Indian Economy : 5ਵੀਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ, ਫਿਰ ਵੀ 100 ਸਭ ਤੋਂ ਅਮੀਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦਾ ਨਾਮ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ?, ਜਾਣੋ
Indian Economy : ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਕਈ ਸਭ ਤੋਂ ਅਮੀਰ ਦੇਸ਼ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੇ ਦੇਸ਼ ਹਨ। ਖੇਤੀ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਵਪਾਰ ਨੇ ਵੀ ਉਸ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਅਰਥਚਾਰੇ 'ਤੇ ਕੋਈ ਅਸਰ ਨਹੀਂ ਪਾਇਆ ਹੈ।
ਭਾਰਤ (India) ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਦੇਸ਼ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ, ਚੀਨ, ਜਾਪਾਨ ਅਤੇ ਜਰਮਨੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ 5ਵੀਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ (5th largest economy) ਹੈ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਅਮੀਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ (world's richest countries) 'ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਦੀ ਗੱਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਭਾਰਤ ਦਾ ਨਾਂ ਟਾਪ-100 'ਚ ਵੀ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ।
ਇਹ ਸਾਨੂੰ ਸੋਚਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇੰਨੀ ਅਸਮਾਨਤਾ ਕਿਉਂ? ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਜਾਣ ਕੇ ਹੈਰਾਨੀ ਹੋਵੇਗੀ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਅਮੀਰ ਦੇਸ਼ (richest countries) ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹਨ।
ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਅਮੀਰ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਕਹਾਣੀ
ਦੁਨੀਆ ਦੇ 10 ਸਭ ਤੋਂ ਅਮੀਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ 4 ਅਤੇ ਯੂਰਪ ਦੇ 5 ਦੇਸ਼ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਪੱਛਮੀ ਯੂਰਪ ਦਾ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਦੇਸ਼ ਲਕਸਮਬਰਗ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਅਮੀਰ ਹੈ। ਇਹ ਬੈਲਜੀਅਮ, ਫਰਾਂਸ ਅਤੇ ਜਰਮਨੀ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਲਕਸਮਬਰਗ ਖੇਤਰਫਲ ਦੇ ਲਿਹਾਜ਼ ਨਾਲ ਯੂਰਪ ਦਾ 7ਵਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਦੇਸ਼ ਹੈ। ਇੱਥੋਂ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਸਿਰਫ਼ 6.50 ਲੱਖ ਹੈ।
ਲਕਸਮਬਰਗ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਦੌਲਤ ਦਾ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਆਪਣੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਸਹੂਲਤਾਂ, ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ 'ਤੇ ਖਰਚ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਲਕਸਮਬਰਗ ਇੱਕ ਵਿਕਸਤ ਦੇਸ਼ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਜੀਡੀਪੀ ਪ੍ਰਤੀ ਵਿਅਕਤੀ ਆਮਦਨ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ 143,320 ਡਾਲਰ ਹੈ।
ਲਕਸਮਬਰਗ ਯੂਰਪੀਅਨ ਯੂਨੀਅਨ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ, ਯੂਰਪੀਅਨ ਯੂਨੀਅਨ, ਨਾਟੋ ਅਤੇ ਓਈਸੀਡੀ ਦਾ ਇੱਕ ਸੰਸਥਾਪਕ ਮੈਂਬਰ ਹੈ।
ਕੀ ਹੈ ਜੀਡੀਪੀ ਪ੍ਰਤੀ ਵਿਅਕਤੀ ਆਮਦਨ?
ਕਿਸੇ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਅਮੀਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ ਇਹ ਮਾਪਣ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਤਰੀਕੇ ਹਨ, ਪਰ ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਜੀਡੀਪੀ ਪ੍ਰਤੀ ਵਿਅਕਤੀ ਆਮਦਨ। ਜੀਡੀਪੀ ਇੱਕ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਸਾਰੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਅਤੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦਾ ਕੁੱਲ ਮੁੱਲ ਹੈ।
ਜਦੋਂ ਜੀਡੀਪੀ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਕੁੱਲ ਆਬਾਦੀ ਨਾਲ ਵੰਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੀਡੀਪੀ ਪ੍ਰਤੀ ਵਿਅਕਤੀ ਆਮਦਨ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪ੍ਰਤੀ ਵਿਅਕਤੀ ਜੀਡੀਪੀ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹਰੇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਔਸਤਨ ਕਿੰਨੀ ਕਮਾਈ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਕਿਸੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਪੱਧਰ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਉਣ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਮਾਪਣ ਲਈ ਇਸ ਨੂੰ ਜੀਡੀਪੀ ਨਾਲੋਂ ਬਿਹਤਰ ਪੈਮਾਨਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਕਿੱਥੇ ਹੈ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਅਮੀਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ?
