India At 2047 :  ਵਿਕਰਮਸਿੰਘੇ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੁਣ ਇੱਕ ਬੇਮਿਸਾਲ ਸੰਕਟ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ 'ਚ ਕੀ ਗੁਲ਼ ਖਿਡਾਏਗੀ ?

ਇਸ ਸਾਲ ਮਾਰਚ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ, ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਕੋਲੰਬੋ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਅਸ਼ੁੱਭ ਵਾਪਰਨ ਦੇ ਸੰਕੇਤ ਮਿਲੇ ਸਨ। ਉਦੋਂ ਇਸ ਟਾਪੂ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਖੁਰਾਕੀ ਮਹਿੰਗਾਈ ਅਸਮਾਨ ਨੂੰ ਛੂਹ ਰਹੀ ਸੀ।

ਫਲੈਗਸ

Sri Lanka Crisis : ਇਸ ਸਾਲ ਮਾਰਚ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ, ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਕੋਲੰਬੋ  (Colombo) ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਅਸ਼ੁੱਭ ਵਾਪਰਨ ਦੇ ਸੰਕੇਤ ਮਿਲੇ ਸਨ। ਉਦੋਂ ਇਸ ਟਾਪੂ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਖੁਰਾਕੀ ਮਹਿੰਗਾਈ (Food Inflation) ਅਸਮਾਨ ਨੂੰ ਛੂਹ ਰਹੀ ਸੀ। ਖੰਡ ਅਤੇ ਚਾਵਲ ਵਰਗੀਆਂ ਆਮ ਲੋੜਾਂ ਦੀਆਂ ਬੁਨਿਆਦੀ ਵਸਤਾਂ ਇਕ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਲਗਭਗ ਦੁੱਗਣੇ ਭਾਅ 'ਤੇ ਵਿਕ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
 
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸ੍ਰੀਲੰਕਾ ਦੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਸਥਿਤੀ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਹੋਇਆ ਜਦੋਂ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਹਫ਼ਤੇ ਰਾਜਧਾਨੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਦੇ ਕਰਫਿਊ (Curfew) ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ। ਉੱਥੇ ਈਂਧਨ ਸਟੇਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਬਾਹਰ ਲੱਗੀਆਂ ਲੰਬੀਆਂ ਕਤਾਰਾਂ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ ਹੈ। ਬਸ ਫਿਰ ਕੀ ਸੀ, ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਇਸ ਫੈਸਲੇ ਖਿਲਾਫ ਲੋਕ ਸੜਕਾਂ 'ਤੇ ਉਤਰ ਆਏ।
 
ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀਆਂ ਦੇ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਸਮੂਹ ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਭਵਨ ਦੇ ਬਿਲਕੁਲ ਸਾਹਮਣੇ ਗਾਲੇ ਸੀਫ੍ਰੰਟ  (Galle Seafront) ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਤੰਬੂ ਲਗਾ ਦਿੱਤੇ। ਉਸ ਨੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਕਿ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨੂੰ ਮੌਜੂਦਾ ਗੜਬੜ 'ਤੇ ਫੈਸਲੇ ਲੈਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਫੈਸਲਿਆਂ ਦੀ ਅੰਤਮ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੁੰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਉੱਤੇ ਰਾਜਪਕਸ਼ੇ ਵੰਸ਼ ਦਾ ਕੰਟਰੋਲ ਘਟਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਇਹ ਪਰਿਵਾਰ 2005 ਤੋਂ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਦੀ ਸੱਤਾ 'ਤੇ ਕਾਬਜ਼ ਹੈ।

ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਵਕਫ਼ੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਰਾਜਪਕਸ਼ੇ ਨੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਜਨਾਦੇਸ਼ ਨਾਲ 2019 ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਜਿੱਤੀਆਂ। ਫਿਰ ਮਹਿੰਦਾ ਰਾਜਪਕਸ਼ੇ (Mahinda Rajapakse) ਨੂੰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਭਰਾ ਗੋਤਬਾਯਾ  (Gotabaya) ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ। ਰਾਜਪਕਸ਼ੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਕਈ ਹੋਰ ਉੱਚ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਅਹੁਦੇ ਵੀ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸਨ।
 
