Liz Truss Resigns: 45 ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਲੀਹੋਂ ਲੱਥੀ PM Liz Truss ਦੀ ਸਰਕਾਰ, ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਦੌੜ ਵਿੱਚ Rishi Sunak ਅਤੇ Boris Johnson
ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਦਾ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸੰਕਟ:: ਡਾਲਰ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਪੌਂਡ ਡਿੱਗਣ ਅਤੇ ਵਧਦੀ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਲਿਜ਼ ਟਰਸ ਨੇ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚਰਚਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ ਕਿ ਅਗਲਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਕੌਣ ਹੋਵੇਗਾ?
Liz Truss Resigns: ਸਿਰਫ 45 ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤ ਆਰਥਿਕ ਫੈਸਲਿਆਂ ਅਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਨੇਤਾਵਾਂ ਦੇ ਅਸਤੀਫ਼ਿਆਂ ਨੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਕੁਰਸੀ ਵਿੱਚ ਲਿਜ਼ ਟਰਸ ਦੀ ਪਾਰੀ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਨਵੇਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਅਹੁਦਾ ਸੰਭਾਲਣ ਤੱਕ ਟਰਸ ਫਿਲਹਾਲ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬਣੇ ਰਹਿਣਗੇ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਐਲਾਨ ਨੇ ਬਰਤਾਨੀਆ ਲਈ ਸਿਆਸੀ ਸੰਕਟ ਹੋਰ ਡੂੰਘਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਜੋ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧ ਰਹੀ ਸਰਦੀ ਅਤੇ ਅਸਮਾਨ ਛੂਹ ਰਹੀਆਂ ਗੈਸ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਨਾਲ ਜੂਝ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਆਪਣੇ ਅਸਤੀਫੇ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਲਿਜ਼ ਟਰਸ ਨੇ ਮੰਨਿਆ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਫਤਵੇ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਨਹੀਂ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਇਹ ਵੀ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਕਿ ਅਗਲੇ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਵਿੱਚ ਕੰਜ਼ਰਵੇਟਿਵ ਪਾਰਟੀ ਨਵੇਂ ਆਗੂ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰੇਗੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਵਿਰੋਧੀ ਲੇਬਰ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਸ਼ਰਮਨਾਕ ਸਥਿਤੀ ਦੱਸਦੇ ਹੋਏ ਤੁਰੰਤ ਚੋਣਾਂ ਕਰਵਾਉਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਹੈ।
ਬੋਰਿਸ ਜਾਨਸਨ ਦੀ ਹੈ ਕਰੀਬੀ
ਕੰਜ਼ਰਵੇਟਿਵ ਪਾਰਟੀ 'ਚ ਲਿਜ਼ ਟਰਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੂਜੇ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਰਿਸ਼ੀ ਸੁਨਕ ਦੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਦਾਅਵੇ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬੋਰਿਸ ਜੌਨਸਨ ਦੀ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਅਹੁਦੇ 'ਤੇ ਵਾਪਸੀ ਤੱਕ ਹਰ ਸੰਭਾਵਨਾ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਵੈਸੇ ਵੀ ਟਰਸ ਨੂੰ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬੋਰਿਸ ਜਾਨਸਨ ਦਾ ਕਰੀਬੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। 28 ਅਕਤੂਬਰ ਤੱਕ ਅੰਦਰੂਨੀ ਚੋਣ ਅਭਿਆਸ ਨੇਤਾ ਦੀ ਚੋਣ 'ਤੇ ਤਸਵੀਰ ਸਾਫ਼ ਕਰ ਦੇਵੇਗਾ, ਪਰ ਇਹ ਤੈਅ ਹੈ ਕਿ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਖਜ਼ਾਨਾ ਦੋ ਮਹੀਨਿਆਂ ਬਾਅਦ ਹੋਰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਖੜ੍ਹਾ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
ਕਿਉਂ ਕਿਹਾ ਸੀ ਮੈਂ ਯੋਧਾ ਹਾਂ?
ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਸਮੇ ਤੱਕ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਨਿਭਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਟਰਸ ਨੇ ਇੱਕ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਸੰਸਦ 'ਚ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਯੋਧਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਸਤੀਫ਼ਾ ਨਹੀਂ ਦੇਵੇਗੀ ਪਰ ਸਿਰਫ 24 ਘੰਟਿਆਂ 'ਚ ਤਸਵੀਰ ਬਦਲ ਗਈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 10 ਡਾਊਨਿੰਗ ਸਟ੍ਰੀਟ ਸਥਿਤ ਸਰਕਾਰੀ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਦੇ ਬਾਹਰ ਮੀਡੀਆ ਕੈਮਰਿਆਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਪਣੇ ਅਸਤੀਫ਼ੇ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰਨਾ ਪਿਆ।
ਲਿਜ਼ ਟਰਸ ਨੇ ਅਸਤੀਫਾ ਕਿਉਂ ਦਿੱਤਾ?
ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਸਵਾਲ ਉੱਠਣਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ ਕਿ ਆਖਿਰ ਅਜਿਹਾ ਕੀ ਹੋਇਆ ਕਿ ਟਰਸ ਨੂੰ ਅਸਤੀਫ਼ਾ ਦੇਣਾ ਪਿਆ? ਇਸ ਦੀ ਜੜ੍ਹ ਵਿਚ ਕੁਝ ਪੁਰਾਣੇ ਅਤੇ ਕੁਝ ਨਵੇਂ ਕਾਰਨ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਕੁਰਸੀ ਬੋਰਿਸ ਜਾਨਸਨ ਦੇ ਅਸਤੀਫੇ ਨਾਲ ਮਿਲੀ, ਜੋ ਜੂਨ ਅਤੇ ਜੁਲਾਈ 2022 ਦਰਮਿਆਨ ਪਾਰਟੀਗੇਟ ਅਤੇ ਕ੍ਰਿਸ ਪਿਨਚਰ ਵਿਵਾਦ ਵਰਗੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਘਿਰੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਬ੍ਰਿਟੇਨ 'ਚ ਵਧਦੀ ਮਹਿੰਗਾਈ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਨੀਤੀਆਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਵਧ ਰਹੀ ਨਾਰਾਜ਼ਗੀ ਨੇ ਜਾਨਸਨ ਦੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦਾ ਰਾਹ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਲੰਬੀ ਅੰਦਰੂਨੀ ਚੋਣ ਅਭਿਆਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 5 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਲਿਜ਼ ਟਰਸ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਮੂਲ ਦੇ ਰਿਸ਼ੀ ਸੁਨਕ ਨੂੰ ਹਰਾ ਕੇ ਕੰਜ਼ਰਵੇਟਿਵ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਮੁਖੀ ਦਾ ਅਹੁਦਾ ਜਿੱਤ ਲਿਆ ਅਤੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬਣ ਗਏ।
ਲਿਜ਼ ਟਰਸ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬਣਨ ਦੇ ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ, ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਝਟਕਾ ਲੱਗਾ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਨਿਯੁਕਤ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਮਹਾਰਾਣੀ ਐਲਿਜ਼ਾਬੈਥ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਟਰਸ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਵੱਡੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਮਹਾਰਾਣੀ ਐਲਿਜ਼ਾਬੇਥ ਦਾ ਅੰਤਿਮ ਸੰਸਕਾਰ ਸੀ, ਜਿਸ ਲਈ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਮੁਖੀ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਪਹੁੰਚੇ।
ਮਿੰਨੀ ਬਜਟ ਵਿੱਚ ਕੀ ਸੀ?
ਸੋਗ ਦੇ ਦੌਰ ਤੋਂ ਉਭਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਲਿਜ਼ ਟਰਸ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 23 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਮਿੰਨੀ ਬਜਟ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ। ਪਰ ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਇਹ ਗੱਲ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਤਾਂ ਰਾਹਤ ਦੇ ਮੱਲ੍ਹਮ ਦੀ ਥਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦਾ ਬੰਬ ਕਿਹਾ ਗਿਆ। ਇਸ 'ਚ ਊਰਜਾ ਸੰਕਟ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਅਗਲੇ 6 ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੌਰਾਨ 60 ਅਰਬ ਪੌਂਡ ਦੀ ਊਰਜਾ ਯੋਜਨਾ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ, ਪਰ ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਲਈ ਫੰਡ ਕਿੱਥੋਂ ਇਕੱਠਾ ਕਰੇਗਾ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਟੈਕਸਾਂ 'ਚ ਕਟੌਤੀ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰਕੇ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਨੂੰ ਰਾਹਤ ਦੇਣ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ, ਪਰ ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਕਰਜ਼ੇ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲੈਣ ਦਾ ਵੀ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ 'ਤੇ ਟੈਕਸ ਕਟੌਤੀ ਦਾ ਫਾਇਦਾ ਸਿਰਫ ਅਮੀਰ ਵਰਗ ਨੂੰ ਹੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਜਿੱਥੇ ਬਾਜ਼ਾਰ 'ਚ ਡਾਲਰ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਪਾਉਂਡ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋਇਆ, ਉੱਥੇ ਹੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਨਰਾਜ਼ਗੀ ਵੀ ਵਧ ਗਈ।
ਇਸ ਦਬਾਅ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਸੀ ਕਿ 3 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਪੀਐਮ ਲਿਜ਼ ਟਰਸ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਕਵਾਸੀ ਕਵਾਰਟੇਂਗ ਨੂੰ ਮਿੰਨੀ ਬਜਟ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਗਏ ਅਮੀਰਾਂ ਲਈ ਟੈਕਸ ਕਟੌਤੀ ਦਰਾਂ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਲੈਣਾ ਪਿਆ। ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ਲਈ ਭਾਵੇਂ ਉਸਨੇ 5 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਭਾਸ਼ਣ ਵਿੱਚ "ਵਿਕਾਸ..ਵਿਕਾਸ..ਤੇ ਵਿਕਾਸ" ਦੇ ਏਜੰਡੇ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਪਰ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਭਰੋਸਾ ਜਿੱਤਣ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਹੀ।
ਇਸ ਦੌਰਾਨ, 14 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ, ਟਰਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਛੁੱਟੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਜੇਰੇਮੀ ਹੰਟ ਨੂੰ ਉਸ ਦੀ ਥਾਂ 'ਤੇ ਖਜ਼ਾਨੇ ਦੀਆਂ ਚਾਬੀਆਂ ਸੌਂਪੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ, ਪਰ ਟਰਸ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਇਸ ਝਟਕੇ ਤੋਂ ਉਭਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਸਨੇ 19 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਭਾਰਤੀ ਮੂਲ ਦੀ ਸੁਏਲਾ ਨੇ ਆਪਣਾ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ, ਇੱਕ ਸੰਸਦੀ ਸਹਿਯੋਗੀ ਨੂੰ ਮਾਈਗ੍ਰੇਸ਼ਨ 'ਤੇ ਇੱਕ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਬਿਆਨ ਦੀ ਇੱਕ ਨਿੱਜੀ ਈਮੇਲ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨਾ ਇੱਕ ਗ਼ਲਤੀ ਸੀ, ਪਰ ਇਹ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਕੰਜ਼ਰਵੇਟਿਵ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਐਫਟੀਏ ਗੱਲਬਾਤ ਬਾਰੇ ਸੁਏਲਾ ਦੇ ਵਿਵਾਦਪੂਰਨ ਬਿਆਨਾਂ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਵੀ ਸੀ। ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸ਼ਾਇਦ ਪਹਿਲੀ ਸਥਿਤੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਰਾਜਸ਼ਾਹੀ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ ਦੋਵਾਂ ਦੇ ਉੱਚ ਅਹੁਦੇ ਇੰਨੇ ਘੱਟ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਬਦਲੇ ਹਨ।