(Source: ECI/ABP News)
ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ : ਵੰਡ ਨਾ ਚਾਹਉਣ ਵਾਲਾ ਸਿੱਖ ਜੋ ਬਣਿਆ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ , ਇਮਾਨਦਾਰੀ 'ਤੇ ਨਹਿਰੂ ਨੂੰ ਹੋਇਆ ਸ਼ੱਕ ਅਚਾਨਕ ਹਟਾਇਆ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ
‘ਸਰਦਾਰ’ ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਵੰਡ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਹ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਬਣੇ। 1952 ਵਿੱਚ ਅਚਾਨਕ ਨਹਿਰੂ ਨੇ ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ।
ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ : ਸਰਦਾਰ ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ (Sardar Baldev Singh) ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਦੇ ਬਹੁਤੇ ਲੋਕ ਇਹ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋਣਗੇ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਵਸਾਉਣ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨਾਂ ਦਾ ਕਿੰਨਾ ਯੋਗਦਾਨ ਸੀ। ਸਿੰਘ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1937 ਵਿੱਚ ਲਾਹੌਰ ਦੀ ਪੰਜਾਬ ਅਸੈਂਬਲੀ ਵਿੱਚ ਇਸ ਇਲਾਕੇ ਤੋਂ ਵਿਧਾਇਕ ਬਣੇ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਇਹ ਇਲਾਕਾ ਅੰਬਾਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਸੀ। ਪਹਾੜੀਆਂ ਤੋਂ ਨਿਕਲਦੇ ਝਰਨੇ ਅਤੇ ਨਦੀਆਂ ਨੇ ਤਬਾਹੀ ਮਚਾਈ ਹੋਈ ਸੀ, ਇਸ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਪਛੜੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਗਿਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਵੰਡ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਨਵੇਂ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਸ਼ਿਮਲਾ ਰਹੀ। ਪਹਿਲੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ (Prime Minister Jawaharlal Nehru) ਇੱਕ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਰਾਜਧਾਨੀ ਵਜੋਂ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ ਜੋ ਨਵਾਂ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਹੋਵੇ।
ਨਹਿਰੂ 'ਤੇ ਸਰਦਾਰ ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ (Sardar Baldev Singh) ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸੀ ਕਿ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਨਵੀਂ ਰਾਜਧਾਨੀ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਅੱਜ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਨੁਮਾਇੰਦੇ ਵਜੋਂ, ਸਿੰਘ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਬਾਰੇ ਚੱਲ ਰਹੀ ਸਿਆਸੀ ਗੱਲਬਾਤ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸਨ। ਸਰਦਾਰ ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ ਨੇ ਵੀ ਵੰਡ ਵਿਚ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਸੀ। 11 ਜੁਲਾਈ 1902 ਨੂੰ ਜਨਮੇ ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ 15 ਅਗਸਤ 1947 ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਬਣੇ।
ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ: ਤਾਰਾ ਸਿੰਘ ਦਾ ਚੇਲਾ ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਵੱਡਾ ਸਮਰਥਕ ਸੀ
ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ ਦਾ ਜਨਮ ਇੱਕ ਅਮੀਰ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੇ ਖਾਲਸਾ ਕਾਲਜ (Khalsa College, Amritsar) ਤੋਂ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਲਦੇਵ ਨੇ ਅਕਾਲੀ ਪਾਰਟੀ ਰਾਹੀਂ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਬਾਕੀ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਲਈ ਮਾਸਟਰ ਤਾਰਾ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਗੁਰੂ ਮੰਨਣ ਦੀ ਸਹੁੰ ਖਾਧੀ।
ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ ਨੇ ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਸਿੱਖ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਲਜ ਬਨਾਵਲੇ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਜਦੋਂ ਦੂਸਰਾ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਫੌਜ ਵਿਚ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਭਰਤੀ ਕਰਨ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਕੀਤੀ। ਕਾਂਗਰਸ ਇਸ ਵਿਚਾਰ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ।
1942 ਦਾ ਕ੍ਰਿਪਸ ਮਿਸ਼ਨ... ਜਿਨਾਹ ਦੀ ਜ਼ਿੱਦ
1942 ਵਿੱਚ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਯੁੱਧ ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਿਆਸੀ ਭਵਿੱਖ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪ੍ਰਸਤਾਵਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਕ੍ਰਿਪਸ ਮਿਸ਼ਨ ਨੂੰ ਭੇਜਿਆ। ਸਰਦਾਰ ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਵਫ਼ਦ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸਨ। ਇਸ ਵਫ਼ਦ ਵਿੱਚ ਮਾਸਟਰ ਤਾਰਾ ਸਿੰਘ, ਸਰ ਜੋਗਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਸਰਦਾਰ ਉੱਜਲ ਸਿੰਘ ਸਨ। ਮਿਸ਼ਨ ਫੇਲ੍ਹ ਸਾਬਤ ਹੋਇਆ ਕਿਉਂਕਿ ਕੋਈ ਵੀ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪ੍ਰਸਤਾਵ 'ਤੇ ਸਹਿਮਤ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕੀ।
ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਯਤਨ ਤੇਜ਼ ਹੋ ਰਹੇ ਸਨ ਪਰ ਮੁਸਲਿਮ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੇ ਮੁਹੰਮਦ ਅਲੀ ਜਿਨਾਹ ਨੂੰ ਹੀ ਆਪਣਾ ਬੁਲਾਰਾ ਮੰਨਿਆ। ਜਿਨਾਹ ਇਸ ਗੱਲ 'ਤੇ ਅੜੇ ਸਨ ਕਿ ਉਹ ਮੁਸਲਿਮ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਵਾਲਾ ਇਲਾਕਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ, ਜੋ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੇ ਪੂਰੇ ਕੰਟਰੋਲ ਹੇਠ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਹ ਕੋਈ ਹੋਰ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਸਵੀਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗਾ।
ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਵਿਰੋਧੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੂੰ ਇਕਜੁੱਟ ਕੀਤਾ
ਜੂਨ 1942 ਵਿਚ ਯੂਨੀਅਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਸਰ ਸਿਕੰਦਰ ਹਯਾਤ ਖਾਨ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬਣੇ। ਸਰਦਾਰ ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ ਨੇ ਅਕਾਲੀ ਆਗੂਆਂ ਅਤੇ ਯੂਨੀਅਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦਰਮਿਆਨ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਚੱਲੀ ਆ ਰਹੀ ਖਿੱਚੋਤਾਣ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕੀਤਾ। ਦੋਵਾਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਸਮਝੌਤਾ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਅਕਾਲੀ ਗੱਠਜੋੜ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਗਏ। ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ ਨੇ 26 ਜੂਨ 1942 ਨੂੰ ਵਿਕਾਸ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕੀ।
ਦਸੰਬਰ 1942 ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਸਰ ਸਿਕੰਦਰ ਦਾ ਦਿਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ ਤਾਂ ਮਲਿਕ ਖਿਜਰ ਹਯਾਤ ਟਿਵਾਣਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣਿਆ। ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ 1946 ਤੱਕ ਆਪਣੇ ਅਹੁਦੇ 'ਤੇ ਰਹੇ। 2 ਸਤੰਬਰ, 1946 ਨੂੰ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਗਿਆ।
ਦੇਸ਼ ਦੀ ਵੰਡ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸੀ ਸਰਦਾਰ ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ
ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕੈਬਿਨੇਟ ਮਿਸ਼ਨ 1946 ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਨੇਤਾਵਾਂ ਨਾਲ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨ 'ਤੇ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਨ ਲਈ ਆਇਆ ਸੀ। ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਨੁਮਾਇੰਦਾ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ। ਉਸ ਨੇ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਵੱਖਰੇ ਮਿਸ਼ਨ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਵੰਡ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਸੀ ਕਿ ਇੱਕ ਅਖੰਡ ਭਾਰਤ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਵਿਵਸਥਾ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ ਮੁਸਲਿਮ ਲੀਗ ਦੁਆਰਾ ਥੋਪੀ ਗਈ ਵੰਡ ਹੋਣ 'ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਹੱਦਾਂ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਖਿੱਚਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਉਹ ਰਾਵਲਪਿੰਡੀ ਅਤੇ ਮੁਲਤਾਨ ਵਰਗੀਆਂ ਮੁਸਲਿਮ-ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਵੰਡਾਂ ਨੂੰ ਕੱਟਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਤਾਂ ਜੋ ਬਾਕੀ ਪੰਜਾਬ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਝੁਕ ਜਾਵੇ।
ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੇ ਯੁੱਗ ਦੇ ਤੀਜੇ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੇ ਅਹੁਦੇ 'ਤੇ ਬੈਠੇ ਸਰਦਾਰ
ਕੈਬਨਿਟ ਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਵਿੱਚ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੀ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰੀ ਦੇ ਦਾਅਵੇ ਨੂੰ ਕਾਫੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਮਈ 1946 ਵਿਚ, ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਇਸ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਪੂਰੇ ਅਭਿਆਸ ਦਾ ਬਾਈਕਾਟ ਕੀਤਾ। ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਦੀ ਅਪੀਲ 'ਤੇ ਪੰਥਕ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧ ਬੋਰਡ ਨੇ 14 ਅਗਸਤ 1946 ਨੂੰ ਹੋਈ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿਚ ਦੁਹਰਾਇਆ ਕਿ ਕੈਬਨਿਟ ਮਿਸ਼ਨ ਯੋਜਨਾ ਸਿੱਖਾਂ ਨਾਲ ਬੇਇਨਸਾਫ਼ੀ ਸੀ, ਪਰ ਬਾਈਕਾਟ ਵਾਪਸ ਲੈ ਲਿਆ।
ਸਰਦਾਰ ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਨੁਮਾਇੰਦੇ ਵਜੋਂ 2 ਸਤੰਬਰ 1946 ਨੂੰ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਕੈਬਨਿਟ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ। ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰਾਲਾ ਫ਼ੌਜ ਦੇ ਕਮਾਂਡਰ-ਇਨ-ਚੀਫ਼ ਕੋਲ ਸੀ। ਇਹ ਅਹੁਦਾ ਵਾਇਸਰਾਏ ਅਤੇ ਗਵਰਨਰ-ਜਨਰਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਾਮਰਾਜ ਵਿੱਚ ਤੀਜਾ ਸੀ।
ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਜਿਸ ਨੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਰੁਖ਼ ਹੀ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ
ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤ ਛੱਡਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸਨੂੰ ਦੋ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡ ਦਿੱਤਾ। ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ, ਮੁਸਲਿਮ ਲੀਗ ਅਤੇ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਇੱਕ-ਇੱਕ ਨੁਮਾਇੰਦੇ ਨੂੰ ਲੰਡਨ ਬੁਲਾਇਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ, ਮੁਹੰਮਦ ਅਲੀ ਜਿਨਾਹ ਅਤੇ ਸਰਦਾਰ ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਪੂਰੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਕਿ ਸਿੱਖ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨਾਲ ਰਹਿਣ। ਉਹ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਸਰਦਾਰ ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ ਇਸ ਬਾਰੇ ਜਿਨਾਹ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਨ।
ਮਾਸਟਰ ਤਾਰਾ ਸਿੰਘ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਮੁਸਲਿਮ ਲੀਗ ਦੇ ਸਾਰੇ ਲਾਲਚਾਂ ਨੂੰ ਠੁਕਰਾ ਦਿੱਤਾ। ਸਰਦਾਰ ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ ਦੀ ਅਕਾਲੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਸਦਕਾ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਵੰਡ ਹੋਈ। ਇੱਕ ਸੀਮਾ ਕਮਿਸ਼ਨ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਜਦੋਂ 15 ਅਗਸਤ 1947 ਨੂੰ ਉਸਦਾ ਫੈਸਲਾ ਆਇਆ ਤਾਂ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਾਰ ਝੱਲਣੀ ਪਈ।
'ਬਲਦੇਵ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਫੌਜ ਨੇ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਨੂੰ ਭਾਰਤ 'ਚ ਮਿਲਾ ਦਿੱਤਾ'
ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕੈਬਿਨੇਟ ਮਿਸ਼ਨ 1946 ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਨੇਤਾਵਾਂ ਨਾਲ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨ 'ਤੇ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਨ ਲਈ ਆਇਆ ਸੀ। ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਨੁਮਾਇੰਦਾ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ। ਉਸ ਨੇ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਵੱਖਰੇ ਮਿਸ਼ਨ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਵੰਡ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਸੀ ਕਿ ਇੱਕ ਅਖੰਡ ਭਾਰਤ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਵਿਵਸਥਾ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ ਮੁਸਲਿਮ ਲੀਗ ਦੁਆਰਾ ਥੋਪੀ ਗਈ ਵੰਡ ਹੋਣ 'ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਹੱਦਾਂ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਖਿੱਚਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਉਹ ਰਾਵਲਪਿੰਡੀ ਅਤੇ ਮੁਲਤਾਨ ਵਰਗੀਆਂ ਮੁਸਲਿਮ-ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਵੰਡਾਂ ਨੂੰ ਕੱਟਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਤਾਂ ਜੋ ਬਾਕੀ ਪੰਜਾਬ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਝੁਕ ਜਾਵੇ।
ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੇ ਯੁੱਗ ਦੇ ਤੀਜੇ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੇ ਅਹੁਦੇ 'ਤੇ ਬੈਠੇ ਸਰਦਾਰ
