ਖੁੱਲ੍ਹਿਆ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਰਾਜ਼ ! ਖਦਾਣਾਂ ਚੋਂ ਮਿਲਿਆ 'ਡਾਇਨਾਸੌਰ ਹਾਈਵੇ', 160 ਕਰੋੜ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਥੋਂ ਲੰਘਦੇ ਸੀ ਕਾਫ਼ਲੇ
ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਖੋਜ ਕਾਰਜਾਂ ਲਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਿਸ਼ਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਦੋ ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਤਸਵੀਰਾਂ ਲਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ ਤੇ ਵੀਡੀਓਗ੍ਰਾਫੀ ਵੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ 1997 ਵਿੱਚ ਕਰੀਬ 40 ਫੁੱਟ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਮਿਲੇ ਸਨ ਤੇ ਉਦੋਂ ਵੀ 180 ਮੀਟਰ ਲੰਬੇ ਟ੍ਰੈਕ ਲੱਭੇ ਗਏ ਸਨ ਪਰ ਉਸ ਸਮੇਂ ਤਕਨੀਕ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਇਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਡੂੰਘਾਈ ਨਾਲ ਖੋਜ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕੀ।
Dinosaur highway: ਡਾਇਨੋਸੌਰਸ ਦੀ ਦੁਨੀਆ ਹਮੇਸ਼ਾ ਤੋਂ ਹੀ ਇਨਸਾਨਾਂ ਲਈ ਰੋਮਾਂਚਕ ਰਹੀ ਹੈ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਨਵਾਂ ਜਾਣਨ ਲਈ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਲੜੀ ਵਿਚ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਤੋਂ ਵਿਸ਼ਾਲ ਜੀਵਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ।
ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ ਆਕਸਫੋਰਡਸ਼ਾਇਰ ਦੀਆਂ ਖਾਣਾਂ ਵਿੱਚ ਸੈਂਕੜੇ ਡਾਇਨਾਸੌਰ ਦੇ ਪੈਰਾਂ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲੱਭੇ ਹਨ ਜੋ ਲਗਭਗ 166 ਮਿਲੀਅਨ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਦੱਬੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਰਾਹੀਂ ਡਾਇਨੋਸੌਰਸ ਬਾਰੇ ਕਾਫੀ ਨਵੀਂ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ।
ਆਕਸਫੋਰਡ ਅਤੇ ਬਰਮਿੰਘਮ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਦੇ ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੇ ਇੰਗਲੈਂਡ ਦੇ ਕੁਆਰੀ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਖਾਣਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਡਾਇਨਾਸੌਰਾਂ ਦੇ ਪੈਰਾਂ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲੱਭੇ ਹਨ। ਟੀਮ ਨੇ 5 ਅਜਿਹੇ ਰਸਤਿਆਂ ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਕਦੇ ਡਾਇਨਾਸੌਰ ਲੰਘਦੇ ਸਨ ਤੇ ਹੁਣ ਇਸ ਰਸਤੇ ਨੂੰ 'ਡਾਇਨਾਸੌਰ ਹਾਈਵੇਅ' ਕਿਹਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਖੋਜ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਹੈ ਕਿ ਚਾਰ ਟ੍ਰੈਕ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਸੌਰੋਪੌਡ ਡਾਇਨਾਸੌਰ ਚੱਲਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਬਾ ਟਰੈਕ ਲਗਭਗ 150 ਮੀਟਰ ਹੈ।
ਖਾਣਾਂ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਤੋਂ ਪੰਜਵਾਂ ਟਰੈਕ ਮਾਸਾਹਾਰੀ ਡਾਇਨਾਸੌਰ ਮੇਗਾਲੋਸੌਰਸ ਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਪੈਰਾਂ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਪੰਜੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਪੈਰਾਂ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਗਭਗ 166 ਕਰੋੜ ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਮਾਸਾਹਾਰੀ ਤੇ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਡਾਇਨੋਸੌਰਸ ਦੇ ਟਰੈਕ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਵਾਲ ਉਠਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਉਹ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਮਿਲੇ ਸਨ ਜਾਂ ਉਹ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਕਿਵੇਂ ਵਿਵਹਾਰ ਕਰਦੇ ਸਨ, ਕੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਦੂਜੇ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਵੀ ਕੀਤਾ?
ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਖਾਨ ਖੇਤਰ 'ਚ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਉਭਾਰ ਦੇਖੇ ਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੀ ਟੀਮ ਨੂੰ ਇੱਥੇ ਬੁਲਾਇਆ ਗਿਆ। ਫਿਰ ਦੋਵਾਂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਦੇ 100 ਤੋਂ ਵੱਧ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਟੀਮ ਨੇ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਤੱਕ ਖੇਤਰ ਦੀ ਖੁਦਾਈ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਡਾਇਨੋਸੌਰਸ ਦੇ ਲਗਭਗ 200 ਫੁੱਟ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲੱਭੇ ਗਏ।
ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਖੋਜ ਕਾਰਜਾਂ ਲਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਿਸ਼ਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਦੋ ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਤਸਵੀਰਾਂ ਲਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ ਤੇ ਵੀਡੀਓਗ੍ਰਾਫੀ ਵੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ 1997 ਵਿੱਚ ਕਰੀਬ 40 ਫੁੱਟ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਮਿਲੇ ਸਨ ਤੇ ਉਦੋਂ ਵੀ 180 ਮੀਟਰ ਲੰਬੇ ਟ੍ਰੈਕ ਲੱਭੇ ਗਏ ਸਨ ਪਰ ਉਸ ਸਮੇਂ ਤਕਨੀਕ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਇਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਡੂੰਘਾਈ ਨਾਲ ਖੋਜ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕੀ।