Census in India: ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਹੋਇਆ ਖਤਮ! ਜਾਣੋ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਕਦੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗੀ ਜਨਗਣਨਾ? ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਤਾਰੀਖ
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪਿਛਲੀ ਜਨਗਣਨਾ 2011 ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਰੁਕੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਇਸ ਦਰਮਿਆਨ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਵਧਦੀ ਆਬਾਦੀ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ-ਆਰਥਿਕ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਨੂੰ ਵੇਖਦਿਆਂ ਇਹ ਸਵਾਲ ਉਠ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਅਗਲੀ ਜਨਗਣਨਾ ਕਦੋਂ ਹੋਵੇਗੀ।

ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪਿਛਲੀ ਜਨਗਣਨਾ 2011 ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਰੁਕੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਇਸ ਦਰਮਿਆਨ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਵਧਦੀ ਆਬਾਦੀ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ-ਆਰਥਿਕ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਨੂੰ ਵੇਖਦਿਆਂ ਇਹ ਸਵਾਲ ਉਠ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਅਗਲੀ ਜਨਗਣਨਾ ਕਦੋਂ ਹੋਵੇਗੀ। ਹੁਣ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਸ ਸਵਾਲ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦਿੰਦਿਆਂ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਅਗਲੀ ਜਨਗਣਨਾ 1 ਮਾਰਚ 2027 ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਏਗੀ।
ਦੋ ਪੜਾਵਾਂ ’ਚ ਹੋਏਗੀ ਜਨਗਣਨਾ
ਇਸ ਵਾਰੀ ਜਨਗਣਨਾ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਦੋ ਪੜਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਪਹਿਲਾ ਪੜਾਅ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਡਾਟਾ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨ ਦਾ ਕੰਮ ਹੋਵੇਗਾ, 1 ਮਾਰਚ 2027 ਤੋਂ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇਕੱਠੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਪਹਾੜੀ ਅਤੇ ਦੁਰਗਮ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਜਨਗਣਨਾ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ, ਲੱਦਾਖ ਅਤੇ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਵਰਗੇ ਹਿਮਾਲਿਆਈ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਭੂਗੋਲਿਕ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਾਲੇ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਜਨਗਣਨਾ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹੋਰ ਰਾਜਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਅਕਤੂਬਰ 2026 ਤੱਕ ਪੂਰੀ ਕਰ ਲਈ ਜਾਵੇਗੀ। ਉੱਥੇ ਮੌਸਮ ਦੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਅਤੇ ਦੁਰਗਮ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖਦੇ ਹੋਏ ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਕਿੰਨੇ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਹੋਏਗੀ ਜਨਗਣਨਾ
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹਰ 10 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਜਨਗਣਨਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਆਖਰੀ ਵਾਰੀ ਇਹ 2011 ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੋਵਿਡ-19 ਮਹਾਮਾਰੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਜਨਗਣਨਾ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਦੇਰੀ ਆ ਗਈ। ਹੁਣ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਜਨਗਣਨਾ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਸਪਸ਼ਟ ਯੋਜਨਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ 2027 ਵਿੱਚ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਜਨਗਣਨਾ ਦਾ ਮਕਸਦ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਦੇ ਸਹੀ ਅੰਕੜੇ ਇਕੱਠੇ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਨੀਤੀ ਬਣਾਵਟ ਨੂੰ ਹੋਰ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ।
ਨਵੀਂ ਜਨਗਣਨਾ ਦੇ ਮਕਸਦ ਕੀ ਹਨ?
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਜਨਗਣਨਾ ਸਿਰਫ ਆਬਾਦੀ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਸਥਿਤੀ ਬਾਰੇ ਵੀ ਗਹਿਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਰਾਹੀਂ ਸਰਕਾਰੀ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਲਈ ਹੋਰ ਸਹੀ ਅੰਕੜੇ ਮਿਲਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਇਸ ਵਾਰੀ ਦੀ ਜਨਗਣਨਾ ਵਿੱਚ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੀ ਉਮਰ, ਲਿੰਗ, ਸਿੱਖਿਆ, ਰੋਜ਼ਗਾਰ, ਰਿਹਾਇਸ਼ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਈ ਪੱਖਾਂ ਬਾਰੇ ਵੀ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਜਾਣਕਾਰੀ ਇਕੱਠੀ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ, ਜੋ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਵਿਕਾਸ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੋਵੇਗੀ।






