ਜੀਡੀਪੀ 'ਤੇ ਕੈਪੀਟਾ ਰੈਂਕਿੰਗ 2023 (Capita Ranking 2023 on GDP) ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਾਰਤ ਸਭ ਤੋਂ ਅਮੀਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ 129ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਭਾਵ 129ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਜੀਡੀਪੀ ਪ੍ਰਤੀ ਵਿਅਕਤੀ ਆਮਦਨ 2673 ਡਾਲਰ (2.21 ਲੱਖ ਰੁਪਏ) ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਵਿਸ਼ਵ ਜੀਡੀਪੀ ਰੈਂਕਿੰਗ (world GDP Ranking) ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਭਾਰਤ 5ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੈ।
IMF ਦੇ ਅਨੁਮਾਨਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਸਾਲ 2027 ਤੱਕ, ਭਾਰਤ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਤੀਜੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਬਣ ਜਾਵੇਗਾ। 2014 'ਚ ਭਾਰਤ ਇਸ ਸੂਚੀ 'ਚ 10ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਸੀ। ਪ੍ਰਤੀ ਵਿਅਕਤੀ ਜੀਡੀਪੀ ਦੇ ਲਿਹਾਜ਼ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਤੋਂ ਵੀ ਮਾੜੀ ਹੈ।
2027 ਤੱਕ ਤੀਜੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਬਣਨ ਲਈ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਅੱਠ ਫੀਸਦੀ ਸਾਲਾਨਾ ਦੀ ਦਰ ਨਾਲ ਵਿਕਾਸ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇਗਾ। IMF ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ ਕਿ 2027 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀਆਂ ਦੀ ਔਸਤ ਸਾਲਾਨਾ ਪ੍ਰਤੀ ਵਿਅਕਤੀ ਜੀਡੀਪੀ 3466 ਡਾਲਰ ਹੋਵੇਗੀ। ਪਰ ਇਸ ਨਾਲ ਕੈਪੀਟ ਰੈਂਕਿੰਗ 'ਚ ਕੋਈ ਸੁਧਾਰ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ।
ਦੱਖਣੀ ਸੂਡਾਨ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਗਰੀਬ ਦੇਸ਼ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਪ੍ਰਤੀ ਵਿਅਕਤੀ ਜੀਡੀਪੀ 475 ਡਾਲਰ ਹੈ। ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੁਦਰਾ ਫੰਡ (International Monetary Fund (IMF) ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਦਸ ਸਭ ਤੋਂ ਗਰੀਬ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਔਸਤ ਪ੍ਰਤੀ ਵਿਅਕਤੀ ਆਮਦਨ 1432 ਡਾਲਰ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਦਸ ਸਭ ਤੋਂ ਅਮੀਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ 105,170 ਡਾਲਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ।
ਛੋਟੇ ਦੇਸ਼ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਅਮੀਰ ਕਿਵੇਂ?
