(Source: ECI/ABP News/ABP Majha)
Hydroponic Farming: ਕੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਹਾਇਡਰੋਪੇਨਿਕਸ ਖੇਤੀ
ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਖੇਤੀ ਨੂੰ ਹਾਇਡਰੋਪੇਨਿਕਸ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਦੂਜੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਜਿਸ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਜਾਂ ਫਿਰ ਨਾਮਮਾਤਰ ਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜਿਸਨੂੰ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਉਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ : ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਖੇਤੀ ਨੂੰ ਹਾਇਡਰੋਪੇਨਿਕਸ ( Hydroponic ) ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਦੂਜੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਜਿਸ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਜਾਂ ਫਿਰ ਨਾਮਮਾਤਰ ਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜਿਸਨੂੰ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਉਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਉਸਨੂੰ ਹਾਇਡਰੋਪੇਨਿਕਸ ( Hydroponic ) ਖੇਤੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਹਾਇਡਰੋਪੇਨਿਕਸ ( Hydroponic ) ਖੇਤੀ ਦੀ ਇਹ ਤਕਨੀਕ ਹੁਣ ਤੇਜੀ ਨਾਲ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਪੋਪੁਲਰ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ।
ਹਾਇਡਰੋਪੇਨਿਕਸ ਖੇਤੀ ਕਿਵੇਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਇਸ ਤਕਨੀਕ ਵਿੱਚ ਫਸਲ ਲਈ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪੱਧਰ ਓਨਾ ਹੀ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਫਸਲ ਨੂੰ ਜਰੂਰੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦੀ ਠੀਕ ਮਾਤਰਾ ਅਤੇ ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਨਾਲ ਬੂਟੇ ਦੇ ਜ਼ਰੁਰੀ ਪੌਸ਼ਕ ਤੱਤ ਮਿਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਹਾਇਡਰੋਪੇਨਿਕਸ ( Hydroponic ) ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਪਾਣੀ ਲੈ ਲੈਂਦਾ ਹੈ , ਪਰ ਪਾਣੀ ਅਜਿਹਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮਿੱਟੀ ਵਾਲੇ ਸਾਰੇ ਪੋਸ਼ਕ ਤੱਤ ਹੋਣ । ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਖਾਰਾ ਪਾਣੀ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ।
1. ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪੋਸ਼ਕ ਤੱਤਾਂ ਜਿਵੇਂ ਯੂਰੀਆ ,ਮੈਗਨੀਸ਼ੀਅਮ ,ਪੋਟਾਸ਼ੀਅਮ ਤੇ ਹੋਰ ਜ਼ਰੁਰੀ ਤੱਤ ਜੋ ਇਕ ਪੌਦੇ ਦੇ ਵਾਧੇ ਲਈ ਜ਼ਰੁਰੀ ਹਨ ਨੂੰ ਇਕ ਟੈਂਕ ਵਿਚ ਪਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
2. ਹੁਣ ਇਸ ਟੈਂਕ ਵਿਚ ਪਾਣੀ ਪਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਪੋਸ਼ਕ ਤੱਤਾਂ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰਾਂ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਮਿਲਾ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
3. ਹੁਣ ਇਸ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਪੰਪ ਦੇ ਨਾਲ ਪਾਈਪ ਦੇ ਵਿਚ ਭੇਜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
4. ਇਹਨਾਂ ਪਾਈਪਾਂ ਦੇ ਵਿਚ ਪੌਦੇ ਦੀਆਂ ਜੜਾ ਹੁੰਦਿਆਂ ਨੇ ਜੋ ਪੋਸ਼ਕ ਤੱਤ ਤੇ ਪਾਣੀ ਸੋਖ ਲੈਂਦਿਆਂ ਨੇ ।
5. ਇਸ ਤਰਾਂ ਪਾਣੀ ਪਾਈਪ ਦੇ ਵਿਚ ਘੁੰਮਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਹੋਇਆ ਪਾਣੀ ਟੈਂਕ ਵਿਚ ਵਾਪਿਸ ਚਲਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
