦੀਆਂ
ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਓਵਰਮੈਨੇਜ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ ਤਾਂ ਇਸ ਦਾ ਬੱਚੇ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ 'ਤੇ ਮਾੜਾ ਅਸਰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਆਤਮ-ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਘਟਦਾ ਹੈ ਸਗੋਂ ਉਹ ਜ਼ਿਆਦਾ ਗੁਸੈਲ ਹਰਕਤਾਂ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪੈਂਦੇ ਹਨ।
ਮਾੜੀਆਂ ਖਾਣ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ
ਜੇਕਰ ਬੱਚਾ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਹੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਮਿੱਠੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਖਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਬਲੱਡ ਸ਼ੂਗਰ ਦਾ ਪੱਧਰ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਕਾਰਨ ਬੱਚੇ ਵਿੱਚ ਬੇਚੈਨੀ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਰੱਖੋ ਧਿਆਨ
- ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤੈਰਾਕੀ, ਮਾਰਸ਼ਲ ਆਰਟਸ, ਡਾਂਸ ਆਦਿ ਵਿੱਚ ਰੁਚੀ ਵਧਾਓ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੌਣ ਸਮੇਂ ਵੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰੋ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਹਾਣੀਆਂ ਸੁਣਾਉਣਾ, ਸੰਗੀਤ ਵਜਾਉਣਾ, ਮੰਤਰਾਂ ਦਾ ਉਚਾਰਨ ਕਰਨਾ ਆਦਿ।
-ਤੁਸੀਂ ਰਾਤ ਨੂੰ ਬੱਚੇ ਦੇ ਪੇਟ ਉਤੇ ਕੋਈ ਨਰਮ ਖਿਡੌਣਾ ਰੱਖੋ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਪੇਟ ਰਾਹੀਂ ਸਾਹ ਲੈਣ ਲਈ ਕਹੋ। ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਖਿਡੌਣੇ ਨੂੰ ਉੱਪਰ ਅਤੇ ਹੇਠਾਂ ਲਿਜਾਣ ਲਈ ਕਹੋ।
-ਇਕ ਲਾਈਨ 'ਤੇ ਚੱਲਣਾ, ਤਾੜੀਆਂ ਵਜਾਉਣਾ, ਛਾਲ ਮਾਰਨਾ, ਘਰ ਵਿਚ ਕੁਸ਼ਤੀ, ਚੀਜ਼ਾਂ ਪੇਂਟ ਕਰਨਾ, ਤੇਜ਼ ਦੌੜਨਾ, ਉੱਚੀ-ਉੱਚੀ ਹੱਸਣਾ ਵਰਗੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਕਰੋ।