Strawberry Farmers: ਕਸ਼ਮੀਰ 'ਚ ਗਰਮੀਆਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਨਾਲ ਫਲਾਂ ਦਾ ਸੀਜ਼ਨ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਪਹਿਲੇ ਫਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਟ੍ਰਾਬੇਰੀ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਪਿਛਲੇ ਦੋ ਸਾਲਾਂ 'ਚ ਕੋਰੋਨਾ ਕਾਰਨ ਸਟ੍ਰਾਬੇਰੀ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਝੱਲਣਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਸੀ ਪਰ ਇਸ ਵਾਰ ਵੀ ਅਪ੍ਰੈਲ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਮੀਂਹ ਪੈਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਫਸਲ ਚੰਗੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਕਿਸਾਨ ਖੁਸ਼ ਹਨ।
ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਤੋਂ 16 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਗਾਸੂ ਪਿੰਡ ਨੂੰ ਸਟ੍ਰਾਬੇਰੀ ਪਿੰਡ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ 'ਚ ਨੌਜਵਾਨ ਸਟ੍ਰਾਬੇਰੀ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ''ਨਗਦੀ ਫਸਲ'' ਵਜੋਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਆਮ ਦਿਨਾਂ 'ਚ ਇੱਕ ਏਕੜ ਖੇਤ ਤੋਂ ਪਰਿਵਾਰ ਆਰਾਮ ਨਾਲ 4-5 ਲੱਖ ਕਮਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਪਰ ਪਿਛਲੇ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਘਾਟੇ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ।
28 ਸਾਲਾ ਮੰਜ਼ੂਰ ਅਹਿਮਦ ਪਿਛਲੇ 5 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਸਟ੍ਰਾਬੇਰੀ ਦੀ ਖੇਤੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਪਰ ਹੁਣ ਉਸ ਨੂੰ ਚਿੰਤਾ ਹੈ ਕਿ ਤਿਆਰ ਮਾਲ ਕਿੱਥੇ ਵੇਚਿਆ ਜਾਵੇ। ਸਟ੍ਰਾਬੇਰੀ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਬਹੁਤ ਜਲਦੀ ਖ਼ਰਾਬ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਨੂੰ ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਮੰਡੀ ਜਾਂ ਕੋਲਡ ਸਟੋਰੇਜ ਵਿੱਚ ਲਿਜਾਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਵਾਰ ਅਗੇਤੀ ਫ਼ਸਲ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਭਾਅ ਵੀ ਚੰਗਾ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮੰਗ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ।
ਸਾਲ 2020 'ਚ ਕੋਰੋਨਾ ਲੌਕਡਾਊਨ ਕਾਰਨ ਕਿਸਾਨ ਸਥਾਨਕ ਮੰਡੀ 'ਚ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਭਾਅ 'ਤੇ ਸਟ੍ਰਾਬੇਰੀ ਵੇਚਣ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਹੋਏ ਅਤੇ 2021 'ਚ ਵੀ ਇਹੀ ਸਥਿਤੀ ਬਣੀ ਰਹੀ। ਪਰ ਇਸ ਵਾਰ ਸਟ੍ਰਾਬੇਰੀ ਕਾਸ਼ਤਕਾਰਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਚੰਗੀ ਕਮਾਈ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ।
ਕਾਸ਼ਤਕਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਦਿਆਂ ਸੂਬੇ ਦੇ ਬਾਗਬਾਨੀ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੂੰ ਸਟ੍ਰਾਬੇਰੀ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਟਰਾਂਸਪੋਰਟ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰਨ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਜੋ ਸਟ੍ਰਾਬੇਰੀ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਅਤੇ ਫਿਰ ਚੈਰੀ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਖੇਤਰਾਂ ਦੀਆਂ ਮੰਡੀਆਂ ਵਿੱਚ ਲਿਜਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ। ਪਰ ਨਾ ਤਾਂ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਕੋਈ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਫਲਾਂ ਨੂੰ ਮੰਡੀਆਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਦਾ ਕੋਈ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਬਾਗਬਾਨੀ ਏਜਾਜ਼ ਅਹਿਮਦ ਭੱਟ ਮੁਤਾਬਕ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਸਟ੍ਰਾਬੇਰੀ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਰਕਬੇ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਹਰ ਸਾਲ 400 ਮੀਟ੍ਰਿਕ ਟਨ ਸਟ੍ਰਾਬੇਰੀ ਉਗਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਚੋਂ 350 ਮੀਟ੍ਰਿਕ ਟਨ ਕਸ਼ਮੀਰ ਘਾਟੀ ਤੋਂ ਅਤੇ 41 ਮੀਟ੍ਰਿਕ ਟਨ ਜੰਮੂ ਤੋਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 52 ਹੈਕਟੇਅਰ ਰਕਬੇ ਵਿੱਚ ਸਟ੍ਰਾਬੇਰੀ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਕਿਸਾਨ ਇੱਕ ਕਨਾਲ ਜ਼ਮੀਨ ਤੋਂ ਇੱਕ ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਕਮਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਪਰ ਮਾਰਚ ਵਿੱਚ ਗਰਮੀ ਅਤੇ ਫਿਰ ਅਪ੍ਰੈਲ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਮੀਂਹ ਪੈਣ ਕਾਰਨ ਘੱਟ ਸਿੰਚਾਈ ਵਾਲੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਵੀ ਝਾੜ ਘਟਣ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕੀਤੀ ਹੈ। 70 ਸਾਲਾ ਕਿਸਾਨ ਗ਼ੁਲਾਮ ਨਬੀ ਯਤੂ ਮੁਤਾਬਕ ਮਾਰਚ ਵਿੱਚ ਸੁੱਕੇ-ਗਰਮ ਮੌਸਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਦੋਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਖੇਤ ਮਜਬੂਰੀਵੱਸ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਭਰ ਗਏ ਤਾਂ ਇਸ ਕਾਰਨ ਕਾਫੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ।
ਯਤੂ ਨੇ ਕਿਹਾ, ਫਸਲ ਚੰਗੀ ਆਈ ਹੈ ਅਤੇ ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਇਸਦੀ ਕੀਮਤ ਵੀ ਚੰਗੀ ਹੋਵੇਗੀ ਕਿਉਂਕਿ ਹੁਣ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਸੈਲਾਨੀ ਵੀ ਕਸ਼ਮੀਰ ਘਾਟੀ ਵਿੱਚ ਆਏ ਹਨ। ਲਗਾਤਾਰ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਹੋਏ ਨੁਕਸਾਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੁਣ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਸਟ੍ਰਾਬੇਰੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਕੋਈ ਹੋਰ ਫਲ ਵੀ ਉਗਾਉਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਇਹ ਲੋਕ ਰਲਵੀਂ ਫ਼ਸਲ ਸ਼ੁਰੂ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਸਟ੍ਰਾਬੇਰੀ ਅਤੇ ਚੈਰੀ ਦੇ ਸੀਜ਼ਨ 'ਚ ਕੋਰੋਨਾ ਲੌਕਡਾਊਨ ਕਾਰਨ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਹੁਣ ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਾਰ ਸਟ੍ਰਾਬੇਰੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਲਾਹੇਵੰਦ ਸੌਦਾ ਸਾਬਤ ਹੋਵੇਗੀ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: Emergency landing of Army helicopter: ਲੰਬੀ 'ਚ ਆਰਮੀ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਦੀ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਲੈਂਡਿੰਗ, ਜਾਂਚ ਜਾਰੀ