Nambi Narayanan On ISRO : ਭਾਰਤੀ ਪੁਲਾੜ ਖੋਜ ਸੰਗਠਨ (ISRO) ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਵਿਗਿਆਨੀ ਨੰਬੀ ਨਰਾਇਣ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਪਿਛਲੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਇਸਰੋ 'ਤੇ ਭਰੋਸਾ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਭਾਰਤੀ ਪੁਲਾੜ ਏਜੰਸੀ ਨੂੰ ਲੋੜੀਂਦਾ ਬਜਟ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।

ਇਸਰੋ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਦਿਨਾਂ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਨੰਬੀ ਨਰਾਇਣ ਦਾ ਇੱਕ ਵੀਡੀਓ ਵਾਇਰਲ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਭਾਜਪਾ ਨੇ ਵੀ ਇਸ ਵੀਡੀਓ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਹੈਂਡਲ 'ਤੇ ਸ਼ੇਅਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਵੀਡੀਓ ਵਿੱਚ ਇਸਰੋ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਵਿਗਿਆਨੀ ਇਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹੋਏ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੇ ਇਸਰੋ ਨੂੰ ਓਦੋਂ ਫੰਡ ਦਿੱਤੇ ,ਜਦੋਂ ਇਸਰੋ ਨੇ ਆਪਣੀ ਭਰੋਸੇਯੋਗਤਾ ਸਥਾਪਤ ਕਰ ਲਈ।

 

ਦੱਸਿਆ ਇਸਰੋ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਦਿਨਾਂ ਦਾ ਹਾਲ 

ਨੰਬੀ ਨਰਾਇਣ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਕਾਰ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਭਾਵ ਸਾਨੂੰ ਕੋਈ ਬਜਟ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਇੱਕ ਹੀ ਬੱਸ ਸੀ, ਜੋ ਸ਼ਿਫਟਾਂ ਵਿੱਚ ਚੱਲਦੀ ਸੀ। ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਸੀ।

 

ਏਪੀਜੇ ਅਬਦੁਲ ਕਲਾਮ ਦੇ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਲਾਂਚ ਵਹੀਕਲ (ਐੱਸਐੱਲਵੀ-3) ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਨੰਬੀ ਨਰਾਇਣ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਸ ਸਮੇਂ ਬਜਟ ਪੁੱਛਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਸਿਰਫ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇਹ ਬਹੁਤ ਔਖਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੈਂ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਨਹੀਂ ਕਰਾਂਗਾ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ (ਸਰਕਾਰ) ਨੂੰ ਤੁਹਾਡੇ (ਇਸਰੋ) 'ਤੇ ਭਰੋਸਾ ਨਹੀਂ ਸੀ।

 

'ਪੀਐਮ ਮੋਦੀ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਕੌਣ ਲਵੇਗਾ ਕ੍ਰੇਡਿਟ ?'

ਵੀਡੀਓ 'ਚ ਜਦੋਂ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦੇ ਦੋਸ਼ਾਂ 'ਤੇ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਚੰਦਰਯਾਨ-3 ਦੀ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸਫਲਤਾ ਦਾ ਸਾਰਾ ਸਿਹਰਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਲੈ ਰਹੇ ਹਨ ਤਾਂ ਨੰਬੀ ਨਾਰਾਇਣ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਬਹੁਤ ਬਚਕਾਨਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, 'ਜੇਕਰ ਅਜਿਹੇ ਕੌਮੀ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਦੀ ਗੱਲ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਤਾਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੋਰ ਕੌਣ ਇਸ ਦਾ ਸਿਹਰਾ ਲਵੇਗਾ? ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਨਾ ਕਰੋ, ਇਹ ਤੁਹਾਡੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ ਪਰ ਤੁਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਸਿਹਰਾ ਨਹੀਂ ਖੋਹ ਸਕਦੇ। ਤੁਸੀਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ, ਇਸ ਕਾਰਨ ਤੁਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਹਟਾ ਸਕਦੇ।

 

 ਕੌਣ ਹੈ ਨੰਬੀ ਨਰਾਇਣ ?


ਨੰਬੀ ਨਰਾਇਣ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕਿਸੇ ਫਿਲਮੀ ਕਹਾਣੀ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਹੈ। 1941 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਤਾਮਿਲ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਜਨਮੇ, ਨੰਬੀ ਨਰਾਇਣ ਨੇ ਤਿਰੂਵਨੰਤਪੁਰਮ, ਕੇਰਲ ਤੋਂ ਏਰੋਸਪੇਸ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਵਿੱਚ ਐਮਟੈਕ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਲਈ। ਹੋਰ ਪੜ੍ਹਾਈ ਲਈ ਉਹ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ 'ਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਪ੍ਰਿੰਸਟਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਗਿਆ। ਅਮਰੀਕਾ ਤੋਂ ਪਰਤਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸਨੇ ਇਸਰੋ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਕਰੀਅਰ ਵਿੱਚ ਵਿਕਰਮ ਸਾਰਾਭਾਈ, ਸਤੀਸ਼ ਧਵਨ ਅਤੇ ਏਪੀਜੇ ਅਬਦੁਲ ਕਲਾਮ ਵਰਗੇ ਦਿੱਗਜਾਂ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਤਰਲ ਬਾਲਣ ਰਾਕੇਟ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦਾ ਸਿਹਰਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਰਾਕੇਟ ਉਦਯੋਗ ਨੂੰ ਹੁਲਾਰਾ ਮਿਲਿਆ।

 

ਜਾਸੂਸੀ ਦਾ ਲੱਗਾ ਆਰੋਪ 

1994 ਵਿਚ ਨੰਬੀ ਨਰਾਇਣ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਇਕ ਵੱਡਾ ਮੋੜ ਆਇਆ ਜਦੋਂ ਉਸ 'ਤੇ ਜਾਸੂਸੀ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲੱਗਾ। ਦੋਸ਼ ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਪੁਲਾੜ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੋ ਬਾਹਰੀ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਸਾਂਝੀ ਕੀਤੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਇਆ। ਉਸ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ।

 

ਨੰਬੀ ਨਰਾਇਣ ਨੇ ਜਾਸੂਸੀ ਦੇ ਦੋਸ਼ਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਲੰਬੀ ਲੜਾਈ ਲੜੀ ਅਤੇ 1996 ਵਿੱਚ ਸੀਬੀਆਈ ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਦੋਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਖਾਰਜ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਮਾਮਲਾ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਤੱਕ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਬੇਗੁਨਾਹ ਹੋਣ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ, ਸਗੋਂ ਕੇਰਲ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਮੁਆਵਜ਼ਾ ਦੇਣ ਦਾ ਹੁਕਮ ਵੀ ਦਿੱਤਾ। ਕੇਰਲ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਨਰਾਇਣ ਨੂੰ 1.3 ਕਰੋੜ ਮੁਆਵਜ਼ਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।

 

ਰਾਕੇਟਰੀ ਨਾਂ ਦੀ ਫਿਲਮ ਵੀ ਬਣੀ

ਸਾਲ 2019 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਤੀਜੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਨਾਗਰਿਕ ਸਨਮਾਨ ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ। ਨੰਬੀ ਨਾਰਾਇਣ ਦੇ ਜੀਵਨ 'ਤੇ ਰਾਕੇਟਰੀ ਨਾਮ ਦੀ ਇੱਕ ਫਿਲਮ ਬਣੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅਭਿਨੇਤਾ ਆਰ ਮਾਧਵਨ ਨੇ ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਸੀ।