ਇਸ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਭਾਰਤ ਦਾ ਠੰਡਾ ਰੇਗਿਸਤਾਨ, ਹਰ ਸਾਲ ਇੱਥੇ ਆਉਂਦੇ ਲੱਖਾਂ ਸੈਲਾਨੀ, ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਸੁਣਿਆ ਹੋਵੇਗਾ ਨਾਮ

ਭਾਰਤ ਦਾ ਥਾਰ ਮਾਰੂਥਲ ਇੱਕ ਗਰਮ ਰੇਗਿਸਤਾਨ ਹੈ। ਪਰ ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਠੰਡਾ ਰੇਗਿਸਤਾਨ ਵੀ ਹੈ। ਹਾਂ, ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਨਾਮ ਲੱਦਾਖ ਹੈ। ਇਹ ਗੱਲ ਸ਼ਾਇਦ ਤੁਹਾਨੂੰ ਹਜ਼ਮ ਨਾ ਹੋਵੇ ਪਰ ਇਹ ਸੱਚਾਈ ਹੈ।

Desert

ਸ਼ਾਇਦ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਗੱਲ ਬੇਵਕੂਫੀ ਲੱਗ ਰਹੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿ ਅੱਗੇ ਦੀ ਗੱਲ ਦੱਸੀ ਜਾਵੇ, ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਪਤਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਆਖਿਰ ਰੇਗਿਸਤਾਨ ਕਿਸ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਜਿੱਥੇ ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਰੇਤ ਹੀ ਰੇਤ ਹੋਵੇ, ਦੂਰ-ਦੂਰ ਤੱਕ ਵਨਸਪਤੀ ਨਾ ਹੋਵੇ...? ਨਹੀਂ ਸਿਰਫ ਉਸ ਨੂੰ ਹੀ ਰੇਗਿਸਤਾਨ ਨਹੀਂ ਕਹਿੰਦੇ।

ਦਰਅਸਲ ਰੇਗਿਸਤਾਨ ਕਿਸੇ ਵੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮਤਲਬ ਰੇਗਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਰੇਤ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਬਰਫ਼ ਤੱਕ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਵੈਸੇ ਤਾਂ ਰੇਗਿਸਤਾਨ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜਿਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਾਲ ਵਿੱਚ 25 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਤੋਂ ਘੱਟ ਭਾਵ 9.8 ਇੰਚ ਮੀਂਹ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਰੇਗਿਸਤਾਨ ਦੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਗਿਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਗੱਲ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ।

ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਫਰਾਂਸ ਦੀ ਗਰੇਨੋਬਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨੀ ਅਤੇ ਕਲਾਈਮੇਟੋਲੋਜਿਸਟ ਜੋਨਾਥਨ ਵਿਲੀ ਵੀ ਇਸ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਹੁਣ ਆਓ ਸਮਝੀਏ ਕਿ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਸਥਾਨ ਲੱਦਾਖ ਕਿਵੇਂ ਰੇਗਿਸਤਾਨ ਬਣ ਗਿਆ।

ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਲੱਦਾਖ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਾਲ ਔਸਤਨ 25 ਦਿਨ ਹੀ ਮੀਂਹ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ 9 ਮਿਲੀਮੀਟਰ ਦੇ ਕਰੀਬ ਮੀਂਹ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇੰਨੀ ਘੱਟ ਵਰਖਾ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਲੱਦਾਖ ਰੇਗਿਸਤਾਨ ਦੇ ਮਾਪਦੰਡ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਯਾਨੀ ਕਿ ਇਹ ਰੇਗਿਸਤਾਨ ਦੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਲੱਦਾਖ ਵਿੱਚ ਇੰਨੀ ਘੱਟ ਬਾਰਿਸ਼ ਕਿਉਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ...?

ਲੱਦਾਖ ਦੀ ਭੂਗੋਲਿਕ ਸਥਿਤੀ 'ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਮਾਰੀਏ ਤਾਂ ਇਹ ਪਹਾੜਾਂ ਤੋਂ ਡਿੱਗਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਮਾਨਸੂਨ ਦੀਆਂ ਹਵਾਵਾਂ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚਦੀਆਂ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਇੱਥੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਮੀਂਹ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।