6. ਜੜਾ ਨੂੰ ਸਪੋਰਟ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ – ਹਾਇਡਰੋਪੇਨਿਕਸ ਤਕਨੀਕ ਵਿੱਚ ਆਮਤੌਰ ਉੱਤੇ ਬਜਰੀ , ਪਲਾਸਟਿਕ ਜਾਂ ਰੇਤ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਬੂਟੀਆਂ ਦੀਆਂ ਜੜਾ ਨੂੰ ਸਪੋਰਟ ਦੇਣ ਲਈ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਪੋਸ਼ਕ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ – ਆਮ ਤੋਰ ਤੇ ਜਮੀਨ ਉਤੇ ਖੇਤੀ ਕਰਨ ਵੇਲੇ ਪੌਦੇ ਨੂੰ ਜ਼ਰੁਰੀ ਤੱਤ ਮਿੱਟੀ ਤੋਂ ਮਿਲ ਜਾਂਦੇ ਨੇ , ਲੇਕਿਨ ਹਾਇਡਰੋਪੇਨਿਕਸ ਦੇ ਖੇਤੀ ਕਰਨ ਲਈ ਪਾਣੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਪੋਸ਼ਕ ਤੱਤਾਂ ਨੂੰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਮਿਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਆਕਸੀਜਨ ਦੀ ਪੂਰਤੀ – ਜਦੋਂ ਖੇਤੀ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਬੂਟੇ ਨੂੰ ਆਕਸੀਜਨ ਮਿੱਟੀ ਵਲੋਂ ਹੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ, ਲੇਕਿਨ ਹਾਇਡਰੋਪੇਨਿਕਸ ਤਕਨੀਕ ਵਿੱਚ ਬੂਟੇ ਪਾਣੀ ਤੋਂ ਆਕਸੀਜਨ ਲੈ ਕੇ ਵੱਡੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਆਕਸੀਜਨ ਦੀ ਪੁਰਤੀ ਲਈ ਵੀ ਇਕ ਪੰਪ ਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਬਾਹਰ ਤੋਂ ਹਵਾ ਖਿੱਚ ਕੇ ਪਾਣੀ ਵਾਲੇ ਟੈਂਕ ਵਿਚ ਛੱਡ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
ਹਾਇਡਰੋਪੇਨਿਕਸ ਖੇਤੀ ਦੇ ਫਾਇਦੇ -ਇਸ ਵਿੱਚ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਖੇਤੀ ਦੀ ਤੁਲਣਾ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਪਾਣੀ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਪੈਂਦੀ ਹੈ।
-ਪਾਣੀ ਦਾ ਪੀਏਚ ਪੱਧਰ ਇਸ ਤਕਨੀਕ ਵਿੱਚ ਕੰਟਰੋਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ ਬੂਟੇ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਤੇਜੀ ਨਾਲ ਅਤੇ ਸੰਤੁਲਿਤ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਨਤੀਜਾ , ਫਸਲ ਵਲੋਂ ਜਿਆਦਾ ਊਪਜ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।
-ਹਾਇਡਰੋਪੇਨਿਕਸ ਤਕਨੀਕ ਦੇ ਕਾਰਨ ਖੇਤੀ ਦੇ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਆਟੋਮੈਟਿਕ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਚਲਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
-ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਖੇਤੀ ਦੀ ਤੁਲਣਾ ਵਿੱਚ ਇਸ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਜਗ੍ਹਾ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
-ਹਾਇਡਰੋਪੇਨਿਕਸ ਵਿੱਚ ਉਤਪਾਦ ਦੀ ਕਵਾਲਿਟੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਚੰਗੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
-ਜੇਕਰ ਗਰੀਨ ਹਾਉਸ ਤਕਨੀਕ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਨਾਲ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
-ਹਾਇਡਰੋਪੇਨਿਕਸ ਨਾਲ ਹੋਰ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਚੰਗੇ ਨਤੀਜੇ ਮਿਲ ਸੱਕਦੇ ਹਨ।
-ਇਸ ਤਕਨੀਕ ਨਾਲ ਖੇਤੀ ਕਰਨ ਨਾਲ ਪੋਸ਼ਕ ਤੱਤ ਖ਼ਰਾਬ ਹੋਣ ਦੇ ਬਜਾਏ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਫਸਲ ਲਈ ਇਸਤੇਮਾਲ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਪੰਜਾਬੀ ‘ਚ ਤਾਜ਼ਾ ਖਬਰਾਂ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਕਰੋ ਐਪ ਡਾਊਨਲੋਡ:
https://play.google.com/store/apps/details?id=com.winit.starnews.hin
ਟਾਪ ਹੈਡਲਾਈਨ
ਟ੍ਰੈਂਡਿੰਗ ਟੌਪਿਕ
