ਗਾਂ vs ਮੱਝ: ਕਿਹੜਾ ਦੁੱਧ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਲਈ ਵਧੀਆ ਹੈ? ਜਾਣੋ ਸਿਹਤ ਮਾਹਿਰਾਂ ਤੋਂ

ਭਾਰਤੀ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਗਾਂ ਅਤੇ ਮੱਝ ਦਾ ਦੁੱਧ ਪੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੋਵਾਂ ਦੇ ਦੁੱਧ ਵਿੱਚ ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ, ਵਿਟਾਮਿਨ D ਅਤੇ ਵਿਟਾਮਿਨ B-12 ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਦੁੱਧ ਵਿੱਚ ਫਾਸਫੋਰਸ ਵਰਗੇ ਖਣਿਜ ਤੱਤ ਵੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

( Image Source : Freepik )

ਦੁੱਧ ਨੂੰ ਅਜਿਹਾ ਭੋਜਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਪੋਸ਼ਣ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਗਾਂ ਅਤੇ ਮੱਝ ਦਾ ਦੁੱਧ ਪੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੋਵਾਂ ਦੇ ਦੁੱਧ ਵਿੱਚ ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ, ਵਿਟਾਮਿਨ D ਅਤੇ ਵਿਟਾਮਿਨ B-12 ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਦੁੱਧ ਵਿੱਚ ਫਾਸਫੋਰਸ ਵਰਗੇ ਖਣਿਜ ਤੱਤ ਵੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਗੈਸਟ੍ਰਿਕ ਸਮੱਸਿਆ ਕਾਰਨ ਦੁੱਧ ਨਹੀਂ ਪਚਦਾ, ਅਤੇ ਕੁਝ ਲੋਕ ਲੈਕਟੋਜ਼ ਇੰਟੋਲਰੈਂਸ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਗਾਂ ਅਤੇ ਮੱਝ ਦੇ ਦੁੱਧ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਹੜਾ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਲਈ ਵੱਧ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੈ, ਇਹ ਜਾਣਨਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ।

ਦੋਵੇਂ ਹੀ ਪੋਸ਼ਕ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਚੋਣ ਕਰਨਾ ਥੋੜ੍ਹਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ। ਅਸਲ 'ਚ ਕਿਹੜਾ ਦੁੱਧ ਕਿਸੇ ਲਈ ਲਾਭਕਾਰੀ ਹੈ, ਇਹ ਇਨਸਾਨ ਦੀ ਸਿਹਤ ਤੇ ਸਰੀਰ ਦੀ ਲੋੜ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ ਦੋਵੇਂ ਦੇ ਦੁੱਧ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਮੱਝ ਦੇ ਦੁੱਧ ਵਿੱਚ ਵੱਧ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਕਿਹੜਾ ਦੁੱਧ ਪੀਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਸਰੀਰਕ ਜ਼ਰੂਰਤ ਅਨੁਸਾਰ ਤੈਅ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਮੱਝ ਦਾ ਦੁੱਧ ਗਾੜਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ ਵੀ ਵੱਧ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੱਡੀਆਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ, ਦੰਦ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹਨ ਜਾਂ ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ ਦੀ ਘਾਟ ਹੈ, ਉਹਨਾਂ ਲਈ ਮੱਝ ਦਾ ਦੁੱਧ ਪੀਣਾ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੈ। ਪਰ ਧਿਆਨ ਰੱਖੋ ਕਿ ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ ਦੀ ਬਹੁਤ ਵੱਧ ਮਾਤਰਾ ਨਾਲ ਕਿਡਨੀ ਵਿੱਚ ਪੱਥਰੀ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਕਿਡਨੀ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਜਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ ਪੂਰਾ ਹੈ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮੱਝ ਦਾ ਦੁੱਧ ਘੱਟ ਪੀਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਪਾਚਣ ਦੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਨਾਲ ਵੇਖਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਹਜ਼ਮ ਸਹੀ ਰੱਖਣ ਲਈ ਗਾਂ ਦਾ ਦੁੱਧ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਗਾਂ ਦਾ ਦੁੱਧ ਹਲਕਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਪਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਗਾਂ ਦੇ ਦੁੱਧ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਪੋਸ਼ਕ ਤੱਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਸਰੀਰ ਲਈ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹਨ। ਗਾਂ ਦਾ ਦੁੱਧ ਹਲਕਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਛੋਟਿਆਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਇਹੀ ਪਿਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗੈਸਟ੍ਰਿਕ ਸਮੱਸਿਆ ਜਾਂ ਐਸਿਡਿਟੀ ਦੀ ਦਿੱਕਤ ਹੈ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮੱਝ ਦਾ ਦੁੱਧ ਘੱਟ ਪੀਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਜੇ ਕਿਸੇ ਦੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਵਿਟਾਮਿਨ-ਡੀ ਦੀ ਘਾਟ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਲਈ ਗਾਂ ਦਾ ਦੁੱਧ ਸਭ ਤੋਂ ਠੀਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਦੁੱਧ ਹਲਕਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜਲਦੀ ਅਬਜ਼ਾਰਬ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵਿਟਾਮਿਨ-ਡੀ ਦੇ ਸਪਲੀਮੈਂਟ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਆਪਣੀ ਡਾਇਟ ਵਿੱਚ ਗਾਂ ਦਾ ਦੁੱਧ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ, ਨਵਜਾਤ ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਗਾਂ ਦਾ ਦੁੱਧ ਪੀਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਪਚਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕੋਈ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ ਜਾਂ ਦਵਾਈ ਲੈ ਰਹੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਅਨੁਸਾਰ ਹੀ ਦੁੱਧ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰਨ।