Dussehra 2025: ਰਾਵਣ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਜਵਾਈ ਮੰਨਦੇ ਨੇ ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਲੋਕ, ਦੇਸ਼ 'ਚ ਕਈ ਥਾਈਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਪੂਜਾ, ਜਾਣੋ ਇਸ ਪਿੱਛੇ ਦੀ ਦਿਲਚਸਪ ਵਜ੍ਹਾ ?
Dussehra 2025: ਮੰਦਸੌਰ ਨੂੰ ਰਾਵਣ ਦੀ ਪਤਨੀ ਮੰਦੋਦਰੀ ਦਾ ਪੇਕਾ ਘਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਇੱਥੇ ਰਾਵਣ ਨੂੰ ਜਵਾਈ ਵਜੋਂ ਪੂਜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਕੋਈ ਪੁਤਲਾ ਨਹੀਂ ਸਾੜਿਆ ਜਾਂਦਾ।
Dussehra 2025: ਇਸ ਸਾਲ 2 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਦੁਸਹਿਰਾ ਬਹੁਤ ਧੂਮਧਾਮ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਦਿਨ ਰਾਵਣ ਨੂੰ ਸਾੜਨਾ ਬੁਰਾਈ ਉੱਤੇ ਚੰਗਿਆਈ ਦੀ ਜਿੱਤ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਥਾਵਾਂ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਰਾਵਣ ਨੂੰ ਸਾੜਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ, ਸਗੋਂ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ? ਕਈ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ, ਰਾਵਣ ਨੂੰ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਦਾ ਭਗਤ ਅਤੇ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਵਿਦਵਾਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਕਈ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ, ਉਸਨੂੰ ਜਵਾਈ ਜਾਂ ਪਰਿਵਾਰਕ ਦੇਵਤਾ ਦਾ ਦਰਜਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਵੱਖ-ਵੱਖ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਦੁਸਹਿਰਾ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਤਾਂ ਆਓ ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਲੋਕ ਰਾਵਣ ਨੂੰ ਕਿੱਥੇ ਆਪਣਾ ਜਵਾਈ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਤੇ ਕਿੱਥੇ ਉਸਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਮੰਦਸੌਰ ਵਿੱਚ ਨੇ ਰਾਵਣ ਦੇ ਸਹੁਰੇ
ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਮੰਦਸੌਰ ਨੂੰ ਰਾਵਣ ਦੀ ਪਤਨੀ ਮੰਦੋਦਰੀ ਦਾ ਪੇਕਾ ਘਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇੱਥੇ ਰਾਵਣ ਨੂੰ ਜਵਾਈ ਵਜੋਂ ਪੂਜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮੰਦਸੌਰ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਨਾਮਦੇਵ ਭਾਈਚਾਰਾ ਦੁਸਹਿਰੇ 'ਤੇ ਰਾਵਣ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਸਾੜਦਾ, ਸਗੋਂ ਔਰਤਾਂ ਰਾਵਣ ਦੇ ਬੁੱਤ ਅੱਗੇ ਸਤਿਕਾਰ ਨਾਲ ਆਪਣਾ ਸਿਰ ਢੱਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇੱਥੇ ਰਾਵਣ ਦੇ ਬੁੱਤ ਦੇ ਸੱਜੇ ਪੈਰ 'ਤੇ ਧਾਗਾ ਜਾਂ ਧਾਗਾ ਬੰਨ੍ਹਣ ਨਾਲ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਠੀਕ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇੱਛਾਵਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਵਿਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਰਾਵਣ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ
ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਵਿਦਿਸ਼ਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਰਾਵਣਗ੍ਰਾਮ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਰਾਵਣ ਦੀ 10 ਫੁੱਟ ਉੱਚੀ ਲੇਟਵੀਂ ਮੂਰਤੀ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਦੁਸਹਿਰੇ 'ਤੇ ਇੱਥੇ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸਥਾਨਕ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਰਾਵਣ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਦਾ ਭਗਤ ਤੇ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਵਿਦਵਾਨ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ, ਉਸਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨਾ ਧਾਰਮਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸ਼ੁਭ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਰ ਸਾਲ, ਦੁਸਹਿਰੇ 'ਤੇ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਇਸ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।
ਬਿਸਰਖ ਵਿੱਚ ਵੀ ਰਾਵਣ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ
ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਗੌਤਮ ਬੁੱਧ ਨਗਰ ਵਿੱਚ ਬਿਸਰਖ ਪਿੰਡ ਨੂੰ ਰਾਵਣ ਦਾ ਜਨਮ ਸਥਾਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਦੁਸਹਿਰੇ 'ਤੇ ਇੱਥੇ ਰਾਵਣ ਦਾ ਪੁਤਲਾ ਨਹੀਂ ਸਾੜਿਆ ਜਾਂਦਾ। ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਉਸਦੀ ਆਤਮਾ ਦੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪੂਜਾ ਅਤੇ ਰਸਮਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਬਿਸਰਖ ਦੇ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਰਾਵਣ ਨੂੰ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਯਾਦ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਉਸਦੀ ਆਤਮਾ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੇਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
ਉਜੈਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ
ਮਹਾਕਾਲ ਦੀ ਨਗਰੀ ਉਜੈਨ ਵਿੱਚ ਦੁਸਹਿਰਾ ਹੋਰ ਥਾਵਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਖਰੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਰਾਵਣ ਨੂੰ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਭਗਤ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਰਤ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਦੁਸਹਿਰੇ 'ਤੇ ਹਵਨ ਕਰਕੇ ਉਸਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਬੈਜਨਾਥ ਅਤੇ ਕਾਂਗੜਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਰਾਵਣ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ
ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਬੈਜਨਾਥ ਅਤੇ ਕਾਂਗੜਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਦੁਸਹਿਰੇ 'ਤੇ ਰਾਵਣ ਨੂੰ ਸਾੜਨਾ ਅਸ਼ੁੱਭ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਰਾਵਣ ਨੇ ਇੱਥੇ ਸ਼ਿਵ ਦੀ ਘੋਰ ਤਪੱਸਿਆ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਲੋਕ ਦੁਸਹਿਰੇ 'ਤੇ ਬੈਜਨਾਥ ਦੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸ਼ਿਵ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਰਾਵਣ ਨੂੰ ਸ਼ਿਵ ਦੇ ਭਗਤ ਵਜੋਂ ਯਾਦ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਆਦਿਵਾਸੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦੇਵਤਾ ਰਾਵਣ
ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਗੜ੍ਹਚਿਰੌਲੀ ਅਤੇ ਅਮਰਾਵਤੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਆਦਿਵਾਸੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਰਾਵਣ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਪਰਿਵਾਰਕ ਦੇਵਤਾ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਦੁਸਹਿਰੇ 'ਤੇ ਉਸਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਕਰਕੇ ਰਸਮਾਂ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਦੁਸਹਿਰਾ ਰਾਵਣ ਨੂੰ ਸਾੜਨ ਦਾ ਦਿਨ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਉਸਨੂੰ ਦੇਵਤਾ ਵਜੋਂ ਪੂਜਣ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਹੈ।
ਕਰਨਾਟਕ ਤੇ ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਰਾਵਣ ਮੰਦਰ
ਕਰਨਾਟਕ ਦੇ ਕੋਲਾਰ ਅਤੇ ਮੰਡਿਆ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਰਾਵਣ ਮੰਦਰ ਮੌਜੂਦ ਹਨ। ਲੋਕ ਇੱਥੇ ਦੁਸਹਿਰੇ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਕਾਕੀਨਾੜਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰਾਵਣ ਮੰਦਰ ਵੀ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਵਜੋਂ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਰਾਮ ਦੀ ਵੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਰਾਵਣ ਦਾ ਸਤਿਕਾਰ ਵੀ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਜੋਧਪੁਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਰਾਵਣ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ
ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਜੋਧਪੁਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰਾਵਣ ਮੰਦਰ ਵੀ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਇੱਕ ਖਾਸ ਭਾਈਚਾਰਾ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਰਾਵਣ ਦਾ ਵੰਸ਼ਜ ਮੰਨਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਲੋਕ ਦੁਸਹਿਰੇ 'ਤੇ ਰਾਵਣ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਸਾੜਦੇ, ਸਗੋਂ ਉਸਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਪਰੰਪਰਾ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਰਾਵਣ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪੂਰਵਜ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਮਾਣ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ।






















