EVM ਨੂੰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈਕ ? ਜਾਣੋ ਕਿਹੜੀ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਇਸਨੂੰ ਬਣਾਉਂਦੀ ਸੁਰੱਖਿਅਤ; ਕੀ ਭਾਰਤ 'ਚ ਹੈਕਿੰਗ ਦੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਸੱਚ?
EVM: ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਵੋਟਿੰਗ ਮਸ਼ੀਨ (EVM) ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਅਕਸਰ ਬਹਿਸ ਹੁੰਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਕੁਝ ਸਵਾਲ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ... ਕੀ ਇਸਨੂੰ ਹੈਕ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ...
EVM: ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਵੋਟਿੰਗ ਮਸ਼ੀਨ (EVM) ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਅਕਸਰ ਬਹਿਸ ਹੁੰਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਕੁਝ ਸਵਾਲ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ... ਕੀ ਇਸਨੂੰ ਹੈਕ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸੱਚਾਈ ਇਹ ਹੈ ਕਿ EVM ਨੂੰ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਸਰਲ ਅਤੇ ਆਫਿਸਲਾਈਨ ਆਪਰੇਸ਼ਨ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਪਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪਰਤਾਂ ਅਤੇ ਆਡਿਟ ਮੈਕੇਨਿਜ਼ਮ ਇਸ ਨੂੰ ਹੋਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ।
EVM ਦਾ ਬੇਸਿਕ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਪੱਧਰ
ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ EVMs ਹਾਰਡਵੇਅਰ-ਅਧਾਰਿਤ ਹਨ ਅਤੇ ਔਫਲਾਈਨ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ, ਯਾਨੀ ਉਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਨੈੱਟਵਰਕ ਜਾਂ ਇੰਟਰਨੈਟ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਸਰਕਟ, ਮੈਮੋਰੀ ਅਤੇ ਵੋਟ ਸਟੋਰੇਜ ਸਥਾਨਕ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਰਿਮੋਟ ਹੈਕਿੰਗ ਲਈ ਇੰਟਰਨੈਟ ਪਹੁੰਚ ਅਸੰਭਵ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਡਿਜ਼ਾਈਨ EVM ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਬੁਨਿਆਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪਰਤ ਹੈ।
VVPAT
EVM ਦੇ ਨਾਲ ਲਗਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ VVPAT (Voter-Verified Paper Audit Trail) ਸਿਸਟਮ ਤੋਂ ਵੋਟਰ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਪਸੰਦ ਦੀ ਕਾਗਜ਼ੀ ਰਸੀਦ ਦਿਖਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਪੇਪਰ ਰੋਲ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਗਿਣਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਸ਼ੱਕ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ VVPAT ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਕਰਕੇ EVM ਰਿਕਾਰਡ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਆਡਿਟ ਪਰਤ ਹੈ ਜੋ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਕਨੀਕੀ ਵਿਵਾਦ ਵਿੱਚ ਨਿਰਣਾਇਕ ਸਾਬਤ ਹੋ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਖੋਜ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਵਾਲ
ਕਈ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਖੋਜ ਪੱਤਰਾਂ ਨੇ ਦਿਖਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵੀ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਵੋਟਿੰਗ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਸਿਧਾਂਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰੀਆਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਜੇਕਰ ਮਸ਼ੀਨ ਨੂੰ ਭੌਤਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਨਾਲ ਛੇੜਛਾੜ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਾਂ ਜੇਕਰ ਸਟੋਰੇਜ ਦੌਰਾਨ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਣਾਈ ਨਹੀਂ ਰੱਖੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਸੁਰੱਖਿਆ ਮਸ਼ੀਨ ਦੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਤੱਕ ਸੀਮਿਤ ਨਹੀਂ ਹੈ ਬਲਕਿ ਪੂਰੀ ਚੋਣ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀ ਹੈ: ਨਿਰਮਾਣ, ਸਟੋਰੇਜ, ਆਵਾਜਾਈ, ਪੋਲਿੰਗ-ਸਟੇਸ਼ਨ ਹੈਂਡਲਿੰਗ, ਅਤੇ ਗਿਣਤੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਹਿਲੂਆਂ ਵਿੱਚ ਨਿਗਰਾਨੀ, ਪਾਰਟੀ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀਆਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ, ਅਤੇ ਚੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ C&V (ਜਾਂਚ ਅਤੇ ਤਸਦੀਕ) ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਕੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੈਕਿੰਗ ਦੀਆਂ ਅਸਲ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਆਈਆਂ ਹਨ?
ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਅਜਿਹੇ ਦਾਅਵੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ, ਅਤੇ ਕੁਝ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੇ ਹੈਕਿੰਗ ਕਰਨ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਵੀ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਪਰ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਤਸਦੀਕ ਨੇ ਅਕਸਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾਅਵਿਆਂ ਨੂੰ ਬੇਬੁਨਿਆਦ ਪਾਇਆ ਹੈ। ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਨੇ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ EVM-VVPAT ਸਿਸਟਮ ਮਜ਼ਬੂਤ ਅਤੇ ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਹੈ, ਅਤੇ ਚੋਣ ਆਡਿਟ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਛੇੜਛਾੜ ਨਹੀਂ ਪਾਈ ਗਈ ਹੈ।
ਕਿਹੜੀ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ EVM ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਬਣਾਉਂਦੀ ?
ਨੈੱਟਵਰਕ ਨਾ ਹੋਣ ਨਾਲ ਰਿਮੋਟ ਅਟੈਕ ਮੁਸ਼ਕਲ। ਇਜਾਜ਼ਤ-ਅਧਾਰਤ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਿੰਗ ਅਤੇ ਹੈਸ਼-ਚੈਕਿੰਗ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਦੇ ਫਰਮਵੇਅਰ ਅਤੇ ਮੈਮੋਰੀ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਵੋਟ ਗਿਣਤੀ ਦੌਰਾਨ ਮੇਲ-ਮਿਲਾਪ ਲਈ ਇੱਕ VVPAT ਆਡਿਟ ਟ੍ਰੇਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਦੋ-ਪਾਰਟੀ ਪ੍ਰੋਟੋਕੋਲ ਅਤੇ ਸਖ਼ਤ ਲੌਜਿਸਟਿਕਸ (ਸਿੰਕਡ ਸਟੋਰੇਜ, ਵੇਅਰਹਾਊਸ ਨਿਗਰਾਨੀ, ਪਾਰਟੀ ਇੰਸਪੈਕਟਰ) ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀਆਂ ਕਈ ਪਰਤਾਂ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਇਕੱਠੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਟਾਪ ਹੈਡਲਾਈਨ
ਟ੍ਰੈਂਡਿੰਗ ਟੌਪਿਕ