ਰੁਕ ਕੇ ਇਹ ਸਮਝਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਕਿ ਕਿਉਂ ਭਾਰਤੀ ਉਪ-ਮਹਾਂਦੀਪ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਅਤੇ ਸਥਾਪਤ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਰਾਜਵੰਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਰਾਜਪਕਸ਼ੇ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਨੇ ਕੁਝ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸੱਤਾ ਗੁਆ ਦਿੱਤੀ। ਰਾਜਪਕਸ਼ੇ ਪਰਿਵਾਰ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਬੇਰਹਿਮ ਅਤੇ ਸਖਤ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਰਾਜ ਕਰਨ ਲਈ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ। ਅਤੇ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ! ਆਖ਼ਰਕਾਰ, ਇਹ ਰਾਜਪਕਸ਼ੇ ਪਰਿਵਾਰ ਸੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ਲਿਬਰੇਸ਼ਨ ਟਾਈਗਰਜ਼ ਆਫ਼ ਤਾਮਿਲ ਈਲਮ ਜਾਂ ਲਿੱਟੇ ਦੇ ਖ਼ਾਤਮੇ (Liberation Tigers of Tamil Eelam-LTTE) ਦਾ ਪੂਰਾ ਸਿਹਰਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
 
ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਵਿੱਚ ਆਰਥਿਕ ਮੰਦੀ ਕਿਵੇਂ ਅਤੇ ਕਦੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ
 
ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਚਾਰਟ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਰਾਜਪਕਸ਼ੇ ਵੰਸ਼ ਦਾ ਸਬੰਧ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਵਿੱਚ ਮੰਦੀ ਦੇ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਲ 2019 ਵਿੱਚ ਕੋਲੰਬੋ ਦੇ ਇੱਕ ਹੋਟਲ ਵਿੱਚ ਈਸਟਰ ਸੰਡੇ ਬੰਬ ਧਮਾਕਿਆਂ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਮਲੇ ਵਿਚ ਸੈਂਕੜੇ ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਅਤੇ ਅਪਾਹਜ ਹੋ ਗਏ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਦੀ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਆਰਥਿਕਤਾ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਝਟਕਾ ਲੱਗਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਦੇਖਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਸੈਰ ਸਪਾਟਾ ਇਸ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਰੀੜ੍ਹ ਦੀ ਹੱਡੀ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਟਾਪੂ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੁਦਰਾ ਭੰਡਾਰ ਵਿੱਚ ਸੈਰ-ਸਪਾਟੇ ਦਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯੋਗਦਾਨ ਹੈ।

ਕੋਵਿਡ-19 ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਨੇ ਇੱਥੋਂ ਦੀ ਹਿੱਲ ਰਹੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਨੂੰ ਬਿਲਕੁਲ ਤੋੜ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਰਹੇ ਸ੍ਰੀਲੰਕਾਈ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਜੋ ਪੈਸਾ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਭੇਜਦੇ ਸਨ, ਉਹ ਵੀ ਆਉਣਾ ਬੰਦ ਹੋ ਗਿਆ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਵਿੱਚ ਕਈਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਨੌਕਰੀਆਂ ਗੁਆਉਣੀਆਂ ਪਈਆਂ। ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੁਦਰਾ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਰੋਤ ਅਰਥਾਤ ਡਾਲਰ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਆਉਣਾ ਵੀ ਲਗਭਗ ਬੰਦ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਦਾ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੁਦਰਾ ਭੰਡਾਰ ਲਗਾਤਾਰ ਘਟਦਾ ਗਿਆ।

