Rabies Virus: ਰੇਬੀਜ਼ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਇੱਕ ਖਤਰਨਾਕ ਵਾਇਰਲ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ। ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਸੰਕਰਮਿਤ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਕੱਟਣ ਜਾਂ ਖੁਰਚਣ ਨਾਲ ਫੈਲਦੀ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਲਿਸਾਵਾਇਰਸ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਰੇਬੀਜ਼ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਅਤੇ ਲੱਛਣਾਂ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਦਾ ਸਮਾਂ 5 ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 2 ਸਾਲ ਤੱਕ ਦਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮਨੁੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਮਿਆਦ 20-60 ਦਿਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਸਮਾਂ ਸੀਮਾ ਘੱਟ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਕੁਝ ਅਜਿਹੇ ਕੇਸ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸੱਤ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਵੀ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਲੱਛਣ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: 30 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ 'ਚ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ, ਕੀ ਹੈ ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ?
ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਇਹ ਹਨ ਲੱਛਣ
ਲੱਛਣਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ ਬੁਖਾਰ, ਚਿੰਤਾ, ਬੇਚੈਨੀ, ਝਰਨਾਹਟ ਅਤੇ ਕੱਟਣ ਵਾਲੀ ਥਾਂ 'ਤੇ ਗੰਭੀਰ ਖੁਜਲੀ ਅਤੇ ਨਿਊਰੋਲੌਜੀਕਲ ਲੱਛਣ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਹਾਈਪਰਐਕਟੀਵਿਟੀ ਅਤੇ ਅਧਰੰਗ।
ਰੇਬੀਜ਼ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਲਈ WHO ਨੇ ਉਠਾਇਆ ਇਹ ਕਦਮ
ਰੇਬੀਜ਼ 150 ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੇਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਸਰਵਜਨਕ ਸਿਹਤ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ। ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਏਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਅਫਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਇਹ ਇੱਕ ਵਾਇਰਲ, ਜ਼ੂਨੋਟਿਕ, ਗਰਮ ਖੰਡੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ ਜੋ ਹਰ ਸਾਲ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ 40% ਅਜਿਹੇ ਕੇਸਾਂ ਵਿੱਚ 15 ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚੇ ਹਨ। ਮਨੁੱਖੀ ਰੇਬੀਜ਼ ਦੇ 99% ਕੇਸ ਕੁੱਤੇ ਦੇ ਕੱਟਣ ਅਤੇ ਝਰੀਟ ਮਾਰਨ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਕੁੱਤਿਆਂ ਦੇ ਕੱਟਣ ਵਾਲੇ ਟੀਕਾਕਰਨ ਰਾਹੀਂ ਇਸ ਨੂੰ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਇੱਕ ਵਾਰ ਜਦੋਂ ਇਹ ਵਾਇਰਸ ਸਰੀਰ ਦੇ ਨਰਵਸ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਸੰਕਰਮਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੇ ਲੱਛਣ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਦੋਂ 100% ਕੇਸਾਂ ਵਿੱਚ ਰੇਬੀਜ਼ ਘਾਤਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਵਾਇਰਸ ਨੂੰ ਨਰਵਸ ਸਿਸਟਮ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਤੋਂ ਰੋਕ ਕੇ ਤੁਰੰਤ ਪੋਸਟ-ਐਕਸਪੋਜ਼ਰ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲੈਕਸਿਸ (PEP) ਨਾਲ ਰੇਬੀਜ਼ ਦੀਆਂ ਮੌਤਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। PEP ਵਿੱਚ ਜ਼ਖ਼ਮ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਧੋਣਾ, ਮਨੁੱਖੀ ਰੇਬੀਜ਼ ਵੈਕਸੀਨ ਦਾ ਕੋਰਸ ਦੇਣਾ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਸੰਕੇਤ ਮਿਲਦੇ ਹਨ ਉਦੋਂ ਰੇਬੀਜ਼ ਇਮਯੂਨੋਗਲੋਬੂਲਿਨ (RIG) ਦੇਣਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।
ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਸੰਭਾਵੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਾਗਲ ਜਾਨਵਰ ਦੁਆਰਾ ਕੱਟ ਲਿਆ ਜਾਂ ਝਰੀਟ ਮਾਰੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਅਤੇ ਹਮੇਸ਼ਾ PEP ਦੇਖਭਾਲ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। WHO ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਗਲੋਬਲ ਭਾਈਵਾਲਾਂ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਕੁੱਤਿਆਂ ਕਾਰਨ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਰੇਬੀਜ਼ ਦੌਰਾਨ ਮਨੁੱਖੀ ਮੌਤਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੁੱਤਿਆਂ ਦੇ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਟੀਕਾਕਰਨ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਕੱਟਣ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਵਿੱਚ PEP ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣਾ, ਸਿਹਤ ਕਰਮਚਾਰੀ ਸਿਖਲਾਈ, ਬਿਹਤਰ ਨਿਗਰਾਨੀ ਅਤੇ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।
Disclaimer: ਖ਼ਬਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਕੁਝ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਸੁਝਾਅ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਬੰਧਤ ਮਾਹਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਜ਼ਰੂਰ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।