ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਐਗਜ਼ਿਟ ਪੋਲ

18ਵੀਂਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਦਾ ਆਖਰੀ ਪੜਾਅ 1 ਜੂਨ ਨੂੰ ਹੈ। 1 ਜੂਨ ਨੂੰ ਵੋਟਿੰਗ ਖਤਮ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਐਗਜ਼ਿਟ ਪੋਲ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ। ਵੋਟਿੰਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤੇ ਚੋਣ ਨਤੀਜਿਆਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਐਗਜ਼ਿਟ ਪੋਲ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਐਗਜ਼ਿਟ ਪੋਲ ਰਾਹੀਂ ਵੋਟਰਾਂ ਨੂੰ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛ ਕੇ ਇਹ ਸਮਝਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਸ ਪਾਰਟੀ ਜਾਂ ਉਮੀਦਵਾਰ ਨੂੰ ਵੋਟ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਐਗਜ਼ਿਟ ਪੋਲ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਚੋਣ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਐਗਜ਼ਿਟ ਪੋਲ ਤੋਂ ਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵੀ ਸਰਕਾਰੀ ਏਜੰਸੀ ਐਗਜ਼ਿਟ ਪੋਲ ਨਹੀਂ ਕਰਵਾਉਂਦੀ, ਪਰ ਕਈ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਏਜੰਸੀਆਂ ਐਗਜ਼ਿਟ ਪੋਲ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਈ ਵਾਰ ਏਜੰਸੀਆਂ ਜਨਤਾ ਦਾ ਮੂਡ ਜਾਣਨ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਤੇ ਐਗਜ਼ਿਟ ਪੋਲ ਸਹੀ ਸਾਬਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਕਈ ਵਾਰ ਇਹ ਅੰਦਾਜ਼ੇ ਗਲਤ ਵੀ ਸਾਬਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ 1936 ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾ ਐਗਜ਼ਿਟ ਪੋਲ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਫਿਰ ਨਿਊਯਾਰਕ ਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੋਣਾਂ ਦਾ ਸਰਵੇਖਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਵੋਟ ਪਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੂਥ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਆਏ ਵੋਟਰਾਂ ਤੋਂ ਪੁੱਛਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਸ ਉਮੀਦਵਾਰ ਨੂੰ ਵੋਟ ਪਾਈ ਹੈ। ਇਹ ਐਗਜ਼ਿਟ ਪੋਲ ਜਾਰਜ ਗੈਲਪ ਤੇ ਕਲਾਉਡ ਰੌਬਿਨਸਨ ਨੇ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਐਗਜ਼ਿਟ ਪੋਲ ਨੇ ਖੁਲਾਸਾ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ ਫਰੈਂਕਲਿਨ ਡੀ ਰੂਜ਼ਵੈਲਟ ਚੋਣ ਜਿੱਤਣਗੇ। ਇਸ ਚੋਣ ਵਿੱਚ ਐਗਜ਼ਿਟ ਪੋਲ ਸਹੀ ਸਾਬਤ ਹੋਏ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਐਗਜ਼ਿਟ ਪੋਲ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੋ ਗਏ। ਬਰਤਾਨੀਆ ਵਿੱਚ 1937 ਵਿੱਚ ਤੇ ਫਰਾਂਸ ਵਿੱਚ 1938 ਵਿੱਚ ਐਗਜ਼ਿਟ ਪੋਲ ਕਰਵਾਏ ਗਏ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਐਗਜ਼ਿਟ ਪੋਲ 1996 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਏ ਸਨ।