ਰਾਜਪਕਸ਼ੇ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਬੇਬੁਨਿਆਦ

ਰਾਜਪਕਸ਼ੇ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਖੁਦ ਹੀ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਮਰ ਰਹੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਦੇ ਤਾਬੂਤ ਵਿੱਚ ਆਖਰੀ ਕਿੱਲ ਠੋਕ ਦਿੱਤੀ। ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਅਪ੍ਰੈਲ 2021 ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਰਸਾਇਣਕ ਅਤੇ ਖਾਦ ਦੇ ਆਯਾਤ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਪਿੱਛੇ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਤਰਕ ਸੀ ਕਿ ਕਿਸਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਨਾਲ ਦੇਸ਼ ਜੈਵਿਕ ਭੋਜਨ ਪਦਾਰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਖਰਾ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਨਿਰਯਾਤ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਪੂਰੇ ਹੋਣਗੇ। ਨਤੀਜਾ ਇਹ ਹੋਇਆ ਕਿ ਛੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੀ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਉਸ ਦੇ ਹੀ ਸਿਰ ਪੈ ਗਿਆ।

ਇਸ ਫੈਸਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਨਾਜ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਲਗਭਗ 43 ਫੀਸਦੀ ਘੱਟ ਗਿਆ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਚਾਹ ਅਤੇ ਹੋਰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਕਮਾਈ ਵਾਲੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ 15 ਫੀਸਦੀ ਘੱਟ ਗਿਆ। ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕਾਹਲੀ ਨਾਲ ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਪਰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਹੋ ਗਿਆ। ਸੈਰ-ਸਪਾਟੇ ਦੀ ਮੰਦੀ ਦੀ ਤੀਹਰੀ ਮਾਰ, ਕੋਵਿਡ-19 ਦੇ ਝਟਕੇ ਅਤੇ ਖਾਦ ਨੀਤੀ ਨੇ ਸ੍ਰੀਲੰਕਾ ਨੂੰ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੁਦਰਾ ਭੰਡਾਰ ਵਿੱਚ ਗਰੀਬ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।

ਇੱਕ ਦੇਸ਼ ਵਜੋਂ ਜੋ ਬਾਲਣ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਚੌਲਾਂ ਵਰਗੀਆਂ ਮੁੱਖ ਖੁਰਾਕੀ ਵਸਤੂਆਂ ਤੱਕ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਦਾ ਆਯਾਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ, ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਕੋਲ ਦਰਾਮਦਾਂ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਪੈਸਾ ਬਚਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ, ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀ ਵਿਅਕਤੀ ਜੀਡੀਪੀ, ਜੋ ਕਿ ਕੁਝ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਭਾਰਤ ਨਾਲੋਂ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੀ, ਨੇ ਵੀ ਲਗਾਤਾਰ ਅਤੇ ਤਿੱਖੀ ਗਿਰਾਵਟ ਦਿਖਾਉਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ।

ਟਾਪੂ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਚਾਰ ਦਹਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਸਭ ਤੋਂ ਭੈੜੇ ਆਰਥਿਕ ਸੰਕਟ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਬਾਲਣ ਅਤੇ ਭੋਜਨ ਦੀ ਕਮੀ ਸੀ।ਹਾਲਤ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਕੋਲੰਬੋ ਦੇ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਨੂੰ ਬਿਜਲੀ ਦੇ ਲੰਬੇ ਕੱਟਾਂ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਵੱਡੀਆਂ ਸਰਜਰੀਆਂ ਨੂੰ ਮੁਲਤਵੀ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੋਣਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਦੁਰਦਸ਼ਾ ਲਈ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰਾਜਪਕਸ਼ੇ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਠਹਿਰਾਇਆ। ਲੋਕ ਵਿਰੋਧ 'ਚ ਬਾਹਰ ਆ ਗਏ।