ਕੈਬਨਿਟ ਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਵਿੱਚ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੀ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰੀ ਦੇ ਦਾਅਵੇ ਨੂੰ ਕਾਫੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਮਈ 1946 ਵਿਚ, ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਇਸ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਪੂਰੇ ਅਭਿਆਸ ਦਾ ਬਾਈਕਾਟ ਕੀਤਾ। ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਦੀ ਅਪੀਲ 'ਤੇ ਪੰਥਕ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧ ਬੋਰਡ ਨੇ 14 ਅਗਸਤ 1946 ਨੂੰ ਹੋਈ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿਚ ਦੁਹਰਾਇਆ ਕਿ ਕੈਬਨਿਟ ਮਿਸ਼ਨ ਯੋਜਨਾ ਸਿੱਖਾਂ ਨਾਲ ਬੇਇਨਸਾਫ਼ੀ ਸੀ, ਪਰ ਬਾਈਕਾਟ ਵਾਪਸ ਲੈ ਲਿਆ।
ਸਰਦਾਰ ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਨੁਮਾਇੰਦੇ ਵਜੋਂ 2 ਸਤੰਬਰ 1946 ਨੂੰ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਕੈਬਨਿਟ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ। ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰਾਲਾ ਫ਼ੌਜ ਦੇ ਕਮਾਂਡਰ-ਇਨ-ਚੀਫ਼ ਕੋਲ ਸੀ। ਇਹ ਅਹੁਦਾ ਵਾਇਸਰਾਏ ਅਤੇ ਗਵਰਨਰ-ਜਨਰਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਾਮਰਾਜ ਵਿੱਚ ਤੀਜਾ ਸੀ।
ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਜਿਸ ਨੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਹੀ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਰੁਖ਼
ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤ ਛੱਡਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸਨੂੰ ਦੋ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡ ਦਿੱਤਾ। ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ, ਮੁਸਲਿਮ ਲੀਗ ਅਤੇ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਇੱਕ-ਇੱਕ ਨੁਮਾਇੰਦੇ ਨੂੰ ਲੰਡਨ ਬੁਲਾਇਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ, ਮੁਹੰਮਦ ਅਲੀ ਜਿਨਾਹ ਅਤੇ ਸਰਦਾਰ ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਪੂਰੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਕਿ ਸਿੱਖ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨਾਲ ਰਹਿਣ। ਉਹ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਸਰਦਾਰ ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ ਇਸ ਬਾਰੇ ਜਿਨਾਹ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਨ।
ਮਾਸਟਰ ਤਾਰਾ ਸਿੰਘ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਮੁਸਲਿਮ ਲੀਗ ਦੇ ਸਾਰੇ ਲਾਲਚਾਂ ਨੂੰ ਠੁਕਰਾ ਦਿੱਤਾ। ਸਰਦਾਰ ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ ਦੀ ਅਕਾਲੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਸਦਕਾ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਵੰਡ ਹੋਈ। ਇੱਕ ਸੀਮਾ ਕਮਿਸ਼ਨ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਜਦੋਂ 15 ਅਗਸਤ 1947 ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਆਇਆ ਤਾਂ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਾਰ ਝੱਲਣੀ ਪਈ।
'ਬਲਦੇਵ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਫੌਜ ਨੇ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਨੂੰ ਭਾਰਤ 'ਚ ਮਿਲਾ ਦਿੱਤਾ'
Tributes to the first @DefenceMinIndia Sardar Baldev Singh Ji on his birth anniversary. It was under his command that the Indian Army annexed the princely state of Hyderabad into the Indian Union. I join a grateful nation in remembering him & his contributions to nation building. pic.twitter.com/HNziDCmqbS
— Capt.Amarinder Singh (@capt_amarinder) July 11, 2019
ਫੌਜ ਬਦਲ ਦਿੱਤੀ, ਫਿਰ ਵੀ ਨਹਿਰੂ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ ਤੋਂ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ
ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਸਰਦਾਰ ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ ਨੇ ਰੱਖਿਆ ਬਲਾਂ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀ ਕੀਤੀ। ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ ਫੌਜ ਦੇ ਮੁਕੰਮਲ ਰਾਸ਼ਟਰੀਕਰਨ ਪਿੱਛੇ ਸੀ। ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਘੁਸਪੈਠ, ਜੂਨਾਗੜ੍ਹ ਅਤੇ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਪੁਲਿਸ ਕਾਰਵਾਈ... ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਸਖ਼ਤ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ, ਪਰ ਜਿਸ ਢੰਗ ਨਾਲ ਉਹ ਲੜਿਆ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦੇ ਨੁਮਾਇੰਦੇ ਵਜੋਂ, ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ ਨੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਕਿ ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੀ ਜੋ ਇਸ ਨੇ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਵਜੋਂ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ ਸਨ।
ਟਾਪ ਹੈਡਲਾਈਨ
ਟ੍ਰੈਂਡਿੰਗ ਟੌਪਿਕ
