Cause Of Ageing Fast : ਭਰੀ ਜਵਾਨੀ 'ਚ ਵੀ ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਬੁੱਢਾ ਬਣਾ ਦਿੰਦੈ ਆਕਸੀਡੇਟਿਵ ਤਣਾਅ, ਜਾਣੋ ਕੀ ਹੈ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਤੇ ਕਿਵੇਂ ਕਰੀਏ ਬਚਾਅ
ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦਾ ਆਕਸੀਕਰਨ ਲਗਾਤਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਝ ਸਕਦੇ ਹੋ ਕਿ ਆਕਸੀਕਰਨ ਇਕ ਰਸਾਇਣਕ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਆਕਸੀਜਨ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਦੀ ਰਸਾਇਣਕ ਕਿਰਿਆ ਲਗਾਤਾਰ ਹੁੰਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ।
What is oxidative stress : ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦਾ ਆਕਸੀਕਰਨ ਲਗਾਤਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਝ ਸਕਦੇ ਹੋ ਕਿ ਆਕਸੀਕਰਨ ਇਕ ਰਸਾਇਣਕ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਆਕਸੀਜਨ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਦੀ ਰਸਾਇਣਕ ਕਿਰਿਆ ਲਗਾਤਾਰ ਹੁੰਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਦੀ ਉਮਰ ਹਰ ਪਲ ਘਟਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਵਧਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸਰੀਰ ਬੁੱਢਾ ਲੱਗਣ ਲੱਗਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਰੋਕਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਪਰ ਸਿਹਤਮੰਦ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਅਪਣਾ ਕੇ ਅਤੇ ਸਹੀ ਖੁਰਾਕ ਨਾਲ ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੇ ਕਾਰਨ ਸਰੀਰ 'ਤੇ ਪੈਣ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਹੌਲੀ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਆਕਸੀਕਰਨ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਅਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਇਸ ਆਕਸੀਟੇਟਿਵ ਤਣਾਅ ਕਿਸਨੂੰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ...
ਆਕਸੀਡੇਟਿਵ ਤਣਾਅ ਕੀ ਹੈ?
ਆਕਸੀਡੇਟਿਵ ਤਣਾਅ (stress) ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਫ੍ਰੀ ਰੈਡੀਕਲਸ (Free Radicals) ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ। ਫ੍ਰੀ ਰੈਡੀਕਲ ਅਜਿਹੇ ਫ੍ਰੀ ਕਣ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਖੂਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਤਰਲ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਵਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਸੈੱਲਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਦਾ ਅਸਰ ਚਮੜੀ ਦੇ ਬਾਹਰੀ ਹਿੱਸੇ 'ਤੇ ਵੀ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਚਮੜੀ ਥੱਕੀ, ਸੁੱਜੀ ਜਾਂ ਅਧੂਰੀ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਸਰੀਰ 'ਤੇ ਝੁਰੜੀਆਂ ਪੈਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਤੇਜ਼ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਐਂਟੀਆਕਸੀਡੈਂਟ (Antioxidant) ਇਨ੍ਹਾਂ ਫ੍ਰੀ ਰੈਡੀਕਲਸ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਫ੍ਰੀ ਰੈਡੀਕਲਸ ਅਤੇ ਐਂਟੀਆਕਸੀਡੈਂਟਸ ਵਿਚਕਾਰ ਸੰਤੁਲਨ ਵਿਗੜ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਸਰੀਰ ਦੀ ਚਮੜੀ, ਸੈੱਲਾਂ ਅਤੇ ਟਿਸ਼ੂਆਂ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਤਣਾਅ ਨੂੰ ਆਕਸੀਡੇਟਿਵ ਤਣਾਅ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਫ੍ਰੀ ਰੈਡੀਕਲ ਕਿੱਥੋਂ ਆਉਂਦੇ ਹਨ?
ਇਹ ਫ੍ਰੀ ਰੈਡੀਕਲ ਭੋਜਨ ਦੇ ਪਾਚਨ ਦੌਰਾਨ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਭੋਜਨ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਪਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਗੈਸਾਂ ਅਤੇ ਰਸਾਇਣ ਵੀ ਬਣਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਾਡਾ ਸਰੀਰ ਮਲ, ਪਿਸ਼ਾਬ, ਪਸੀਨਾ, ਗੈਸ ਆਦਿ ਰਾਹੀਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਫ੍ਰੀ ਰੈਡੀਕਲਸ ਦੀ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਖੂਨ ਵਿੱਚ ਸਰੀਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਵਹਿਣ ਲੱਗਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਦੀ ਉਮਰ ਵਧਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਆਕਸੀਟੇਟਿਵ ਤਣਾਅ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਕਿਉਂ ਹੈ?