ਰਾਜਧਾਨੀ ਕੋਲੰਬੋ 'ਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਏ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਨੇ ਛੇਤੀ ਹੀ ਪੂਰੇ ਬਗਾਵਤ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕਰ ਲਿਆ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮਹਿੰਦਾ ਰਾਜਪਕਸ਼ੇ ਨੇ ਜਨਤਾ ਦੇ ਗੁੱਸੇ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਕਰਨ ਲਈ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ, ਪਰ ਕੋਈ ਫਾਇਦਾ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ। ਹਾਲਾਤ ਕਾਬੂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੋ ਗਏ। ਭੀੜ ਨੇ ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਕੁੱਟਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਭਵਨ ਨੂੰ ਅੱਗ ਲਾ ਦਿੱਤੀ।

ਇਸ ਕਾਰਨ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਗੋਟਾਬਾਯਾ ਰਾਜਪਕਸ਼ੇ ਨੂੰ ਜਲਦਬਾਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਪਿੱਛੇ ਹਟਣਾ ਪਿਆ। ਉਹ ਜਲ ਸੈਨਾ ਦੇ ਜਹਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਛੱਡ ਗਿਆ। ਜਾਂਦੇ ਹੋਏ, ਉਸਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਵਾਗਡੋਰ ਆਪਣੇ ਇੱਕ ਸਮੇਂ ਦੇ ਕੱਟੜ ਵਿਰੋਧੀ ਰਾਨਿਲ ਵਿਕਰਮਸਿੰਘੇ ਨੂੰ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤੀ। ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਇਸ ਫੈਸਲੇ ਤੋਂ ਲੋਕ ਸੰਤੁਸ਼ਟ ਨਹੀਂ ਸਨ। ਜਨਤਾ ਦਾ ਗੁੱਸਾ ਵਧ ਗਿਆ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਸਮਝੌਤੇ ਨੂੰ ਸੱਤਾ ਦੀ ਵਾਗਡੋਰ ਸੰਭਾਲਣ ਲਈ ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਧੜੇ ਲਈ ਧੋਖਾ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਵਿਕਰਮਾਸਿੰਘੇ ਦੀ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਨੂੰ ਵੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਨਹੀਂ ਬਖਸ਼ਿਆ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਕਾਫੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਰਾਜਪਕਸ਼ੇ ਦੇ ਵਿਰੋਧੀ ਵਜੋਂ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।

ਰਾਜਪਕਸ਼ੇ ਦੀ ਵਿਦਾਇਗੀ ਅਤੇ ਨਵੇਂ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀ ਆਮਦ

ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ ਵਿਡੰਬਨਾ ਹੈ ਕਿ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਰਾਨਿਲ ਵਿਕਰਮਸਿੰਘੇ ਅਤੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਆਖਰਕਾਰ ਇਹਨਾਂ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਬਣਨ ਦੇ ਆਪਣੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਰੱਖੇ ਸੁਪਨੇ ਨੂੰ ਸਾਕਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ। ਅਤੇ ਇਹ ਉਦੋਂ ਸੀ ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹਾਸ਼ੀਏ 'ਤੇ ਧੱਕ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਇੱਕਲੌਤੇ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੱਟੜ ਵਿਰੋਧੀ ਨੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਗੋਟਾਬਾਯਾ ਦੇ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਤੋਂ ਚਲੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਾਜਪਕਸ਼ੇ ਦੇ ਵਫਾਦਾਰਾਂ ਨਾਲ ਭਰੀ ਸੰਸਦ ਦੁਆਰਾ ਰਾਨਿਲ ਵਿਕਰਮਸਿੰਘੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।