ਲਕਸਮਬਰਗ (Luxembourg), ਸੈਨ ਮੈਰੀਨੋ (San Marino) ਸਵਿਟਜ਼ਰਲੈਂਡ (Switzerland) ਵਰਗੇ ਛੋਟੇ ਦੇਸ਼ ਦੁਨੀਆ ਦੇ 10 ਸਭ ਤੋਂ ਅਮੀਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਹ ਦੇਸ਼ ਆਪਣੀਆਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਵਿੱਤੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਅਤੇ ਟੈਕਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਕਾਰਨ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਹਨ।
ਇਸ ਕਾਰਨ ਲੋਕ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਨਿਵੇਸ਼, ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਅਤੇ ਬੈਂਕਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਧ ਜਮ੍ਹਾਂ ਰਕਮਾਂ ਵੱਲ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ।
ਕੁਝ ਦੇਸ਼ ਕੁਦਰਤੀ ਸੋਮਿਆਂ ਕਾਰਨ ਅਮੀਰ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਕੋਲ ਤੇਲ ਅਤੇ ਗੈਸ ਦੇ ਵੱਡੇ ਭੰਡਾਰ ਹਨ, ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਅਮੀਰ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ- ਕਤਰ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਅਰਬ ਅਮੀਰਾਤ।
ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਸਥਾਨ ਕੁਝ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਆਕਰਸ਼ਕ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਸਥਾਨਾਂ ਅਤੇ ਜੂਏ ਦੇ ਉਦਯੋਗਾਂ ਵਾਲੇ ਦੇਸ਼ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਆਰਥਿਕਤਾ ਨੂੰ ਹੁਲਾਰਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।
ਚਮਕਦੇ ਕੈਸੀਨੋ ਅਤੇ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਸੈਲਾਨੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਲਈ ਚੰਗੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਲੌਕਡਾਊਨ ਅਤੇ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦੀ ਮਾਰ ਝੱਲਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਮਕਾਊ ਦਾ ਨਾਂ ਟਾਪ-5 ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।
ਮਕਾਊ 'ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਜੂਏ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ' ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਜੂਆ ਖੇਡਣਾ ਕਾਨੂੰਨੀ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਸਭ ਤੋਂ ਅਮੀਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ?
ਭਾਰਤ ਦੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ ਪਰ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਇਸ ਦਾ ਲਾਭ ਬਰਾਬਰ ਨਹੀਂ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਸਮਾਨਤਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਕੋਲ ਕਰੋੜਾਂ ਰੁਪਏ ਦੀ ਦੌਲਤ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕ ਗਰੀਬੀ ਰੇਖਾ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਰਹਿਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹਨ।
ਆਕਸਫੈਮ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਿਰਫ 1 ਫੀਸਦੀ ਆਬਾਦੀ ਕੋਲ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਲਗਭਗ 40 ਫੀਸਦੀ ਦੌਲਤ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਵਰਗ ਬਹੁਤ ਅਮੀਰ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਆਬਾਦੀ ਆਰਥਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਦਾ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚਾ ਅਜੇ ਵੀ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰੀ ਮਿਆਰਾਂ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚਿਆ ਹੈ। ਟੁੱਟੀਆਂ ਸੜਕਾਂ, ਨਾਕਾਫ਼ੀ ਬਿਜਲੀ ਸਪਲਾਈ ਅਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਜਨਤਕ ਆਵਾਜਾਈ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਆਰਥਿਕ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਬਣ ਰਹੀ ਹੈ।
ਇਹ ਕਮੀਆਂ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਉਤਪਾਦਨ ਦੀਆਂ ਲਾਗਤਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਸਗੋਂ ਨਿਵੇਸ਼ ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਰੁਕਾਵਟ ਪਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਪਿਛਲੇ ਦਹਾਕਿਆਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਬਹੁਤ ਸੁਧਾਰ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੁਨਰਮੰਦ ਮਨੁੱਖੀ ਸ਼ਕਤੀ ਦੀ ਘਾਟ ਵੀ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਚੁਣੌਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਕਈ ਕੰਪਨੀਆਂ ਹੁਨਰਮੰਦ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੀ ਭਾਲ ਵਿਚ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਰੁਖ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਕੰਪਨੀਆਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਨ ਤੋਂ ਕੰਨੀ ਕਤਰਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਆਰਥਿਕ ਵਿਕਾਸ 'ਤੇ ਮਾੜਾ ਅਸਰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਵੀ ਭਾਰਤੀ ਅਰਥਚਾਰੇ ਦੀ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ। ਇਹ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਦੌਲਤ ਦੇ ਸੰਚਾਰ ਨੂੰ ਸੀਮਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਨਿਵੇਸ਼ ਨੂੰ ਵੀ ਰੋਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਰੋਕਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ ਨੋਟ ਕਰਨਾ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਇਸ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਤਰੱਕੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਟਾਪ ਹੈਡਲਾਈਨ
ਟ੍ਰੈਂਡਿੰਗ ਟੌਪਿਕ
and tablets
