India Canada Tension: ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿਚਾਲੇ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਵਿਵਾਦ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੁਣ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਬੇਮਿਸਾਲ ਤਣਾਅ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਦੋਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਕੂਟਨੀਤਕ ਸਥਿਤੀ ਆਪਣੇ ਸਭ ਤੋਂ ਖਰਾਬ ਦੌਰ 'ਚੋਂ ਲੰਘ ਰਹੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਨੇ ਕੈਨੇਡਾ 'ਤੇ ਖਾਲਿਸਤਾਨੀ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਨੂੰ ਪਨਾਹ ਦੇਣ ਅਤੇ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਨੂੰ ਦਬਾਉਣ ਲਈ ਇਹ ਬੇਬੁਨਿਆਦ ਦੋਸ਼ ਲਾਉਣ ਦਾ ਇਲਜ਼ਾਮ ਲਾਇਆ ਹੈ। ਵਰਣਨਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜਸਟਿਨ ਟਰੂਡੋ ਨੇ ਖਾਲਿਸਤਾਨੀ ਹਰਦੀਪ ਸਿੰਘ ਨਿੱਝਰ ਦੇ ਕਤਲ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਏਜੰਟਾਂ ਦੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਪ੍ਰਗਟਾਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਨੇ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਸਵਾਲ ਇਹ ਉੱਠਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿਚਾਲੇ ਇਸ ਤਣਾਅ ਦਾ ਭਾਰਤ 'ਤੇ ਕੀ ਅਸਰ ਪਵੇਗਾ?
ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਕੈਨੇਡਾ ਦਰਮਿਆਨ ਵਪਾਰ, ਸਿੱਖਿਆ, ਪ੍ਰਵਾਸ ਅਤੇ ਸੈਰ-ਸਪਾਟੇ ਦਾ ਅਦਾਨ-ਪ੍ਰਦਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਰਮਾਣੂ ਸਹਿਯੋਗ, ਦੋਹਰੇ ਟੈਕਸ, ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਤਕਨਾਲੋਜੀ, ਖੇਤੀਬਾੜੀ, ਊਰਜਾ, ਸਿੱਖਿਆ ਬਾਰੇ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਕੈਨੇਡਾ ਦਰਮਿਆਨ ਕੁਝ ਸਮਝੌਤੇ ਅਤੇ ਦੁਵੱਲੇ ਸਮਝੌਤੇ ਵੀ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪੜ੍ਹਦੇ ਹਨ। ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਸਾਲ 2022 ਤੱਕ ਭਾਰਤ ਦੇ 13 ਲੱਖ 24 ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹ ਰਹੇ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 1 ਲੱਖ 83 ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਇਕੱਲੇ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹ ਰਹੇ ਹਨ।
ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿਚਕਾਰ ਵਪਾਰ
ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2022-23 ਲਈ ਕੈਨੇਡਾ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿਚਕਾਰ ਦੁਵੱਲਾ ਵਪਾਰ $8,161.02 ਮਿਲੀਅਨ ਸੀ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੈਨੇਡਾ ਨੇ 70 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦਾ ਨਿਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਕੈਨੇਡਾ ਦਾ ਦਸਵਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਵਪਾਰਕ ਭਾਈਵਾਲ ਹੈ ਅਤੇ ਕੈਨੇਡਾ ਭਾਰਤ ਦਾ 35ਵਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਵਪਾਰਕ ਭਾਈਵਾਲ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਕੈਨੇਡਾ ਦਰਮਿਆਨ ਮੁਫਕ ਟ੍ਰੇਡ ਸਮਝੌਤਾ ਕਰੀਬ ਦਸ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਗੱਲਬਾਤ ਵਿੱਚ ਫਸਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੈਰ ਸਪਾਟੇ ਵਿੱਚ ਕੈਨੇਡਾ ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ
ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਜਾਰੀ ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਸਾਲ 2021 ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 80,437 ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਸੈਲਾਨੀ ਭਾਰਤ ਆਏ, ਜੋ ਭਾਰਤ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਕੁੱਲ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਦਾ 5.3 ਫੀਸਦੀ ਹੈ।
ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਨਿਰਯਾਤ ਕੀ ਹੈ?
2022-23 ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਕੈਨੇਡਾ ਨੂੰ ਲਗਭਗ 4 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੀ ਬਰਾਮਦ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਕੈਨੇਡਾ ਨੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ 4.05 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦਾ ਨਿਰਯਾਤ ਵੀ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਨਿਰਯਾਤ ਮਾਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ, ਭਾਰਤ ਲੋਹਾ ਅਤੇ ਸਟੀਲ, ਫਾਰਮਾ ਉਤਪਾਦ, ਕੱਪੜੇ, ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਸਮਾਨ, ਕੀਮਤੀ ਪੱਥਰ ਭੇਜਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਕੈਨੇਡਾ ਲੱਕੜ , ਐਸਬੈਸਟਸ, ਪੋਟਾਸ਼, ਲੋਹੇ ਦਾ ਚੂਰਾ, ਦਾਲਾਂ, ਨਿਊਜ਼ਪ੍ਰਿੰਟ, ਖਣਿਜ, ਉਦਯੋਗਿਕ ਰਸਾਇਣ ਵਰਗੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਭੇਜਦਾ ਹੈ।