ਇਹ ਕਿਹੋ ਜਿਹੀ ਰਾਜਨੀਤੀ 

ਨਵੇਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵਜੋਂ ਰਾਨਿਲ ਵਿਕਰਮ ਸਿੰਘੇ ਕੋਲ ਬਹੁਤਾ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਆਪਣੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਕਰਜ਼ੇ ਮੋੜਨ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸ੍ਰੀਲੰਕਾ ਦੋ ਦਹਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਏਸ਼ੀਆ-ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਖੇਤਰ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਦੇਸ਼ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੁਦਰਾ ਫੰਡ ਤੋਂ $ 3 ਬਿਲੀਅਨ ਬੇਲਆਉਟ ਪੈਕੇਜ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਦੇਰੀ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ ਮਦਦ ਸਤੰਬਰ ਤੱਕ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਹਾਲਾਂਕਿ, ਜਦੋਂ ਤਕ ਭੁਗਤਾਨ ਸੰਕਟ ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਲਿਆਂਦਾ ਜਾਂਦਾ, ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਨ ਅਤੇ ਈਂਧਨ ਦੀ ਵੰਡ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ, ਵਿਕਰਮਾਸਿੰਘੇ ਨੇ ਆਰਥਿਕਤਾ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਗੁੱਸੇ ਅਤੇ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣ ਦੀ ਚੁਣੌਤੀ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਸੰਪੂਰਨ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਬਲਾਂ ਨੂੰ ਕਾਨੂੰਨ ਵਿਵਸਥਾ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ ਸਪੱਸ਼ਟ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤੇ ਹਨ।

ਵਿਕਰਮਸਿੰਘੇ ਕਿੰਨੀ ਦੇਰ ਤਕ ਅਹੁਦੇ 'ਤੇ ਬਣੇ ਰਹਿਣਗੇ ਇਹ ਇਸ ਗੱਲ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰੇਗਾ ਕਿ ਉਹ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਕਿੰਨੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਅਤੇ ਕਿੰਨੀ ਮਦਦ ਜੁਟਾਉਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹੈ। ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੁੱਖ ਭੋਜਨ ਪਦਾਰਥਾਂ ਤੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਵਸਤਾਂ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ। ਟਾਪੂ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦਾ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸੰਕਟ ਭੋਜਨ ਤੇ ਉਪਯੋਗਤਾਵਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਆਇਆ ਹੈ। ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਦੇ ਸੰਕਟ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਇੱਕ ਦਹਾਕਾ ਪਹਿਲਾਂ ਪੱਛਮੀ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਅਰਬ ਬਸੰਤ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।

ਮੱਧ ਪੱਛਮੀ ਏਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਅਫਰੀਕਾ ਵਿੱਚ 2010 ਵਿੱਚ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਅਤੇ ਧਰਨਿਆਂ ਦੀ ਲੜੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ। ਇਸ ਨੂੰ ਅਰਬ ਜਾਗ੍ਰਿਤੀ, ਅਰਬ ਬਸੰਤ ਜਾਂ ਅਰਬ ਬਗਾਵਤ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਲਹਿਰ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਪੂਰੇ ਅਰਬ ਜਗਤ ਸਮੇਤ ਪੂਰੇ ਵਿਸ਼ਵ ਨੂੰ ਹਿਲਾ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਪਥਰਾਅ, ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ, ਦੰਗੇ ਅਤੇ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰਕੇ ਸਾਰੇ ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਹਿਲਾ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਸ੍ਰੀਲੰਕਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਅਜਿਹੀ ਹੀ ਸਥਿਤੀ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ।

ਹਾਲਾਂਕਿ, ਨਵੇਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਨੇ ਕਾਫ਼ੀ ਸੰਕੇਤ ਦਿੱਤੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਇਕੱਲੇ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਉਸ ਨੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਪੂਰਵਜ (ਗੋਟਾਬਾਯਾ ਰਾਜਪਕਸ਼ੇ) ਦੇ ਜਲਦੀ ਘਰ ਪਰਤਣ ਲਈ ਹਾਲਾਤ ਅਨੁਕੂਲ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਰਾਨਿਲ ਵਿਕਰਮਸਿੰਘੇ ਨੂੰ ਕੋਈ ਜਲਦੀ ਨਹੀਂ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਸੱਤਾ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਲਈ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।