Scrub Typhus : ਮਾਨਸੂਨ ਦਾ ਮੌਸਮ ਕੜਾਕੇ ਦੀ ਗਰਮੀ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਰਾਹਤ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਮਾਨਸੂਨ ਵਿੱਚ ਗਰਮੀ ਵੀ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸਕ੍ਰਬ ਟਾਈਫਸ ( Scrub Typhus) ਨਾਮਕ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਦੀ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ। ਇਸ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਨੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਅਤੇ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹਲਚਲ ਮਚਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 5 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ 700 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਪਾਜ਼ੇਟਿਵ ਆਈ ਹੈ।
ਕੀ ਹੈ ਸਕ੍ਰਬ ਟਾਈਫਸ?
ਸਕ੍ਰਬ ਟਾਈਫਸ ਇੱਕ ਬੈਕਟੀਰੀਅਲ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਹੈ ਜੋ ਆਪਣੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪੜਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਜੋ ਕਿ ਬਦਲਦੇ ਮੌਸਮ ਦੇ ਕਾਰਨ 'ਓਰੀਐਂਟੀਆ ਸੁਤਸੁਗਾਮੁਸ਼ੀ' ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਲਾਗ ਵਾਲੇ ਕੀੜਿਆਂ ਦੇ ਕੱਟਣ ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਕ੍ਰਬ ਟਾਈਫਸ ਉਦੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਇਹ ਇਨਫੈਕਟਿਡ ਕੀੜਾ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਕੱਟਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਭਾਰਤ ਸਮੇਤ ਏਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬਰਸਾਤ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਪਹਾੜੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਨੁੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਚਿਗਰਸ ਨਾਮਕ ਸੰਕਰਮਿਤ ਕੀੜੇ ਦੇ ਕੱਟਣ ਨਾਲ ਫੈਲਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਕੀੜੇ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੰਘਣੇ ਜੰਗਲਾਂ ਅਤੇ ਉੱਚੇ ਘਾਹ ਵਿੱਚ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਵਿੱਚ ਬੁਖਾਰ, ਸਿਰ ਦਰਦ, ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਵਿੱਚ ਦਰਦ, ਧੱਫੜ ਅਤੇ ਸੁੱਜੇ ਹੋਏ ਲਿੰਫ ਨੋਡ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸਕ੍ਰਬ ਟਾਈਫਸ ਦਾ ਇੱਕ ਖਾਸ ਲੱਛਣ ਐਸਚਰ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਚਮੜੀ 'ਤੇ ਗੰਭੀਰ ਜ਼ਖਮ ਨਜ਼ਰ ਆਉਣ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਕੀੜੇ ਦੇ ਕੱਟਣ ਵਾਲੀ ਥਾਂ 'ਤੇ ਕਾਲਾ ਪੈਣਾ ਜਾਂ ਖੁਰਕਣਾ ਅਤੇ ਜ਼ਖ਼ਮ ਬਣਨਾ ਆਮ ਗੱਲ ਹੈ। ਕਈ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਾਹ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਅਤੇ ਅੰਗਾਂ ਦੇ ਫੇਲ ਹੋਣ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵੀ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈਆਂ ਹਨ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਜ਼ਿਆਦਾ
ਸਕ੍ਰਬ ਟਾਈਫਸ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਜੇ ਇਸ ਦਾ ਤੁਰੰਤ ਨਿਦਾਨ ਅਤੇ ਇਲਾਜ ਨਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਹ ਗੰਭੀਰ ਰੂਪ ਲੈ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਡਰਾਉਣੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਕੁਝ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜਾਨ ਵੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਲੱਛਣ ਮਾਨਸੂਨ ਦੇ ਮੌਸਮ ਦੌਰਾਨ ਮਲੇਰੀਆ, ਡੇਂਗੂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬੁਖ਼ਾਰ ਰੋਗਾਂ ਨਾਲ ਭਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਲੋਕ ਇਸ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੇ। ਸਕ੍ਰਬ ਟਾਈਫਸ ਹੋਣ ਦਾ ਡਰ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਉਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਪਿੰਡਾਂ ਜਾਂ ਜੰਗਲੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਜਾਂ ਉਹ ਜਿਹੜੇ ਖੇਤੀ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਕੈਂਪਿੰਗ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਘਾਹ ਦੇ ਮੈਦਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸੈਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਬੀਮਾਰੀ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।