- ਆਕਸੀਡੇਟਿਵ ਤਣਾਅ ਨਾ ਸਿਰਫ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬੁਢਾਪੇ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ ਪਰ ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਜੇਕਰ ਇਹ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤਕ ਬਣਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਕਈ ਜਾਨਲੇਵਾ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਵੀ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ, ਸ਼ੂਗਰ, ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ, ਪਾਰਕਿੰਸਨ'ਸ, ਉੱਚ ਬੀਪੀ, ਪੁਰਾਣੀ ਥਕਾਵਟ, ਮਾੜੀ ਜਣਨ ਸ਼ਕਤੀ ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਕੈਂਸਰ।
- ਇਸ ਲਈ ਮੈਟਾਬੌਲਿਕ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਠੀਕ ਰੱਖਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਜਿਸ ਸਮੇਂ ਪਾਚਨ ਦੌਰਾਨ ਫ੍ਰੀ ਰੈਡੀਕਲ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਐਂਟੀਆਕਸੀਡੈਂਟਸ ਵੀ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਕਾਰਨ ਕਰਕੇ ਐਂਟੀਆਕਸੀਡੈਂਟ ਜ਼ਿਆਦਾ ਬਣਨ ਲੱਗਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਸਰੀਰ 'ਤੇ ਆਕਸੀਡੇਟਿਵ ਤਣਾਅ ਵਧਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਦੋਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਗੈਰ-ਸਿਹਤਮੰਦ ਭੋਜਨ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖਾਧਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਫਾਸਟ ਫੂਡ, ਆਟੇ ਦੀਆਂ ਬਣੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ, ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਸਾਲੇਦਾਰ ਅਤੇ ਡੂੰਘੇ ਤਲੇ ਹੋਏ ਭੋਜਨ ਘੱਟ ਖਾਣ ਜਾਂ ਨਾ ਖਾਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
- ਜੋ ਲੋਕ ਪੂਰੀ ਨੀਂਦ ਨਹੀਂ ਲੈਂਦੇ ਅਤੇ ਲਗਾਤਾਰ ਗੈਰ-ਸਿਹਤਮੰਦ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
- ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਵਾਲੀਆਂ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸਰੀਰ 'ਤੇ ਆਕਸੀਟੇਟਿਵ ਤਣਾਅ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਆਕਸੀਟੇਟਿਵ ਤਣਾਅ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਘਟਾਉਣਾ ਹੈ?
- ਆਕਸੀਡੇਟਿਵ ਤਣਾਅ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਆਸਾਨ ਤਰੀਕਾ ਸਹੀ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਅਤੇ ਖੁਰਾਕ ਹੈ।
- ਪਾਣੀ ਕਾਫ਼ੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਪੀਓ। ਹਰ ਰੋਜ਼ 8 ਤੋਂ 10 ਗਲਾਸ ਪਾਣੀ ਪੀਓ। ਸੂਪ, ਲੱਸੀ, ਦੁੱਧ ਆਦਿ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰੋ।
- ਦਿਨ ਵਿਚ ਚਾਰ ਤੋਂ ਪੰਜ ਵਾਰ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਫਲ ਅਤੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਖਾਓ।
- ਖੱਟੇ ਫਲ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਖਾਓ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਕਰੌਦਾ, ਚੈਰੀ, ਪਲਮ, ਸਟ੍ਰਾਬੇਰੀ, ਲਾਲ ਅਤੇ ਕਾਲੇ ਅੰਗੂਰ ਆਦਿ।
- ਵਿਟਾਮਿਨ-ਏ, ਵਿਟਾਮਿਨ-ਸੀ ਅਤੇ ਵਿਟਾਮਿਨ-ਈ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰੋ।
- ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਵਿੱਚ ਗਾਜਰ, ਟਮਾਟਰ, ਪਾਲਕ, ਜੈਤੂਨ, ਹਲਦੀ ਦੇ ਪੱਤੇ, ਹਰਾ ਪਿਆਜ਼ ਅਤੇ ਬਰੋਕਲੀ ਜ਼ਰੂਰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰੋ।
- ਕਾਫ਼ੀ ਨੀਂਦ ਲਓ ਅਤੇ ਸੌਣ ਅਤੇ ਜਾਗਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰੋ।
- ਸਰੀਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨਿਯਮਿਤ ਰੂਪ ਨਾਲ ਕਰੋ। ਭਾਵੇਂ ਤੁਸੀਂ ਸੈਰ ਲਈ ਜਾਂਦੇ ਹੋ, ਖੇਡਾਂ ਦਾ ਅਨੰਦ ਲੈਂਦੇ ਹੋ ਜਾਂ ਦੌੜਦੇ ਹੋ।
Check out below Health Tools-
Calculate Your Body Mass Index ( BMI )
ਟਾਪ ਹੈਡਲਾਈਨ
ਟ੍ਰੈਂਡਿੰਗ ਟੌਪਿਕ
