1 ਪੈਨ ਕਾਰਡ 'ਤੇ ਬਣੇ 1000 ਅਕਾਊਂਟ, ਮਨੀ ਲਾਂਡਰਿੰਗ ਦਾ ਸ਼ੱਕ, ਇੰਝ RBI ਦੇ Radar 'ਤੇ ਆਇਆ Paytm ਪੇਮੈਂਟਸ ਬੈਂਕ
RBI ਨੇ ਇਸ 'ਤੇ ਕਈ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਲਾਈਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਦਾ ਗਾਹਕਾਂ 'ਤੇ ਕੋਈ ਖਾਸ ਅਸਰ ਨਹੀਂ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਹੈ ਪਰ ਹੁਣ ਪੇਟੀਐਮ ਪੇਮੈਂਟਸ ਬੈਂਕ (Paytm Payments Bank) ਦਾ ਭਵਿੱਖ ਖਤਰੇ 'ਚ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਰ ਇਹ ਸਥਿਤੀ ਕਿਵੇਂ ਬਣੀ?
Paytm Payments Bank : ਪੇਟੀਐਮ ਪੇਮੈਂਟਸ ਬੈਂਕ (Paytm Payments Bank) ਇਸ ਸਮੇਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹੈ। RBI ਨੇ ਇਸ 'ਤੇ ਕਈ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਲਾਈਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਦਾ ਗਾਹਕਾਂ 'ਤੇ ਕੋਈ ਖਾਸ ਅਸਰ ਨਹੀਂ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਹੈ ਪਰ ਹੁਣ ਪੇਟੀਐਮ ਪੇਮੈਂਟਸ ਬੈਂਕ (Paytm Payments Bank) ਦਾ ਭਵਿੱਖ ਖਤਰੇ 'ਚ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਰ ਇਹ ਸਥਿਤੀ ਕਿਵੇਂ ਬਣੀ? ਆਖਿਰ ਅਜਿਹਾ ਕੀ ਹੋਇਆ ਕਿ ਪੇਟੀਐਮ ਪੇਮੈਂਟਸ ਬੈਂਕ ਨੇ ਆਰਬੀਆਈ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਜਲਣ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ? ਮਾਮਲੇ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਪੇਟੀਐਮ ਪੇਮੈਂਟਸ ਬੈਂਕ ਨੇ ਸਹੀ ਪਛਾਣ ਯਕੀਨੀ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਸੈਂਕੜੇ ਖਾਤੇ ਬਣਾਏ। ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਸੀ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਪੇਟੀਐਮ ਪੇਮੈਂਟਸ ਬੈਂਕ ਨੇ ਆਰਬੀਆਈ (RBI) ਦਾ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚਿਆ।
ਨਾਕਾਫ਼ੀ ਕੇਵਾਈਸੀ ਵਾਲੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਖਾਤਿਆਂ ਨੇ ਪਲੇਟਫਾਰਮ 'ਤੇ ਕਰੋੜਾਂ ਰੁਪਏ ਦੇ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਕੀਤੇ, ਸੰਭਾਵਿਤ ਮਨੀ ਲਾਂਡਰਿੰਗ (money laundering) ਦੀਆਂ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾਇਆ। ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਦੀ ਮੰਨੀਏ ਤਾਂ ਇਹ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿ 1,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਦੇ ਖਾਤੇ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਪੈਨ ਨੰਬਰ (pan number) ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਜਦੋਂ ਆਰਬੀਆਈ ਅਤੇ ਆਡੀਟਰ ਨੇ ਬੈਂਕ ਦੀ ਕੰਪਲਾਇੰਸ ਰਿਪੋਰਟ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਇਹ ਵੀ ਗਲਤ ਪਾਈ ਗਈ। ਸੂਤਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਆਰਬੀਆਈ ਨੂੰ ਚਿੰਤਾ ਹੈ ਕਿ ਕੁਝ ਖਾਤਿਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਮਨੀ ਲਾਂਡਰਿੰਗ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਪੀਐਮਓ ਪਹੁੰਚੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼
ਆਰਬੀਆਈ ਨੇ ਆਪਣੀ ਜਾਂਚ ਦੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਈਡੀ, ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰਾਲੇ ਅਤੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦਫ਼ਤਰ ਨੂੰ ਭੇਜ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਮਾਲੀਆ ਸਕੱਤਰ ਸੰਜੇ ਮਲਹੋਤਰਾ ਨੇ ਰਾਇਟਰਜ਼ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ਦਾ ਸਬੂਤ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਨਫੋਰਸਮੈਂਟ ਡਾਇਰੈਕਟੋਰੇਟ (ਈਡੀ) ਪੇਟੀਐਮ ਪੇਮੈਂਟਸ ਬੈਂਕ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰੇਗਾ।
ਸਮੂਹ ਦੇ ਅੰਦਰ ਗੈਰ-ਪਾਰਦਰਸ਼ੀ ਲੈਣ-ਦੇਣ
ਇਹ ਵੀ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਹਨ ਕਿ ਗਰੁੱਪ ਦੇ ਅੰਦਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਪਾਰਦਰਸ਼ਤਾ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਕੇਂਦਰੀ ਬੈਂਕ ਦੀ ਜਾਂਚ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਮਿਆਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਮੀਆਂ ਦਾ ਵੀ ਖੁਲਾਸਾ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੇਟੀਐਮ ਪੇਮੈਂਟਸ ਬੈਂਕ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਮੂਲ ਕੰਪਨੀ One97 ਕਮਿਊਨੀਕੇਸ਼ਨਜ਼ ਲਿਮਟਿਡ ਵਿਚਕਾਰ ਸਬੰਧਾਂ ਵਿੱਚ। ਪੇਟੀਐਮ ਦੇ ਮੂਲ ਐਪ ਰਾਹੀਂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਨੇ ਡੇਟਾ ਗੋਪਨੀਯਤਾ ਦੀਆਂ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾਇਆ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਆਰਬੀਆਈ ਨੇ ਪੇਟੀਐਮ ਪੇਮੈਂਟਸ ਬੈਂਕ ਰਾਹੀਂ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਬੰਦ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ। RBI ਦੇ ਨੋਟਿਸ ਦੇ ਬਾਅਦ, Paytm ਦੇ ਸਟਾਕ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਸੱਟ ਲੱਗੀ, ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ 36% ਦੀ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਮਾਰਕੀਟ ਮੁਲਾਂਕਣ $ 2 ਬਿਲੀਅਨ ਤੱਕ ਘਟ ਗਈ।